Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi uy-joy ko‘chmas mulk bozoridagi vaziyatni tahlil qildi

Markazning “Daryo”ga maʼlum qilishicha, oktyabr oyida ko‘chmas mulk bozori ijobiy dinamikani ko‘rsatdi. Ro‘yxatga olingan ko‘chmas mulk oldi-sotdi bitimlari soni sentyabr oyiga nisbatan 0,6 foizga oshib, 21,4 mingtani tashkil etgan.

Ko‘chmas mulk bozori faolligi yiliga 2 foiz o‘sishi, uning tiklanishidan dalolat beradi.

Hududiy dinamika

Oktyabr oyida ko‘chmas mulk bozorining hududlar kesimidagi dinamikasi Toshkent viloyatida (+10 foiz) sezilarli o‘sganini, shuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasi (+8,1 foiz) va Jizzax viloyatida (+7,5 foiz) ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatmoqda.

So‘nggi 10 oylik maʼlumotlarga ko‘ra, oltita hududda faollik pasaygan, eng katta pasayish Xorazm, Surxondaryo va Namangan viloyatlarida kuzatilgan.

Ikkilamchi bozordagi uy joy narxlari

Oktyabr oyida respublika bo‘yicha ikkilamchi uy-joylar bozori narxlari deyarli o‘zgarmadi (0,1 foizga o‘sish).

O‘tgan oy davomida ikkilamchi ko‘chmas mulk bozorida eng katta o‘sish Andijon (5,1 foiz) va Sirdaryo (3,3 foiz) viloyatlarida qayd etildi.

Yettita hududda ikkilamchi uy-joy narxining pasayishi kuzatilgan bo‘lsa, eng katta pasayish Namangan (3,4 foiz), Xorazm (3,2 foiz) va Samarqand (2,5 foiz) viloyatlarida qayd etildi.

Ikkilamchi uy-joylarning eng maqbul narxi Qoraqalpog‘iston Respublikasida kuzatildi, bu yerda kvadrat metr uchun o‘rtacha narx 328 dollarni tashkil etadi.

Ikkilamchi uy-joylarning eng yuqori narxi Toshkent shahrida qayd etilgan bo‘lib, kvadrat metr uchun o‘rtacha 1100 dollarni tashkil etdi.

Poytaxtning Bektemir (3,9 foiz) va Yashnobod (3,1 foiz) tumanlarida sezilarli pasayish qayd etildi.  

Umuman olganda, respublika bo‘yicha ikkilamchi bozorda bir kvadrat metr uy-joyning o‘rtacha qiymati yil davomida 6,5 foiz oshgan bo‘lsa, Toshkent shahrida shu davrda 1,3 foiz pasayish kuzatildi.

Uy-joy ijara bozori

Toshkent shahrida uy-joy ijara narxlari barqarorlashuvi davom etdi. O‘rtacha ijara narxi o‘tgan oyga nisbatan o‘zgarmagan – 1 kv m uchun 8,3 dollar. 

Oy davomida poytaxtning 14 ta markaziy tumanlaridan 5 tasida uy-joy ijarasi narxi pasaydi. Eng katta pasayish Sergeli va Uchtepa tumanlarida kuzatilib, bu tumanlarda ijara narxi o‘rtacha 4,5 foiz kamaydi.

Mirobod, Shayxontohur va Yakkasaroy tumanlarida ijara narxi yuqoriligicha qolmoqda, bu tumanlarda ijara narxi bir kvadrat metr uchun o‘rtacha 10-11 dollarni tashkil etadi.

Shu bilan birga, eng arzon uy-joy ijarasi Bektemir va Sergeli tumanlarida kuzatilmoqda, bu tumanlarda ijara narxi bir kvadrat metr uchun o‘rtacha 6 dollarni tashkil etadi.

Umuman olganda, Toshkent shahrida yil davomida uy-joy ijarasi 12 foizdan ko‘proq kamaydi. Eng katta pasayish Yashnobod (18 foiz), Sergeli (17 foiz) va Mirzo Ulug‘bek (15,2 foiz) tumanlarida qayd etildi.

O‘zbekistondagi ko‘chmas mulk bozori qanday?

Avgust oyida eng yirik ko‘chmas mulk platformasi “Realting.uz” rahbari Andrey Sodiqov va Domio AH rahbari Shuhrat Hasanov O‘zbekistondagi ko‘chmas mulk bozorining bugungi holati haqida ma’lumot bergan edi.

Sentyabr oyida esa O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozorida faollik biroz pasaygani aytilgandi.

Keyinroq Strategik islohotlar agentligi uysizlik muammosini bartaraf etishga qaratilgan takliflar ishlab chiqqani haqida xabar bergandi.

Unda quyidagi takliflar tayyorlangan:

• “Uy-joy – ijtimoiy ko‘mak asosi” tamoyilini joriy etish;
• uylarni egalikka emas balki ijaraga berish bozorini rivojlantirish;
• ijtimoiy uylar faoliyatini samarali tashkil qilish maqsadida davlat-xususiy sherikchilik asosida yoki xususiy tadbirkorlarga mavjud uylarni berish, bunda, qayta qurish, ta’mirlash va uyni keyinchalik boshqarish majburiyatini yuklash hamda fuqarolarga uzoq muddatda ijaraga arzonlashtirilgan narxda taqdim etishni yo‘lga qo‘yish (har bir hududda reytingni ijobiy bo‘lgan 1 tadan developerga ijtimoiy uylarni qurish buyurtmasini berish);
• uylarga joylashtirishda talabgorning turar joyga muhtojlik darajasini baholash bo‘yicha aniq mezonlarni tasdiqlash, bunda fuqarolarni aniqlashda keys-menejment usulidan foydalanish;
• talabgorlarni uylarga joylashtirish tizimini takomillashtirish maqsadida fuqarolarni onlayn navbatga olish elektron platformasini joriy qilish.