25 февраль куни Мисрнинг собиқ президенти Ҳусни Муборак вафот этгани маълум бўлди. У 91 ёшда эди. У мамлакатни 30 йил, охир-оқибат унинг қамоққа олиниши билан якунланган 2011 йилги намойишларга қадар бошқарди. Сиёсий арбоб 2017 йили озодликка чиққанди. «РБК» нашри Ҳусни Муборакнинг фототарихини тақдим этди.
Ҳусни Муборак 1928 йил 4 май куни Кафр ал-Мусилҳа қишлоғида хизматчи оиласида туғилган. 1949 йили ҳарбий академияни аъло баҳолар билан тамомлаб, ҳарбий ҳаво кучларида бир неча йил давомида йўриқчи бўлиб ишлаган, 1956 йилги Сувайш урушида қатнашган.
У 1959—1960 йилларда СССРда ўқиб, бир неча турдаги совет самолётларини бошқаришни ўзлаштирган. 1962—1963 йилларда Миср контингенти сафида Ямандаги фуқаролар урушида қатнашган, шундан сўнг яна ўқиш учун СССРга қайтган — бу сафар Москвадаги Фрунзе номидаги Қуролли кучлари академиясида таҳсил олган.
Муборак 1967 йили Араб-Исроил урушида қатнашган, 1969 йилда Миср ҳарбий ҳаво кучлари штаби бошлиғи этиб тайинланган. 1972 йилда ҳарбий ҳаво кучлари қўмондони ва Миср мудофаа вазири ўринбосарига айланган, келаси йили эса авиация бош маршалли унвонига лойиқ кўрилган. 1975 йилда Миср президенти Анвар Садат Ҳусни Муборакни вице-президент этиб тайинлаган.
1981 йил 6 октябрдаги ҳарбий парад вақтида Садат диний ақидапарастлар томонидан ўлдирилган, Муборакнинг ўзи эса ушбу суиқасдда қўлидан яраланган. 1981 йил 14 октябрь куни у Миср президенти лавозимини эгаллаб, мамлакатда фавқулодда ҳолат тартибини жорий этган (мамлакатда ушбу тартиб у истеъфога чиққунига қадар — 30 йил амалда бўлди).
Ҳусни Муборак 1987, 1993 ва 1999 йилги референдумларда президент лавозимига қайта сайланди. Ҳар учала ҳолатда ҳам овоз бериш халқ мажлиси томонидан кўрсатилган ягона номзод бўйича ўтказилди. Референдумлар ўтказиш зарурати террорчиларнинг фаолияти сабаб авж олаётган диний ақидапарастлик муаммоси туфайли жорий этилган фавқулодда ҳолат тартибини сақлаб қолиш истаги билан асослантирилган эди.
Муборак президентлигининг дастлабки йиллари бир неча юзлаб мухолифат вакилларининг озодликка чиқарилиши, мухолифат партияларнинг фаолияти учун шароитларнинг юмшаши билан ёдда қолган. Диний ақидапарастлар ва коррупцияга қарши кураш олиб борилган: собиқ президент Садатнинг бир неча қариндошлари ва яқин сафдошлари қатл этилган.
Ҳусни Муборак 1989 ва 1993 йилларда Африка бирдамлиги ташкилоти раиси этиб сайланган. Бундан ташқари, у Мисрнинг қолган барча араб мамлакатлари билан муносабатларини қайта ўрнатишга муваффақ бўлган. У 1989 йили мамлакатнинг Араб давлатлари лигасидаги аъзолигини қайта тиклашга эришган — Миср аввалроқ Исроил билан тинчлик битимини имзолагани учун ташкилотдан чиқариб юборилган эди.
2011 йил февралида Мисрда халқнинг оммавий норозилик намойишлари бошланди. Намойишчилар ҳокимият алмашинуви, фақулодда ҳолат тартибининг бекор қилиниши, иқтисодий ва ижтимоий муаммоларнинг ҳал этилишини талаб қилиб чиқди.
Муборак дастлаб президентлик ваколатларининг бир қисмини вице-президент Умар Сулаймонга беришга, 2011 йил 11 февралда эса ваколатларини тўлиқ топшириб, Шарм аш-Шайхга жўнаб кетишга мажбур бўлди. Бироқ шу билан намойишлар тўхтаб қолмади.
2012 йил июнида суд Муборакни 2011 йилги намойишлар вақтида одамлар ўлимига сабабчи деб топиб, уни умрбод озодликдан маҳрум этиш ҳақида ҳукм чиқарди. Шунингдек, Муборак коррупция моддалари бўйича ҳам, хусусан, президент қароргоҳларини таъмирлаш ва таъминлаш учун ажратилган маблағлар билан фирибгарликларни содир этганликда айбланди.
2017 йил 2 мартида Миср Кассация суди Муборакдан унинг 2011 йилги намойишлар вақтида одамлар ўлимига алоқадорлигига доир барча айбловларни олиб ташлади. Ушбу қарор якуний ва устидан шикоят қилиб бўлмагани боис, собиқ президентга нисбатан барча жиноий ишлар тўхтатилган эди.
Изоҳ (0)