AES energiya mustaqilligini ta’minlashda yangi imkoniyat

Bugungi kunda AESlar qurgan va ulardan hali-hanuz foydalanib kelayotgan davlatlar to‘g‘risida qiziqib ko‘rganmisiz?

Quyida shu masalaga biroz e’tibor qaratamiz. Ma’lumotlarga ko‘ra, dunyoda birinchi bo‘lib Rossiyada 1954-yilda quvvati 6 MVt bo‘lgan AES ishga tushirilgan. Oradan 70 yildan ortiq vaqt o‘tib, AES imkoniyatlaridan foydalanadigan mamlakatlar soni anchaga ko‘paydi. 

Bugunga kelib dunyoning 32 ta mamlakatida umumiy quvvati jami 377 GVt bo‘lgan 417 ta atom reaktorlari faoliyatini davom ettirmoqda. Shuningdek, 61 ta atom reaktorlari qurilish jarayonida.
AES qurgan va ulardan to‘liq foydalanayotgan mamlakatlar ro‘yxatiga Yaponiya, Janubiy Afrika, Janubiy Koreya, Shvesiya, Shveysariya, Fransiya, Turkiya, AQSH, Rossiya, Pokiston, Eron, Xitoy, Hindiston, Germaniya, Angliya, Belarusiya va boshqa davlatlar kiradi. Aynan shu davlatlar qurilgan AES hisobiga o‘zlarining energiya mustaqilligini ta’minlagan hamda iqtisodiy o‘sishda sezilarli natijalarga erishgan. 
So‘nggi yillarda O‘zbekiston ham ko‘plab rivojlangan mamlakatlar qatori zamonaviy AES qurish borasida bir qancha loyihalarni boshlagan edi. Kuni kecha davlatimiz rahbariga mazkur masalaga daxldor bo‘lgan mas’ullar tomonidan respublikamizda atom energetikasini rivojlantirishga qaratilgan vazifalar ijrosi yuzasidan axborot berildi. 

Mazkur yig‘ilishda 2035-yilga kelib yurtimizda elektr iste’moli 121 mlrd kilovatt soatga yetishi hisob-kitob qilingani ta’kidlab o‘tildi. Shu bois energetikani barcha yo‘nalishlarda rivojlantirish choralari ko‘rib chiqilmoqda. 

Xususan, 2030-yilga borib, mamlakatimizda jami generatsiyada “yashil” energiya ulushini 50 foizga yetkazish rejalashtirilgan. Buning ichida uzoq muddatda atom enegriyasi bazaviy manbalardan biriga aylanishi ko‘zda tutilayotgani ham ta’kidlab o‘tildi.

Sir emas, AESda ishlab chiqarilgan  elektr energiyasi narxi an’anaviy energiya resurslariga (gaz, ko‘mir, mazut) nisbatan barqaror, arzon, ekologik toza elektr manbai hisoblanadi.

Shu bilan birga AESlarning uglevodorodli yoqilg‘i qo‘llaniladigan an’anaviy elektr stansiyalariga nisbatan yana bir afzalligi kam hajmdagi yoqilg‘i sarf qilgan holda ulkan miqdorda energiya ishlab chiqarish xususiyatiga ega ekanligi.

Atom elektr stansiyalarini qurish istiqbolli loyiha bo‘lib, kelajak avlod uchun energiya xavfsizligini ta’minlashda muhim zamin yaratadi.