Кўплаб инсонлар шакар организм учун зарарли эканини билади, бироқ шунга қарамай, уни севиб истеъмол қилишда давом этади. Агар қайғули кунларда шоколадли ширинликлар ёки музқаймоқ бўлмаганида бу дунё бунчалик қувонч ва завқ келтирмас эди. Қаҳвангиздаги бир қошиқ шакар ёки ширин десерт сизга катта зарар келтирмаса-да, кўп шакар истеъмол қилиш танангизга таъсир қилиши мумкин.
Гарвард университетининг диэтолог профессори, доктор Франк Хунинг таъкидлашича, кўп миқдорда шакар истеъмол қилиш тана учун жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин: у юқори қон босими, яллиғланиш, вазн ортиши, қандли диабет ва ёғли жигар, юрак хуружи ва инсульт хавфининг ошишига сабаб бўлади.
Шакарнинг 61 дан ортиқ турлари мавжуд, бу ҳақда кўпчилик билмайди. Бироқ сиз унинг энг кўп тарқалган турлари ҳақида эшитган бўлишингиз мумкин: глюкоза, фруктоза ва галактоза. Меваларда табиий шакар ва газланган ичимликлар, қайта ишланган овқатлар ва ширинликларга қўшиладиган шакар ҳам мавжуд.
Тана барча шакарларни бир хил тарзда ҳазм қилса-да, баъзи турлари соғлиққа бошқаларидан кўра кўпроқ зарар келтиради. Доктор Марк Тагер The List нашрига берган эксклюзив интервьюсида шакарнинг қайси тури энг ёмони эканини айтди.
Қандай шакар турини истеъмол қилмаслик керак?
Америка юрак ассоциацияси кунига 24-36 граммдан кўп бўлмаган шакарни истеъмол қилишни тавсия этади, бироқ кўплаб инсонлар бундан кўп миқдорда шакарни истеъмол қилади. Америкалик ёши катта инсонлар кунига ўртача 77 грамм шакар истеъмол қилади, тана учун зарарли ҳисобланади.
Доктор Марк Тагернинг таъкидлашича, шакар қаришга таъсир қилади. Унинг сўзларига кўра, шакарнинг энг хавфли тури АҚШда жуда кўп истеъмол қилинадиган юқори фруктозали маккажўхори сиропидир (HFCS). У кўпинча қайта ишланган овқатлар ва табиий равишда юзага келмайдиган ичимликларда (масалан, алкоголсиз ичимликлар, кекслар, ширинликлар ва бошқа шакарли овқатлар) мавжуд. Ушбу компонентнинг мавжудлиги организмдаги метаболизмга катта таъсир кўрсатиши мумкин, бу эса ортиқча ёғ муаммосини янада кучайтиради.
Агар сиз қадоқланган озиқ-овқат ва ичимликлар ёрлиғини текширишга қарор қилсангиз, уларнинг кўпларида HFCS рўйхатини кўриш мумкин. HFCS — маккажўхоридан тайёрланган суюқ шакарнинг бир тури. Турли хил маҳсулотларни ишлаб чиқаришда HFCSдан фойдаланишга бўлган талаб ортди. 1970 йилларнинг охирида оддий шакар нархи қимматлашди, шунинг учун ишлаб чиқарувчилар маккажўхори нархи анча паст бўлгани сабабли ушбу турдаги суюқ шакарни афзал кўрди. Бироқ бундай тежамкорлик инсон танасини турли касалликларга мойил қилди.
Нима сабабдан юқори фруктоза маккажўхори сиропи соғлиқ учун зарарли?
Фруктоза — жигарда метаболизмга учрайдиган шакар тури. У танага киргандан сўнг, «ёғ ишлаб чиқариш заводи»ни ишга туширади. Бу триглицеридлар ва холестерин ишлаб чиқаришга олиб келади. Кичик миқдордаги HFCS танага катта зарар келтирмаслиги мумкин. Бироқ бу турдаги шакар ҳар куни ишлатиладиган кўплаб қайта ишланган озиқ-овқат ва ичимликлар таркибида бўлганлиги сабабли, қанча истеъмол қилинганини ҳисоблаб бўлмайди.
Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, кўп миқдорда HFCS ни истеъмол қилиш иштаҳани назорат қилиш учун масъул бўлган миянинг марказий қисмидаги функцияларига таъсир қилади. Шундан кейин, инсонлар кўпроқ овқат ейишни хоҳлайди, бу эса семиришга олиб келади.
Юқори фруктоза маккажўхори сиропи диабет, яллиғланиш, юқори триглицеридлар ва турли органлар касалликларига сабаб бўлади. Масалан, юқори фруктоза маккажўхори сиропи миллионлаб инсонларга таъсир қиладиган ва жигар етишмовчилигига олиб келадиган ёғли жигар касаллигини келтириб чиқариши мумкин.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)