Жорий йилнинг 19 май куни Эрон президенти Иброҳим Раисий Озарбайжон раҳбари Илҳом Алиев билан учрашувдан қайтаётган вақтда авиаҳалокат оқибатида ҳалок бўлди. Иброҳим Раисийнинг кутилмаганда ўлими кўплаб саволларни пайдо қилмоқда.
“Дарё”нинг Яқин Шарқ масаласи бўйича эксперти, сиёсатшунос Фарҳод Каримов ва иқтисодий таҳлилчи Шуҳрат Расул Иброҳим Раисийнинг вафоти бўйича тахминларни айтиб ўтди.
Шуҳрат Расулнинг фикрига кўра, Эрон президентининг вафоти бўйича аниқ бир фикр билдириш қийин.
“Биз Эрон томонидан очилган тергов хулосаларини кутишимиз керак. Дастлабки тергов маълумотларига кўра, вертолёт қуюқ туман тушиши натижасида қояга бориб урилган. Ҳозирги замонавий дунёда ҳам сaмолёт ва вертолётларнинг қулаб тушишини ҳар замонда эшитиб қоламиз. Аслида вертолётлар унчалик ишончли транспот воситаси эмас”, — деди иқтисодий таҳлилчи.
Сиёсатшунос Фарҳод Каримов бу масалада бир қанча тахминлар борлигини айтиб, бу тахминлар негизида асос борлигини таъкидлади.
“Аслида, турли саволлар пайдо бўлишига ўзига яраша асослар бор. Эрон расмийларининг маълумот беришича, фалокатга асосий сабаб — табиий туман тушиши бўлган. Лекин айрим фикрларнинг пайдо бўлишига айрим масалалар замин яратмоқда. Ҳозир расмий Теҳрон бу фожиа ортида қандайдир ташқи кучлар тургани борасида ҳеч нима демади. Агар ҳақиқатда ташқи кучларнинг аралашуви бўлганида, бу масалани Эрон бошқача ёритган бўлар эди. Келинг, турли экспертлар томонидан билдирилаётган тахминларни бир оз таҳлил қилиб кўрайлик.
Биринчидан, нега 3 та вертолётнинг 2 таси маршрутни охиригача амалга оширди? Ваҳоланки, улар президентнинг вертолётини кузатиб, қўриқлаши керак эди. Алоқа йўқолганида улар чора кўриши керак эди. Ҳатто президентнинг локациясини аниқлай олмади. Президент вертолётининг координатасини аниқлаш учун 5 соат вақт кетди. Нега 2 та вертолёт йўқолган вертолётнинг координатасини аниқлашда қатнашмади? Мана шу саволларга жавоб бўлмаётгани турли тахминларни келтириб чиқармоқда.
Иккинчидан, шундоқ ҳам сўнгги вақтларда минтақада вазият тинч эмас эди. Мисол учун, яқинда Эрон Исроил билан ҳарбий тўқнашувга яқин борди. Мана шундай ҳолатда табиий равишда барчанинг тахмини Эроннинг минтақадаги биринчи рақамли душманига бориб тақалади. Тўғри, буни Исроил рад этди. Лекин тўлиқ маълумот берилмаяпти. Мисол учун, Польша президенти Россия ўрмонларида ҳалокатга учраганида, ҳалокат ҳақида батафсил маълумот беришган. Аммо бу фожиа тўлиқ ёритиб берилмаётгани учун ҳам кўплаб саволларни пайдо қилмоқда.
Учинчидан, Эроннинг ичида ўзига хос сиёсий қарама-қаршилик бор. Али Хоманаийнинг укаси вазир бўлганида, унга нисбатан жиноий иш очилиб, ҳатто уни қамаш даражасига етган. Ўша вақтда Иброҳим Раисий суднинг раиси бўлган. Агар ичкаридан сабаб қидираман десангиз, ўзига яраша “илмоқ”лар мавжуд. Мисол учун, генерал Қосим Сулаймоний ўлдирилишида ҳам координатор ичкаридан айтилгани тахмин қилинади. Чунки кимдир ичкаридан аниқ маълумот бермаса, унинг қаерда юрганини билиш қийин эди”, – деди сиёсатшунос.
Маълумот учун, кучли туман ва тоғли ҳудуд туфайли ҳалокатга учраган вертолётни қидириш 10 соатдан ортиқ давом этган. Мутахассислар фикрича, фалокат техник носозлик ёки инсон омили туфайли юз берган бўлиши мумкин. Раисий вафоти муносабати билан Эронда беш кунлик мотам эълон қилинган. Эрон президентининг дафн маросими 23 май куни Машҳад шаҳрида бўлиб ўтади. Муддатидан олдин президентлик сайловлари 28 июнга белгиланган.
Изоҳ (0)