Olimpiya o‘yinlarini tugatgan Parij endi Paralimpiya o‘yinlariga mezbonlik qiladi. “Daryo” ushbu nufuzli sport tadbiri haqidagi eng muhim savollarga javob beradi.
Parij 28-avgustdan 8-sentyabrgacha musobaqalarni qabul qiladi. Ushbu musobaqaga qiziqish har doimgidan ham ortmoqda.
“Biz Olimpiada sehrini Paralimpiya stilida ham ko‘rishni ham xohlaymiz. Bu joylar dunyoning eng yaxshi sportchilarini ommaga namoyish etadi, dedi 2024-yilgi Olimpiya va Paralimpiya tashkiliy qo‘mita rahbari Toni Estering.
Ruslar va Belarus neytral maqomda qatnashadi
Paralimpiya o‘yinlarida 22 sport turida 4000 ga yaqin sportchi raqobatlashadi. Rossiya va Belarusdan to‘qson sakkiz sportchi ishtirok etish uchun rozilik berilganlar qatorida. Ammo ular davlat bayroqlaridan foydalanishi mumkin emas. Ular ochilish marosimida ishtirok etmaydi va sportchilar oltin medalni qo‘lga kiritganda milliy madhiyasi ijro etilmaydi. Olimpiada bahslarida ham atigi 15 ruslar va belaruslar qatnashdi.
“Ular bizga tegishli odamlar emas, deydi Germaniya Nogironlar sport assotsiatsiyasi prezidenti Friedhelm Yulius Boyer. Agar Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlari tinchlik xabarlarini elchisi bo‘lishni xohlasa, unda boshqa mamlakatga bostirib kiradigan, o‘lim va vayronagarchiliklar amalga oshayotgan Ukraina sportchilari bilan birgalikda raqobatlashish imkoniyatiga ega bo‘lmasligi kerak”.
Eng yirik qochoqlar jamoasi
Xalqaro Paralimpiya qo‘mitasi (IPC) sakkiz nafar sportchi Paralimpiyada qochoqlar jamoasi a’zolari sifatida musobaqalarda ishtirok etishini ma’lum qildi. Bu turnir tarixidagi eng katta tarkib hisoblanadi. Tokio Olimpiadasida 6 nafar sportchi qochoqlar jamoasi sifatida ishtirok etgan edi. Ushbu sportchilar butun dunyo bo‘ylab tarqalgan 120 milliondan ortiq bevatan insonlar nomidan qatnashadi.
-k0FWW-eR.jpg)
So‘nggi yetti yil davomida musobaqa tashkilotchilari byudjetdan 125 million yevro (139 million dollar) mablag‘ni binolar va jamoat transporti uchun sarfladi. Chorrahalarda 10400 dan ortiq ko‘zi ojizlar uchun ovoz moslamalari o‘rnatildi.
Musobaqaning qisqa tarixi
1948-yil yozida Germaniyadan Buyuk Britaniyaga qochib ketgan yahudiy nevrolog Londonda nogironlar aravachasida o‘tirgan sportchilar o‘rtasida birinchi musobaqasini tashkil etdi. Turnirga “Stok Mandevil o‘yinlari” nomi berildi. Bu esa 1960-yilda Rimda birinchi bo‘lib tashkil etilgan Paralimpiya o‘yinlari uchun asos bo‘lib xizmat qildi. Unda 23 mamlakatdan 400 sportchi qatnashdi. O‘shandan beri Paralimpiya har to‘rt yilda bir marta o‘tkaziladi.
Foto: Photosoto
1976-yilda Shvetsiyada paralimpiya tarixidagi birinchi qishki o‘yinlar bo‘lib o‘tdi. Ushbu musobaqa ham har 4 yilda o‘tkaziladi. Xalqaro Paralimpiya va Olimpiya qo‘mitasi o'rtasidagi kelishuv tufayli Olimpiya o'yinlari 1988-yildan beri bir hududda o‘tkaziladi.
Paralimpiya o‘yinlarining ahamiyati
Paralimpiya nogironlar uchun sport musobaqalarida eng muhim voqealardan biridir. Unda ishtirok etayotgan sportchilar soni tobora ortib bormoqda va ommaviy axborot vositalarining qiziqishi ham o‘sishda davom etmoqda.
“Medianing qiziqishi ortmoqda, va intervyudagi savollar barcha uchun umumiy bo‘lmoqda”, dedi Germaniyalik atlet. — Bu endi shunchaki nogironligi bor sportchilar uchun turnir emas, balki insonning xarakteri, motivatsiyasini ko‘rsatadigan jarayonga aylandi”.
Floors Tokio Olimpiadasida 400 metrga yugurish musobaqasida Oltin medalni kiritgan edi.
Jahon chempioni Yelena Semechinga ko‘ra, Paralimpiya oddiygina sport musobaqasi emas.
“Men buni boshqa odamlar uchun o‘rnak bo‘lish uchun imkoniyat deb bilaman. Aynan shuning uchun Germaniya va bizning sportni Olimpiya o‘yinlarida namoyish etish men uchun juda muhim”, deydi Tokio Olimpiadasi oltin medal egasi.
Paralimpiyaning Olimpiadadan farqi
O‘yinlar davomida sportchilar istiqomat qiladigan joylar va Olimpiya shaharchasi Olimpiya o‘yinlaridan keyin qisman qayta quriladi.
“Jamoaviy maydonlar, ko‘chalar, yo‘laklar, piyodalar o‘tish yo‘lagi nogironlar kishilar muammosiz foydalanishlari uchun moslashtiriladi”, deydi Olimpiya shaharchasi boshlig‘i.
Hech bo‘lmaganda bitta hammomga ega uylar sportchilar uchun foydalanishga topshiriladi. Tashqarida rangi o‘chgan to‘siqlar turli ranglar bilan kodlanadi va aravacha bilan harakatlanish uskunalari o‘rnatiladi.
Sena Daryosining sifati qayta tekshiriladi, chunki Paralimpiyaning triatlon musobaqalari aynan shu yerda bo‘lib o‘tdi. Qolgan suzish musobaqalari Olimpiadadan farqli ravishda yopiq inshootlarda o‘tkaziladi.
O‘zbekiston Paralimpiya o‘yinlarida
2004-yilda O‘zbekiston paralimpiyachilari musobaqalarda debyutini amalga oshirdi. O‘shanda birgina sportchi og‘ir atletikachi Yusuf Qodirov yurt sha’nini himoya qilgan. 2008-yilgi musobaqada O‘zbekiston ikki sportchini musobaqalarga jo‘natdi. Ikki musobaqada ham sportchilar medallarsiz davlatga qaytgan.
2012-yildagi musobaqada O‘zbekistonga ilk medalni Sharif Xalilov keltirgan. U Londondagi musobaqada dzyudo bo‘yicha kumush medal sohibiga aylandi.
2016-yilgi Olimpiada O‘zbekiston Paralimpiya delegatsiyasi uchun eng omadli musobaqaga aylandi. Unda o‘zbekistonliklar 31 medal bilan umumjamoa hisobida kuchli 20 likdan joy oldi.
Yaponida bo‘lib o‘tgan so‘nggi Olimpiadada ham sportchilar muvaffaqiyatli qatnashdi. 8 ta oltin, 5 ta kumush va 8 ta bronza qo‘lga kiritgan o‘zbek sportchilari umumjamoa hisobida 16-o‘ringa joylashdi.
Parij Olimpiadasida O‘zbekiston
O‘zbekiston delegatsiyasi Paralimpiya o‘yinlariga 65 nafar sportchi bilan 113 ta litsenziyani qo‘lga kiritishga muvaffaq bo‘ldi. Bu O‘zbekiston uchun Paralimpiya o‘yinlarida ishtirok etish bo‘yicha litsenziyalar va musobaqa ishtirokchilari soni bo‘yicha mutlaq rekord hisoblanadi.
-IxGPoMG-.jpg)
Sportchilar Paralimpiya o‘yinlarida para yengil atletika, dzyudo, suzish, pauerlifting, kanoe, akademik eshkak eshish, taekvondo, o‘q otish va velosport bo‘yicha ishtirok etadi.
Ma’lumot uchun, Prezident qarori bilan Parij—2024 Paralimpiya o‘yinlarida sovrindor bo‘lgan sportchilar oltin medal uchun — 200 ming, kumush medal uchun — 100 ming va bronza medali uchun 50 ming AQSH dollari miqdoridagi pul bilan mukofotlanadi.
Musobaqalar Sport TV kanali orqali jonli efirda namoyish etiladi.
Izoh (0)