Buyuk Xitoy devori haqida eshitgan bo‘lsangiz kerak. U qadimgi Xitoyda qurilgan eng yirik me’moriy yodgorlik hisoblanadi. Devor miloddan avvalgi 4–3-asrlarda Shimoldagi xun qabilalaridan himoyalanish uchun barpo etilgan.
O‘tgan asrning 70-yillaridan boshlab Xitoy Shimoldagi eng yirik o‘ziga xos dushmanini yengish uchun kurash boshladi. Gap shundaki, Xitoyning shimolida dunyoda kattaligi bo‘yicha uchinchi o‘rinda turuvchi – Gobi sahrosi mavjud bo‘lib, u Xitoy uchun ekologik jihatdan tom ma’noda katta xavf hisoblanadi. Chunki vaqt o‘tib borgan sari qum sahrosining hududi kengayib, yaylovli yerlar degradatsiyaga uchrab, cho‘llanish darajasi keskin oshib ketayotgan edi.
Ushbu ofatga qarshi kurashish uchun 1970-yilda Xitoy “Buyuk yashil devor” loyihasini ishlab chiqdi. Xitoy hukumati o‘z oldiga 2050-yilgacha Germaniyaning maydoniga teng bo‘lgan, ya’ni 350 ming kvadrat kilometrga yaqin hududni ko‘kalamzorlashtirishni maqsad qilib qo‘ydi.
1979-yilda Xitoyda 12-mart milliy daraxt ekish kuni deb e’lon qilindi. Ma’lumotlarga ko‘ra, 1982-yildan to 2021-yilgacha Xitoy fuqarolari ixtiyoriy ravishda butun keng mamlakat bo‘ylab taxminan 78,1 milliard tup daraxt ekishgan. 2021-yilda COVID-19 pandemiyasi bo‘lishiga qaramay, “Buyuk yashil devor” loyihada 550 milliondan ortiq kishi ishtirok etgan va 200 milliondan ortiq tup daraxt o‘tkazilgan.
Xitoy hozirda o‘rmon maydoni va o‘rmon qoplamining o‘sishi bo‘yicha dunyoda birinchi o‘rinda turadi. Bu so‘nggi o‘n yil ichida dunyodagi yangi o‘rmonlar maydonining chorak qismini tashkil qiladi.
Xitoyning milliy o‘rmon xo‘jaligi va yaylovlarni boshqarish ma’muriyati ma’lumotlariga ko‘ra, oxirgi 10 yil ichida o‘rmon ekilgan maydonlarning umumiy hajmi 64 million gektarga yetgan bo‘lib, shu vaqt ichida 11 million gektar yaylov yaxshilangan hamda 800 ming gektardan ortiq suv-botqoqliklar qo‘shilgan yoki qayta tiklangan.
So‘nggi yillarda Xitoy milliy bog‘lar negizida qo‘riqxona hududlari tizimini yaratdi. Masalan, Xitoyning shimolidagi Sayxanba milliy bog‘ini olaylik. U bir vaqtlar imperatorlar ov qiladigan maskan bo‘lgan. Biroq XX asr o‘rtalariga kelib katta o‘rmon taqir cho‘lga aylanib qolgan.
Uch avlodning izchil saʼy-harakatlari tufayli Sayxanba 76 ming gektardan iborat bo‘lgan o‘rmon va qo‘riqxonaga aylandi. Hozirda Sayxanba o‘rmon xo‘jaligi yillar davomida turizm, daraxt ekish va shamol energiyasi ishlab chiqarishga tayanib o‘z iqtisodiyotini rivojlantirib keladi. Ma’lumotlarga ko‘ra, ekologizatsiya sektori yiliga 600 million yuan daromad keltiradi. Bu taxminan 84,39 million AQSH dollariga teng.
Millionlab daraxt ekish va uni yaxshi parvarish qilish hisobiga Xitoyda o‘rmon bog‘lari mashhur sayyohlik maskanlariga aylandi. Bugungi kunda Xitoyda o‘rmon bog‘lari sanoatining uchinchi ustuni hisoblanadi. 2016—2020-yillar davomida Xitoy o‘rmonlari 7,5 milliard sayyohni o‘ziga jalb qilgan.
Hozirda Xitoy 2035-yilga borib o‘zidagi o‘rmon qoplamini 26 foizga yetkazish va 2050-yilga borib o‘rmon xo‘jaligi bo‘yicha dunyoda yetakchi davlatga aylanish maqsadini ko‘zlagan holda ekologik siyosatni olib bormoqda.
Izoh (0)