O‘zbekistonda 2023-yil 1-oktyabrdan biznes, 2024-yil 1-maydan aholi uchun elektr va gaz narxlari oshirildi. Narxlardagi o‘zgarish inflyatsiya ko‘tarilib ketishiga olib kelishi mumkinmi? Bugun, 18-may kuni bo‘lib o‘tgan Senat majlisida Markaziy bank raisi o‘rinbosari Behzod Hamrayev mazkur savolga javob berdi.
Behzod Hamrayevning aytishicha, energetika narxlari liberalizatsiyasi inflyatsiyani oshirib yuborishi haqidagi xavotirlar noo‘rin.
“O‘tgan yili martda asosiy stavkani 15 foizdan 14 foizga tushirgan edik. Mana, oradan 14 oy o‘tdi. Uni o‘zgarishsiz, baland darajada ushlab turibmiz. Biz aprel yoki may oyida gaz va elektr narxlari erkinlashtirilishini bilardik. Shuning uchun Iqtisodiyot va moliya vazirligi bilan bunga tayyorgarlik ko‘rganmiz. Hozirgi qatʼiy sharoitlar inflyatsiyaning ko‘tarilib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi. Moliyaviy sharoit yetarli darajada”, — dedi Markaziy bank rasmiysi.
Behzod Hamrayev tadbirkorlik subyektlari va aholi uchun tariflar oshirilishi farqli oqibatlar yaratishini ham eslatib o‘tdi.
“Tadbirkorlikka elektr va gaz narxlari oshirilganda ikkinchi maʼlum bir oqibatlar, yaʼni zanjir effektini keltirib chiqarishi mumkin. Chunki tadbirkor mahsulot narxiga qiymat qo‘shadi va hokazo. Lekin aholiga oshirilganda ikkinchi zanjir effekti bo‘lmaydi. Joriy yilning oxirigacha umumiy inflyatsiyamiz 9 foizga tushadi. Maydagi elektr va gaz narxlaridagi o‘zgarish jarayoni bir martalik va qisqa muddatli. Chunki bu yoqda bazaviy inflyatsiyani oshirishga sharoit yo‘q. U pastga qarab ketaveradi. Hukumat tomonidan bozorlar doimiy ravishda o‘rganib boriladi. Agar oziq-ovqat yoki boshqa tovarlar narxi oshishiga taʼsir qiluvchi omillar aniqlansa, tezkor choralar ko‘riladi. Inflyatsiyaning hozirgi pasayishiga taʼsir qilgan bosh omil oziq-ovqat narxlarining barqaror qolganidir. Yana bir masalani inobatga olish kerakki, hozirgi elektr va gaz tarifidagi islohot o‘rta muddatli kelajakda bozorlarni mahsulotlarga to‘ldirish va narxlarni pasaytirishga yordam beradi”, — dedi rais o‘rinbosari.
Avvalroq Markaziy bank aholi va tadbirkorlarning inflyatsion kutilmalari inflyatsiyaning joriy va prognoz darajasidan yuqoriligicha qolayotganini maʼlum qilgandi. Qayd etilishicha, tartibga solinadigan narxlarning to‘g‘rilanishi va aprel oyidan bir qator tovar va xizmatlarga qo‘shilgan qiymat solig‘i joriy etilishi taʼsirida inflyatsion kutilmalar dinamikasi yuqorilashi mumkin.
Yuqoridagi omillarni hisobga olib yangilangan makroiqtisodiy prognozlarga ko‘ra, asosiy ssenariy bo‘yicha 2024-yilda umumiy inflyatsiya prognozi 9–11 foizgacha oshirilgan.
Izoh (0)