Toshkent shahrida o‘tgan navbatdagi xalqaro investitsiya forumida elektron tijorat sohasini rivojlantirish markaziy mavzulardan bo‘ldi.
Tadbir doirasidagi ko‘rgazmada O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan 90 dan ortiq kompaniyalar o‘z mahsulotlari va xizmatlarini taqdim etdi. Ular orasida Rossiyaning yirik onlayn-savdo platformasi Wildberries ham bor. Kompaniyaning O‘zbekistondagi rahbari Akmal Primkulov “Daryo”ga bergan intervyusida sohadagi ayrim muammolar va kutilmalar haqida gapirdi.
Xalqaro elektron tijorat kompaniyalari uchun O‘zbekistondagi investitsiyaviy muhitni qanday baholaysiz?
O‘zbekiston – elektron tijorat uchun katta salohiyatga ega bozor. So‘nggi yillarda bu yerda biznes muhiti sezilarli darajada yaxshilandi. Masalan, davlat xizmatlari raqamlashtirildi, maxsus soliq rejimlari joriy etildi, infratuzilma ham rivojlandi. Bu albatta mamlakatga xalqaro kompaniyalar kirib kelishi va raqobat shakllanishiga xizmat qilmoqda.
Ammo har qanday bozorda bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham o‘ziga xos to‘siqlar mavjud. Misol tariqasida logistika, tartibga solish jarayonlari, bojxona masalalarini aytish mumkin. Biroq, hukumat mazkur masalalarda ochiqlik va konstruktiv yondashuvni namoyon qilyapti. Shu bois, biz mamlakatdagi investitsiyaviy muhitni qulay, uzoq muddatda esa yanada jozibador deb baholaymiz.
Mamlakatda aholi raqamli savodxonligi yetarlimi? Odamlar onlayn xaridlarni amalga oshirishga qay darajada tayyor deb o‘ylaysiz?
Respublikada raqamlashtirish tez rivojlanyapti. Aholining 90 foizga yaqini internetdan foydalanadi. Smartfon esa asosiy xarid vositasiga aylanyapti. Ayniqsa, yoshlar, oilaviy xaridorlar va 25 yoshdan 45 yoshgacha bo‘lgan ayollar orasida onlayn xaridlar kundalik hayotning ajralmas qismi bo‘lib qoldi.
Odamlar tanlov kengligi, tezlik va qulaylikni qadrlaydi. Onlayn savdo xizmatlariga ishonch yildan yilga ortmoqda. Aytishim kerak, bu sohamiz uchun ijobiy tendensiyadir.
Yaqin 2–3-yilda mamlakat elektron tijorat yo‘nalishida qanday tendensiyalar muhim bo‘ladi?
Menimcha, bu davrda logistika, xizmatlar rivoji va transchegaraviy savdo hajmining oshishi hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Wildberries Tashkent shahrida saralash markaziga ega. Biz uni kengaytirdik va poytaxtda kuryerlik yetkazib berish xizmatini yo‘lga qo‘ydik. Yaqin kunlarda ushbu xizmatlarni viloyatlarga ham yoyishni rejalashtiryapmiz. Eng muhim yangilik shuki, shaharda 180 ming metr kvadrat maydonga ega yirik logistika markazi qurilishini boshlamoqchimiz. Bu markaz mamlakat elektron savdo sektorining asosiy tayanchiga aylanadi.
Hozirda O‘zbekiston mahsulotlarining xorijiy savdosi ichki isteʼmoldan ko‘p. Bu to‘qimachilik mahsulotlari misolida mahalliy ishlab chiqaruvchilar raqobatbardoshligini ko‘rsatadi. Mamlakat eksportining asosiy yo‘nalishlari – Wildberries faoliyat yuritayotgan Rossiya, Qirg‘iziston, Belarus va Qozog‘iston. Biz ham ushbu o‘sishga o‘z hissamizni qo‘shmoqdamiz. Yaʼni tadbirkorlarga xalqaro bozorlarga chiqish uchun zarur infratuzilmani taklif etyapmiz.
Kichik va o‘rta biznesning elektron tijoratga keng kirib kelishi ham muhim tendensiya. Bugungi kunda ko‘plab tadbirkorlar marketpleys platformalarini asosiy savdo kanali sifatida qabul qilmoqda. Bizning vazifamiz esa ularga qulay vositalar, taʼlim va ko‘mak taqdim etishdir.
O‘zbekiston bozorida deyarli to‘rt yildan beri faoliyat yuritmoqdasiz. Bu davrda savdo hajmi qanday o‘zgardi?
Mamlakatdagi faoliyatimizni 2022-yilda boshlaganmiz. Shundan buyon bozor jadal o‘sishni ko‘rsatmoqda. Wildberries platformasida O‘zbekiston mahsulotlari savdosi bir milliard dollardan oshdi. 2024-yil yakuniga ko‘ra o‘sish 61 foizni, assortiment kengayishi esa 45 foizni tashkil etdi.
Ushbu o‘sishni davom ettirish uchun infratuzilma rivojiga jiddiy investitsiyalar kiritmoqdamiz. Toshkentdagi saralash markazimiz uch baravar kengaytirildi – bugungi kunda u kuniga 100 000 tagacha buyurtmani saralay oladi. Bu esa yetkazib berish tezligini oshirib, xizmat sifatini yangi bosqichga olib chiqdi.
Maʼlumotlarga ko‘ra, kompaniyangiz O‘zbekiston tadbirkorlarini xalqaro bozorlarga olib chiqishda ko‘maklashmoqda. Shu haqda ham maʼlumot bersangiz.
Savdo-sanoat palatasi bilan hamkorlikda viloyatlarda o‘quv markazlarini tashkil etyapmiz. Bu markazlarda ishlab chiqaruvchilar Wildberries platformasi bilan ishlash tartibi, onlayn biznes yuritish va mavjud vositalardan samarali foydalanishni o‘rganishlari mumkin. Shuningdek, Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi bilan hamkorlikda viloyatlarda o‘quv seminarlarini o‘tkazmoqdamiz. O‘tgan yili 100 dan ortiq bepul seminar tashkil etildi.
Savdo-sanoat palatasi xodimlari ham maxsus tayyorlov kurslaridan o‘tmoqda. Ular keyinchalik mahalliy tadbirkorlar uchun mentor sifatida xizmat qiladi.
Bundan tashqari, Toshkent xalqaro investitsiya forumi doirasida biz “O‘sish platformasi” dasturini eʼlon qildik. Bu yangi tashabbus bir yillik o‘quv va qo‘llab-quvvatlov dasturi hisoblanadi. Dastur ishtirokchilarda savdo ko‘nikmalari va biznesni rivojlantirishni, o‘z navbatida tashqi bozorga chiqish bo‘yicha maslahatlar va hatto yirik shaharlar darajasida tashqi reklama orqali mahsulot targ‘ibotini o‘z ichiga oladi.
Elektron tijorat sohasiga endi kirib kelayotgan tadbirkorlarga qanday maslahat bergan bo‘lardingiz?
Eng muhimi – boshlashdan qo‘rqmaslik. Hatto bitta mahsulot bilan ham yo‘lga chiqish mumkin. Mening shaxsiy maslahatim: ideal sharoitlarni kutmang – ular harakat davomida yaratiladi. Asosiysi – qatʼiyat va tashabbuskorlik.
Izoh (0)