Ўзбекистонда 2023 йил 1 октябрдан бизнес, 2024 йил 1 майдан аҳоли учун электр ва газ нархлари оширилди. Нархлардаги ўзгариш инфляция кўтарилиб кетишига олиб келиши мумкинми? Бугун, 18 май куни бўлиб ўтган Сенат мажлисида Марказий банк раиси ўринбосари Беҳзод Ҳамраев мазкур саволга жавоб берди.
Беҳзод Ҳамраевнинг айтишича, энергетика нархлари либерализацияси инфляцияни ошириб юбориши ҳақидаги хавотирлар ноўрин.
“Ўтган йили мартда асосий ставкани 15 фоиздан 14 фоизга туширган эдик. Мана, орадан 14 ой ўтди. Уни ўзгаришсиз, баланд даражада ушлаб турибмиз. Биз апрель ёки май ойида газ ва электр нархлари эркинлаштирилишини билардик. Шунинг учун Иқтисодиёт ва молия вазирлиги билан бунга тайёргарлик кўрганмиз. Ҳозирги қатъий шароитлар инфляциянинг кўтарилиб кетишига йўл қўймайди. Молиявий шароит етарли даражада”, — деди Марказий банк расмийси.
Беҳзод Ҳамраев тадбиркорлик субъектлари ва аҳоли учун тарифлар оширилиши фарқли оқибатлар яратишини ҳам эслатиб ўтди.
“Тадбиркорликка электр ва газ нархлари оширилганда иккинчи маълум бир оқибатлар, яъни занжир эффектини келтириб чиқариши мумкин. Чунки тадбиркор маҳсулот нархига қиймат қўшади ва ҳоказо. Лекин аҳолига оширилганда иккинчи занжир эффекти бўлмайди. Жорий йилнинг охиригача умумий инфляциямиз 9 фоизга тушади. Майдаги электр ва газ нархларидаги ўзгариш жараёни бир марталик ва қисқа муддатли. Чунки бу ёқда базавий инфляцияни оширишга шароит йўқ. У пастга қараб кетаверади. Ҳукумат томонидан бозорлар доимий равишда ўрганиб борилади. Агар озиқ-овқат ёки бошқа товарлар нархи ошишига таъсир қилувчи омиллар аниқланса, тезкор чоралар кўрилади. Инфляциянинг ҳозирги пасайишига таъсир қилган бош омил озиқ-овқат нархларининг барқарор қолганидир. Яна бир масалани инобатга олиш керакки, ҳозирги электр ва газ тарифидаги ислоҳот ўрта муддатли келажакда бозорларни маҳсулотларга тўлдириш ва нархларни пасайтиришга ёрдам беради”, — деди раис ўринбосари.
Аввалроқ Марказий банк аҳоли ва тадбиркорларнинг инфляцион кутилмалари инфляциянинг жорий ва прогноз даражасидан юқорилигича қолаётганини маълум қилганди. Қайд этилишича, тартибга солинадиган нархларнинг тўғриланиши ва апрель ойидан бир қатор товар ва хизматларга қўшилган қиймат солиғи жорий этилиши таъсирида инфляцион кутилмалар динамикаси юқорилаши мумкин.
Юқоридаги омилларни ҳисобга олиб янгиланган макроиқтисодий прогнозларга кўра, асосий сценарий бўйича 2024 йилда умумий инфляция прогнози 9–11 фоизгача оширилган.
Изоҳ (0)