Joriy yilning 19-may kuni Eron prezidenti Ibrohim Raisiy Ozarbayjon rahbari Ilhom Aliyev bilan uchrashuvdan qaytayotgan vaqtda aviahalokat oqibatida halok bo‘ldi. Ibrohim Raisiyning kutilmaganda o‘limi ko‘plab savollarni paydo qilmoqda.
“Daryo”ning Yaqin Sharq masalasi bo‘yicha eksperti, siyosatshunos Farhod Karimov va iqtisodiy tahlilchi Shuhrat Rasul Ibrohim Raisiyning vafoti bo‘yicha taxminlarni aytib o‘tdi.
Shuhrat Rasulning fikriga ko‘ra, Eron prezidentining vafoti bo‘yicha aniq bir fikr bildirish qiyin.
“Biz Eron tomonidan ochilgan tergov xulosalarini kutishimiz kerak. Dastlabki tergov ma’lumotlariga ko‘ra, vertolyot quyuq tuman tushishi natijasida qoyaga borib urilgan. Hozirgi zamonaviy dunyoda ham samolyot va vertolyotlarning qulab tushishini har zamonda eshitib qolamiz. Aslida vertolyotlar unchalik ishonchli transpot vositasi emas”, — dedi iqtisodiy tahlilchi.
Siyosatshunos Farhod Karimov bu masalada bir qancha taxminlar borligini aytib, bu taxminlar negizida asos borligini ta’kidladi.
“Aslida, turli savollar paydo bo‘lishiga o‘ziga yarasha asoslar bor. Eron rasmiylarining ma’lumot berishicha, falokatga asosiy sabab — tabiiy tuman tushishi bo‘lgan. Lekin ayrim fikrlarning paydo bo‘lishiga ayrim masalalar zamin yaratmoqda. Hozir rasmiy Tehron bu fojia ortida qandaydir tashqi kuchlar turgani borasida hech nima demadi. Agar haqiqatda tashqi kuchlarning aralashuvi bo‘lganida, bu masalani Eron boshqacha yoritgan bo‘lar edi. Keling, turli ekspertlar tomonidan bildirilayotgan taxminlarni biroz tahlil qilib ko‘raylik.
Birinchidan, nega 3 ta vertolyotning 2 tasi marshrutni oxirigacha amalga oshirdi? Vaholanki, ular prezidentning vertolyotini kuzatib, qo‘riqlashi kerak edi. Aloqa yo‘qolganida ular chora ko‘rishi kerak edi. Hatto prezidentning lokatsiyasini aniqlay olmadi. Prezident vertolyotining koordinatasini aniqlash uchun 5 soat vaqt ketdi. Nega 2 ta vertolyot yo‘qolgan vertolyotning koordinatasini aniqlashda qatnashmadi? Mana shu savollarga javob bo‘lmayotgani turli taxminlarni keltirib chiqarmoqda.
Ikkinchidan, shundoq ham so‘nggi vaqtlarda mintaqada vaziyat tinch emas edi. Misol uchun, yaqinda Eron Isroil bilan harbiy to‘qnashuvga yaqin bordi. Mana shunday holatda tabiiy ravishda barchaning taxmini Eronning mintaqadagi birinchi raqamli dushmaniga borib taqaladi. To‘g‘ri, buni Isroil rad etdi. Lekin to‘liq ma’lumot berilmayapti. Misol uchun, Polsha prezidenti Rossiya o‘rmonlarida halokatga uchraganida, halokat haqida batafsil ma’lumot berishgan. Ammo bu fojia to‘liq yoritib berilmayotgani uchun ham ko‘plab savollarni paydo qilmoqda.
Uchinchidan, Eronning ichida o‘ziga xos siyosiy qarama-qarshilik bor. Ali Xomanaiyning ukasi vazir bo‘lganida, unga nisbatan jinoiy ish ochilib, hatto uni qamash darajasiga yetgan. O‘sha vaqtda Ibrohim Raisiy sudning raisi bo‘lgan. Agar ichkaridan sabab qidiraman desangiz, o‘ziga yarasha “ilmoq”lar mavjud. Misol uchun, general Qosim Sulaymoniy o‘ldirilishida ham koordinator ichkaridan aytilgani taxmin qilinadi. Chunki kimdir ichkaridan aniq ma’lumot bermasa, uning qayerda yurganini bilish qiyin edi”, – dedi siyosatshunos.
Ma’lumot uchun, kuchli tuman va tog‘li hudud tufayli halokatga uchragan vertolyotni qidirish 10 soatdan ortiq davom etgan. Mutaxassislar fikricha, falokat texnik nosozlik yoki inson omili tufayli yuz bergan bo‘lishi mumkin. Raisiy vafoti munosabati bilan Eronda besh kunlik motam e’lon qilingan. Eron prezidentining dafn marosimi 23-may kuni Mashhad shahrida bo‘lib o‘tadi. Muddatidan oldin prezidentlik saylovlari 28-iyunga belgilangan.
Izoh (0)