Кўпгина сабзавотларни сақлаш унчалик қийин эмас ва бунинг бир нечта усуллари бор. «Новий очаг» нашри тақдим этган маслаҳатлар шунчаки вақтни тежашга ёрдам беради.
Ушбу оддий қоидаларга риоя қилиш орқали сабзавотлар узоқроқ сақланади, таъми, ҳиди ва витаминларини йўқотмайди.
Яроқлилик муддати бўйича тартиблаш
Сабзавотларни кўп миқдорда сотиб олиш пул тежашнинг яхши усули, лекин уларни тўғри сақлаш ҳам муҳимдир. Агар мева ва сабзавотлар улгуржи бозорлардан сотиб олинса, уларни қанча вақт сақланиши мумкинлигига қараб ажратиш лозим.
Картошкани пиёз билан бирга сақлаш мумкин эмас
Картошка ва пиёз бир ойдан кўпроқ вақт давомида сақланиши мумкин, лекин улар салқин ва қоронғи жойда бўлиши ва ҳеч қачон бир-бирининг ёнига қўйилмаслиги керак. Пиёз ўзидан газ чиқаради, бу эса картошканинг кўкариши ва тезроқ бузилишига олиб келади. Сабзи ва картошканинг сақлаш муддати тахминан бир хил, шунинг учун уларни бир хил идишга солиб қўйиш мумкин.
Олмани авокадо билан бирга сақлаш мумкин
Худди шу нарса олма учун ҳам амал қилади: у ўзидан этилен газини чиқаради, бу эса бошқа мева ва сабзавотларнинг тезроқ пишишига олиб келади. Шунинг учун уларни бошқа озиқ-овқатлардан алоҳида сақлаш керак. Аммо олма ва авокадоларнинг сақлаш муддати бир хил, шунинг учун уларни бир идишга солиш мумкин.
Тушликни олдиндан тайёрламаслик
Сабзавот ва меваларни олдиндан тайёрлаш вақтни тежашнинг яхши усули, аммо уларнинг таъми ва рангини сақлаб қолишнинг имкони йўқ. Бу карам, брокколи ёки лавлаги каби антиоксидантларга бой сабзавот, мева ёки резаворларга тааллуқли эмас. Улар оксидланмайди ва кесилганда рангини ўзгартирмайди. Аммо бошқа кўплаб сабзавотлар ҳақида ҳам шундай деб бўлмайди. Картошка, олма, банан, бақлажон ёки авокадо кислород меванинг кесилган юзаси билан ўзаро таъсир қилиши биланоқ дарҳол қорая бошлайди. Кесилган юзага лимон шарбати суртиш ёки сабзавотларни сувга, меваларни эса лимон кислотаси ёки сиркали сувга ботириш орқали бу жараённи секинлаштириш мумкин. Аммо оксидланишнинг олдини олишнинг энг яхши усули пиширишни бошламагунча уларни бутун ҳолда сақлашдир. Айтганча, сабзи, қовун ёки цитрус мевалари ҳам кесилгандан кейин ёрқин рангини йўқотади.
Кесилган ёки тозаланган сабзавотларни сотиб олмаслик
Олдиндан сабзавотларни кесиб қўйиш яхши эмас, чунки у озуқа моддаларининг йўқолишига олиб келади. Фойдали витаминларнинг йўқолиши кислород, ёруғлик ва иссиқлик билан ишлов бериш натижасида юзага келади ва дастлабки икки ҳолатда улар қобиғи туфайли аниқ сақланади. Уларнинг пўсти тозаланиши билан витаминлар парчалана бошлайди. Тўғралган сабзавотлар ҳам тезроқ бузилади, чунки бу шаклда улар карбонат ангидридни фаолроқ чиқаради. Шунинг учун тўғралган ва ярми кесилган озиқ-овқат маҳсулотларини сотиб олиш яхши фикр эмас.
Тенг тўртбурчак ёки бўлакларга бўлиб олиш
Сабзавотларни бир текис, бир хил бўлакларга кесиш учун кўп вақт сарфлаш мумкин, лекин аслида бу жуда муҳим ва бу биринчи навбатда ошпазлик мактабларида ўргатилади. Бир хил ўлчам ва шаклдаги бўлаклар бетартиб кесилганларга қараганда бир текисда пиширилади. Айниқса, бу това ёки печда пишириладиган маҳсулотлар учун жуда аҳамиятли. Майда тўғралган маҳсулотлар катта бўлакларга қараганда тезроқ пишади. Аммо турлича тўғралган маҳсулотлар эса бир тарзда пишмайди, катта бўлакларга маромига етиб пишгунга қадар майдалари эзилиб кетади.
Думалоқ сабзавотларнинг четини кесиб олиш
Пиёз, картошка, помидор ёки лавлаги каби думалоқ шаклдаги сабзавотлар ошхонада энг хавфли озиқ-овқат ҳисобланади. Думалоқ шаклдаги сабзавот ва мевалар кўпинча тахтакачда сирғалиб кетиши мумкин. Думалоқ меваларни кесишнинг энг яхши усули — уларни тўғри ушлаб туриш ва иложи бўлса, сабзавот ёки мевани ҳар доим бир четини кесиб олишдир.
Сабзавотларнинг кўп турлари, масалан, картошка, қўзиқорин, исмалоқ сувда эрийдиган витаминлар, жумладан, B ва C витаминларини ўз ичига олади. Қайнатилганда, витаминлар сабзавот пиширилган сувга киради, аммо сув тўкиб ташланади. Шунинг учун, уларни буғда пишириш тавсия этилади. Бу кўпроқ озуқа моддаларини тежаш имконини беради.
Шуни ҳам ёдда тутиш керакки, А, D, E ва К витаминлари ёғ билан пиширилганда яхшироқ сўрилади. Мисол учун, карам, брокколи ёки сариёғ билан пиширилган картошка сувда қайнатилгандан кўра фойдалидир. Агар улар буғда пиширилса, таомга зайтун ёки сариёғ, сметана ёки соус қўшиш мумкин.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)