Otabek Muhammadzohid mashhur turk xonandasi Ibrohim Tatlisas nazariga tushgan birinchi o‘zbek xonandasi hisoblanadi. Ammo ijodda u qadar faol emas, sahna sari intilmaydigan xonandalar toifasiga kiradi. Xo‘sh, uning muvaffaqiyat siri nimada? Nega u boshqa ijodkorlar singari poytaxtga intilmaydi?
“Bolalikda oila boshiga aylanganman”
Otabek Muhammadzohid 1974-yilning 24-yanvar kuni Farg‘ona viloyatida hofiz Mamadali Mamazoitov xonadonida dunyoga kelgan. Bolalikdan uning sanʼatkor bo‘lishiga hech kim shubha qilmasdi. Chunki sanʼat uning qonida bor. Otasi o‘z davrida vodiyning mashhur hofizi bo‘lgan bo‘lsa, onasi sanʼatni tushunadigan madaniyat xodimi bo‘lib ishlardi. Xonanda oilada to‘ng‘ich farzand, uning Go‘zalxon va Gulsanam ismli singillari bor.
— Sanʼatga qachon kirib kelganimni eslay olmayman. Chunki maktabga chiqmasimdan avval musiqa asboblarini chalishni bilardim. Onamning aytishicha, 4 yoshimdan akkordion va doira chalishni o‘rgangan ekanman. Bolalikda erka o‘g‘il farzand bo‘lganman. Chunki onam xonadonida ham, otamning uyida ham erka bosh o‘g‘il nabira edim. Ammo hayotda kutilmagan voqealar ko‘p bo‘larkan. Erka o‘g‘il bo‘lib ulg‘aydim-u, birdan hammasi o‘zgarib hayot “hamma erkaliklaringni yig‘ib sandiqqa solib qo‘y, endi oila boshi bo‘lding”, dedi.
Maktabda faqat aʼlo baholarga o‘qiganman, to uni tamomlaguncha sinf sardori bo‘lganman. Oila boshi bo‘lgandan keyin masʼuliyatni his qilar ekan odam. Onam madaniyat uyida rahbar bo‘lgan, singillarimga o‘zim bosh bo‘lib o‘qishiga masʼul edim. Gulsanam ham haligacha “Sanʼatga qiziqishimga siz sababchi bo‘lgansiz”, deydi. Chunki singlimni o‘zini yolg‘iz uyda qoldirmaslik uchun musiqa maktabiga o‘zim bilan olib ketardim va orqa partada o‘tirib darsni eshitardi, — deydi Otabek Muhammadzohid.
“To‘rt yil ko‘zimga bir nimalar ko‘rindi”
Yetti yoshida xonandaning hayotida g‘alati voqea sodir bo‘ladi. Uning taʼsiri haligacha sezilishi va uni shifokorlar ham davolay olmaganini aytib o‘tdi.
— Ko‘zingizni tez-tez yumasiz, asabiymisiz, deb ko‘p so‘rashadi. Aslida bu holat bolalikdan odat bo‘lib qolgan. Onam asli Andijonning Buloqboshi tumanidan Farg‘onaga kelin bo‘lib tushgan. Yozda xolamning uyiga tez-tez borardik. Ularning uyiga yaqin yerda qumloq yer bor edi. Odamlar u yerning qumidan devor suvashda foydalanardi. Bir kuni ayni peshin vaqtida mendan 3-4 yosh katta xolamning o‘g‘li va o‘rtog‘i qum olib kelishga ketayotgan ekan. Ularga qo‘shilib men ham qumloqqa bordim. Ko‘zimga ikkita ayiq bolalari ko‘rindi, ular bir-biri bilan o‘ynardi. “Muqim aka, ayiq bolalarini qarang, o‘ynashyapti”, dedim. Ular kulishdi va uyga qaytdik. Kechga borib birdan tobim qochdi, isitmalab ko‘zimga har xil narsalar ko‘rina boshladi. Tuni bilan uxlolmasdim, ko‘zimga ko‘ringanlari juda qo‘rqinchli edi. Onam erta tongda mullaga olib borib, dam soldirib qo‘ysa biroz yengillardim. Onam shifokorlarga olib borganida “Bu kasallik emas”, deyishgan. Bu holat to‘rt yil davom etdi. Undan keyin ahvolim yaxshilandi, ammo ko‘zimni tez-tez pirpiratishim “esdalik” bo‘lib qoldi, — deydi Otabek Muhammadzohid.
“Uyda tug‘ilgan ekanman”
Otabek Muhammadzohid 1994-yildan buyon professional xonanda sifatida faoliyat yuritadi. Shu kungacha unga Toshkentda ijod qilish bilan bog‘liq takliflar juda ko‘p bo‘lgan. Xonanda har gal Farg‘onani tashlab ketolmasligini aytadi.
— Farg‘onadagi tug‘ilib o‘sgan uyimni yaxshi ko‘raman. Hatto, tug‘uruqxonaga ham borishni istamay uyda tug‘ilgan ekanman (kulib). Haqiqatan ham shunday, onamning ko‘zi uyda yorigan, shuning uchunmi Farg‘onaga mehrim bo‘lakcha. 1994-yili Turkiyada o‘qishni tamomlab O‘zbekistonga qaytganimda, hamkorlik qilish bo‘yicha takliflar juda ko‘p bo‘lgan. Toshkentda ijod qilish yaxshi, tanilish oson, katta sahnalarga ham imkoniyat ko‘proq deyishadi. Ammo ijoddan tashqari, yolg‘iz o‘g‘il farzandlikning ham masʼuliyati bor. Onamning yoshi katta, uning tanish-bilishlari, yaqinlarining bari Farg‘onada yashaydi. Uni yaqinlaridan ajratib Toshkentga olib kelishni istamayman, — deydi xonanda.
Yarim-yalang‘och raqqosalar bilan bog‘liq mojaro
Bir necha yil avval Otabek Muhammadzohid raqqosalar sabab to‘yxonada qo‘shiq aytishni istamagani va undan to‘y egalari ranjigani haqidagi xabar OAVda tarqalgandi.
— Farg‘onada ikkita to‘yda juda qattiq asabim buzildi. Farg‘onada to‘yga borsak, xonanda aka-ukalarimiz, kuttirmasdan darrov navbat beradi. Bir to‘yda 5-10 daqiqa choy ichib o‘tirgim keldi. Shu joyda bir raqs guruhiga navbat berishdi. Raqqosalar arabcha, yarim-yalang‘och kiyimlarda Lazgiga raqsga tushib ketdi. Raqs tugashi bilan, hech kim eʼlon qilishini ham kutmay, mikrofonni shartta oldimda: “Kim chaqirdi bularni, qani bu guruhning rahbari?”, dedim.
-3UMEjHqz.jpg)
Guruh rahbari yoshgina bir qiz ekan. O‘tirganlarga qarab: “Sizlarga ham hayronman, kim sizlarni o‘zbek deydi? Hozir shu yarim-yalang‘ochlarga qarsak chaldilaring-a? Bularni nimasiga qarsak chaldingiz?! Yarim-yalang‘och kiyimda Lazgiga raqsga tushishga kim ruxsat bergan?!”, — deya, gapiradigan gapimni gapirib, “Bunaqa to‘yda qo‘shiq aytmayman”, deb chiqib ketdim.
Yana bir to‘yda xuddi shuning davomi bo‘ldi. Ko‘plab ayollar, hoji onalar o‘tirgan to‘yda qo‘shiq aytayotsam, yarim-yalang‘och to‘rt qiz “Tezroq tugating, biz raqsga tushishimiz kerak”, degan maʼnoda oldimga turib oldi. “O‘tir!”, — dedim ularga. Kayfiyatim tushib ketib, “Bularni kim chaqirgan? Men erkak bo‘lib bularga qarashga uyalyapman. Kimga kerak shunaqa narsalar? Bu hayosizlik o‘zbekchiligimizga yarashadimi?”, deb o‘sha davradan ham chiqib ketdim, — deydi xonanda.
“Singlimni qo‘llash akalik qarzim edi”
Ko‘pchilik Otabek Muhammadzohid o‘zidan ko‘ra ko‘proq singlisining ijodiga vaqt sarflagani va uni mashhurligi uchun intilgani haqida gapiradi. Xo‘sh, xonanda bu fikrga qanday munosabat bildiradi?
— Tan olish kerak, Gulsanamning ovoz imkoniyatlari menikiga nisbatan keng. Masalan, “Meni unut” qo‘shig‘ini 1995-yili ijro etganman. Ammo o‘zim istagandek chiqmagani uchun u qadar ommalashmagan. Qo‘shiqning o‘ziga xos nolalari bor, uni singlim maromiga yetkazib aytgan.
Ijodni boshlashiga qo‘ldan kelganicha yordam berganman. Bu mening akalik qarzim va farzim edi. Singillarimni yaxshi ko‘raman, doim ularni qo‘llab-quvvatlashga harakat qilaman, — deydi xonanda.
“Onam hamisha tanqid qiladi”
Xonanda eng birinchi tanqidchisi onasi ekanligi va uni qaysi ishi uchun ko‘p tanqid qilishi haqida gapirdi.
— Onam sanʼatni juda yaxshi tushunadi, shuning uchun ham eng birinchi tanqidchimiz uning o‘zi. Menga “Ko‘p qochirim qilasan, bemaza qochirimlar tinglovchiga yoqmaydi”, deydi. Tanish ukalarim onamning “Qo‘shig‘ingda BQ ko‘p ekan”, degan gaplarini eshitib hayron bo‘lgan va bu musiqiy termin nima maʼnoni anglatishini so‘rashgan. “Bu hech qanday termin emas, bemaza qochirim so‘zlarining qisqartmasi”, deganimda kulishgandi. Onamning tanqidlariga quloq solib hech qachon kam bo‘lmaganman, — deydi xonanda.
“Bog‘imdan faqat o‘z ehtiyojim uchun foydalanaman”
— Ochig‘ini aytsam, dehqonchilik va bog‘dorchilikka qiziqmayman. Ammo shahardan tashqarida bog‘ tashkil qilganmiz. Chunki ijodkor ahli hamisha sokin, bahavo joyga borib, ijod qilishni istaydi. Shu maqsadda shahardan chekkaroqda yer olib, 5-6 tupdan turli mevalar va bodom ko‘chatlarini ektirganman. Yoz kunlari u yerga borib, hordiq chiqaramiz. Tabiat qo‘ynida yaratilgan ijod mahsuli ham go‘zal bo‘ladi. Misol uchun “Mayli telba denglar” qo‘shig‘i ham aynan o‘sha bog‘da yaratilgan. Daraxtlarga bog‘bon yigit qaraydi, u yerdan katta daromad olmaymiz. Ammo yozda mazali mevalar dasturxonimizdan arimaydi, — deydi xonanda Otabek Muhammadzohid.
Otabek Muhammadzohid oilasi haqida gapirishni unchalik istamaydi. Bizga maʼlum bo‘lgani shuki, uning uch qiz va bir o‘g‘il farzandi bor. Ikki yil avval u to‘ng‘ich qizini turmushga bergan.
Izoh (0)