25-fevral kuni Misrning sobiq prezidenti Husni Muborak vafot etgani ma’lum bo‘ldi. U 91 yoshda edi. U mamlakatni 30 yil, oxir-oqibat uning qamoqqa olinishi bilan yakunlangan 2011-yilgi namoyishlarga qadar boshqardi. Siyosiy arbob 2017-yili ozodlikka chiqqandi. “RBK” nashri Husni Muborakning fototarixini taqdim etdi.
Husni Muborak 1928-yil 4-may kuni Kafr al-Musilha qishlog‘ida xizmatchi oilasida tug‘ilgan. 1949-yili harbiy akademiyani a’lo baholar bilan tamomlab, harbiy havo kuchlarida bir necha yil davomida yo‘riqchi bo‘lib ishlagan, 1956-yilgi Suvaysh urushida qatnashgan.
U 1959—1960-yillarda SSSRda o‘qib, bir necha turdagi sovet samolyotlarini boshqarishni o‘zlashtirgan. 1962—1963-yillarda Misr kontingenti safida Yamandagi fuqarolar urushida qatnashgan, shundan so‘ng yana o‘qish uchun SSSRga qaytgan — bu safar Moskvadagi Frunze nomidagi Qurolli kuchlari akademiyasida tahsil olgan.
Muborak 1967-yili Arab-Isroil urushida qatnashgan, 1969-yilda Misr harbiy havo kuchlari shtabi boshlig‘i etib tayinlangan. 1972-yilda harbiy havo kuchlari qo‘mondoni va Misr mudofaa vaziri o‘rinbosariga aylangan, kelasi yili esa aviatsiya bosh marshalli unvoniga loyiq ko‘rilgan. 1975-yilda Misr prezidenti Anvar Sadat Husni Muborakni vitse-prezident etib tayinlagan.
1981-yil 6-oktabrdagi harbiy parad vaqtida Sadat diniy aqidaparastlar tomonidan o‘ldirilgan, Muborakning o‘zi esa ushbu suiqasdda qo‘lidan yaralangan. 1981-yil 14-oktabr kuni u Misr prezidenti lavozimini egallab, mamlakatda favqulodda holat tartibini joriy etgan (mamlakatda ushbu tartib u iste’foga chiqquniga qadar — 30 yil amalda bo‘ldi).
Husni Muborak 1987, 1993 va 1999-yilgi referendumlarda prezident lavozimiga qayta saylandi. Har uchala holatda ham ovoz berish xalq majlisi tomonidan ko‘rsatilgan yagona nomzod bo‘yicha o‘tkazildi. Referendumlar o‘tkazish zarurati terrorchilarning faoliyati sabab avj olayotgan diniy aqidaparastlik muammosi tufayli joriy etilgan favqulodda holat tartibini saqlab qolish istagi bilan asoslantirilgan edi.
Muborak prezidentligining dastlabki yillari bir necha yuzlab muxolifat vakillarining ozodlikka chiqarilishi, muxolifat partiyalarning faoliyati uchun sharoitlarning yumshashi bilan yodda qolgan. Diniy aqidaparastlar va korrupsiyaga qarshi kurash olib borilgan: sobiq prezident Sadatning bir necha qarindoshlari va yaqin safdoshlari qatl etilgan.
Husni Muborak 1989 va 1993-yillarda Afrika birdamligi tashkiloti raisi etib saylangan. Bundan tashqari, u Misrning qolgan barcha arab mamlakatlari bilan munosabatlarini qayta o‘rnatishga muvaffaq bo‘lgan. U 1989-yili mamlakatning Arab davlatlari ligasidagi a’zoligini qayta tiklashga erishgan — Misr avvalroq Isroil bilan tinchlik bitimini imzolagani uchun tashkilotdan chiqarib yuborilgan edi.
2011-yil fevralida Misrda xalqning ommaviy norozilik namoyishlari boshlandi. Namoyishchilar hokimiyat almashinuvi, faqulodda holat tartibining bekor qilinishi, iqtisodiy va ijtimoiy muammolarning hal etilishini talab qilib chiqdi.
Muborak dastlab prezidentlik vakolatlarining bir qismini vitse-prezident Umar Sulaymonga berishga, 2011-yil 11-fevralda esa vakolatlarini to‘liq topshirib, Sharm ash-Shayxga jo‘nab ketishga majbur bo‘ldi. Biroq shu bilan namoyishlar to‘xtab qolmadi.
2012-yil iyunida sud Muborakni 2011-yilgi namoyishlar vaqtida odamlar o‘limiga sababchi deb topib, uni umrbod ozodlikdan mahrum etish haqida hukm chiqardi. Shuningdek, Muborak korrupsiya moddalari bo‘yicha ham, xususan, prezident qarorgohlarini ta’mirlash va ta’minlash uchun ajratilgan mablag‘lar bilan firibgarliklarni sodir etganlikda ayblandi.
2017-yil 2-martida Misr Kassatsiya sudi Muborakdan uning 2011-yilgi namoyishlar vaqtida odamlar o‘limiga aloqadorligiga doir barcha ayblovlarni olib tashladi. Ushbu qaror yakuniy va ustidan shikoyat qilib bo‘lmagani bois, sobiq prezidentga nisbatan barcha jinoiy ishlar to‘xtatilgan edi.
Izoh (0)