Ҳар бир инсон уйқунинг соғлиқ учун фойдали эканини билади ва бунинг учун кунига камида етти-саккиз соат сарфланиши керак. Бироқ бу одатни амалга ошириш ҳамма учун осон эмас: кимдир вақт етишмаслиги туфайли, кимдир эса уйқусизликдан азият чекиш туфайли. Уйқуни баъзилар вақтни беҳуда сарфлаш деб ҳисоблайди ва дам олиш учун 24 соатдан 2-3 соатдан кўпроқ вақт ажратади. Аммо шифокорлар вақтида етарлича ухлаш инсон организми учун фойдали эканини таъкидлайди, деб ёзади Elle.
Барча ота-оналар режа бўйича ухлаш орқали болалар саломатлигини яхшилашини билади. Аммо болалар улғайгач, бу одатдан воз кечади. Қачон ва нима учун катталар бир вақтнинг ўзида ётишга ҳожат йўқ деб қарор қилади? Ёши ўтиши билан уйқу шифобахшлигини йўқотадими? Ҳамма нарса барқарор бўлиб туйилади, негадир ярим тундан кейин туриш учун албатта сабаб топилади.
Кўпчилик чарчоқни ҳар қандай вақтда чиқариш мумкин деб ўйлайди. Аммо сиркадик ритмлар қуёш чиқиши ва ботиши билан тартибга солинади ва ёшга қараб ўзгаради, шунинг учун кексалар эрта туради. Оксфордлик Пол Келлининг тадқиқотига кўра, уйғониш ва ўзини яхши ҳис қилиш учун идеал вақт 20 ёшда 9:30, 30 ёшда 8:30, 40 ёшда 7:30, 50 ёшда 7:00, 60 ёшдан кейин эса 6:30. Буюк Британия Миллий уйқу ассоциациясининг тавсияларига кўра, катталар учун уйқу давомийлиги 7-9 соатгача, 65 ёшдан кейин кекса одамлар учун 7-8 соатгача бўлиши керак.
Касал бўлмаслик учун қандай ухлаш керак?
Мунтазам уйқу вақти нафақат ёқимли одат, балки келажак учун жиддий вазифа бўлиб, организмни касаллик ва психологик ўзгаришлардан ҳимоя қилади. Сиркадик ритмларнинг бузилиши барча тизимлар ва органларнинг ишига зарар етказади, бу эса жиддий соғлиқ муаммоларига олиб келиши мумкин. Дюк университети тиббиёт маркази тадқиқотчилари 43-48 ёшдаги 2000 га яқин одам ўртасида сўров ўтказди, натижада сурункали уйқусизликка учраган, уйқу циклини тўхтатиб турадиган, тартибсиз ётадиган ва уйғониш вақтини доимий равишда ўзгартирадиганлар саломатликда муаммоларни оширади, бу эса, ўз навбатида, юрак-қон томир касалликлари, семизлик, гипертония ва диабет каби патологияларнинг ривожланишига сабаб бўлади. Нотўғри ухлаш жисмоний фаолликни камайтириши, стрессга чидамлиликни йўқотиши ва депрессияга ҳисса қўшиши кўрсатилган.
Одатлар организмни бошқаради
Яхши хабар шундаки, инсон организми барқарор бир ритмда яшашни яхши кўради ва агар вақтнинг ўзида ётишга ва уйғонишга мажбур бўлса, организм тез орада бундай жадвалга ўрганиб қолади. Дам олиш кунлари ҳам ҳисобга олинади, якшанба куни икки ёки уч соат кўпроқ ухлаш туфайли кечқурун ўз вақтида ухлаш қийинлашади. Одатни ривожлантириш учун 22:30 дан кечиктирмасдан ётоқда бўлиш қоидасини ўрнатиб, унга амал қилишни бошлаш керак. Айрим инсонлар буни жуда кеч деб билади, аммо танлов ҳар кимнинг ўзига боғлиқ.
Изоҳ (0)