Hozirda O‘zbekiston aholisi jami 38 000 ta traktordan foydalanmoqda. Shundan qariyb 35 foizi eskirgan. Mamlakatda 1000 gektar yerga 11 dona traktor to‘g‘ri keladi. Shu va boshqa maʼlumotlar Toshkent viloyati Chirchiq shahridagi “Toshkent traktor zavodi”ga uyushtirilgan press-turda aytildi, deya xabar bermoqda “Daryo” muxbiri.
65 million dollarlik zavod
“Toshkent traktor zavodi” direktori Azizbek Muhiddinovning aytishicha, korxona qurilishi va jihozlanishi uchun 65 million dollar davlat mablag‘lari sarflangan. “Bu pulni 5 yil ichida chiqarib, foyda ko‘rishni boshlaymiz”,— dedi zavod rahbari.
Bugungi kunda korxonada traktorlar, kombayn, omochlar, yer tekislagich va boshqa qishloq xo‘jaligi texnikalari ishlab chiqarilmoqda. Masalan, traktorlar ehtiyot qismlarining 25 foizi mahalliylashtirilgan. Qolgan qismi import qilinadi va yig‘iladi.
“Hozir TAT DF–904 rusumli traktorni to‘g‘ridan to‘g‘ri import qilinsa, narxi 30 ming dollardan oshadi. Huddi shu rusumning mahalliylashtirilgan, ayrim ehtiyot qismlari o‘zimizda ishlab chiqarilgani esa 27 ming dollar”, — dedi zavod rahbari.
Maʼlum qilinishicha, traktor va boshqa qishloq xo‘jaligi texnikalarini voha viloyatlari ko‘proq sotib olmoqda. Xususan, Xorazm eng ko‘p xarid qilyapti. May oyidan beri jami 150 ta traktor ishlab chiqarilgan bo‘lsa, shundan 50 tasi Qozog‘istonga eksport qilingan. 50 tasi ichki bozorga sotilgan. Xususan, eng ko‘p traktorlarni (15 ta) xorazmliklar xarid qilgan.
O‘zbekistondagi holat
Azizbek Muhiddinov hozir respublikada 1000 gektar yerga 11 dona traktor to‘g‘ri kelishi va bu kam ekanini aytdi.
“Ko‘p davlatlarda har 1000 gektarga 25 ta traktor bo‘lsa, hosilda unumdorlik yuqori bo‘lmoqda. Biz ham shu maqsadni ko‘zlab intilsak, yiliga 6 000 tadan traktor ishlab chiqarishimiz kerak. Hozir kuniga 4 donadan traktor ishlab chiqaryapmiz. Yerga o‘z vaqtida ishlov berish hosil unumdorligida juda ham muhim”, — dedi u.
Korxona sotuv bo‘limi boshlig‘i Alisher Almatov so‘zlariga ko‘ra, bugungi kunda O‘zbekiston aholisi 38 mingta traktordan foydalanmoqda. Shundan 35 foizi eskirgan.
“Traktordan foydalanish muddati 5-7 yilgacha beriladi. Shundan keyin uning sarf–xarajatlari ko‘payadi. Masalan, moyni va dizelni ko‘proq sarflaydi. Hozir mamlakatda 15-20 yildan beri foydalanilayotgan traktorlar ham ko‘p”, —dedi zavod xodimi.
Monopoliya bo‘lmaydimi?
Press-tur davomida Azizbek Muhiddinov “Daryo” muxbirining “Toshkent traktor zavodi” davlat mablag‘lari hisobiga qurilgani va yuritilayotgani qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga importni cheklashga olib kelmaydimi, degan savoliga javob qaytardi.
“Yo‘q, unday bo‘lmaydi. Chunki bozor ochiq. O‘ylaymanki, qaysi traktorlarni xarid qilish bu faqat xaridorlarning xohishidan kelib chiqishi kerak. Bu yerda davlat tomonidan qanaqadir to‘siqlar bo‘lmaydi. Xaridorlar, fermer va klasterlar uchun noqulaylik tug‘dirish hech kimni o‘ylantirgani ham yo‘q. Oldimizdagi asosiy masala texnika tannarxini tushurish va sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish. Uyog‘ini xaridor belgilaydi. Men bu yerda fermerlar yoki boshqa xaridorlar uchun muammo ko‘rmayapman”, — dedi zavod rahbari.
Uning qo‘shimcha qilishicha, bunday zavodlar yuqori texnologiyalar va yirik hakorlarni talab qiladi.
“Dastlab davlat shunday katta qadam qo‘yib bersa, keyinchalik investitsiyalarga yo‘l ochiladi. Raqobat albatta bo‘ladi va biz buni kutyapmiz”,— Azizbek Muhiddinov.
.jpg)
“Temir import qilinadi”
Zavod xodimi Shokir Murotovning aytishicha, mahsulotlar ishlab chiqarish uchun temir xorijdan import qilinadi.
“Seximiz yiliga 2 500 ta pritsep ishlab chiqarish quvvatiga ega. Bir kunda 10-12 ta paxta teradigan “pritsep” ishlab chiqaramiz. Buning uchun temirni asosan Rossiya va Qozog‘istondan sotib olamiz. To‘g‘ri, Bekobod tumanida temir qayt ishlanadi, lekin u yetarli emas”,—dedi xodim.
“Bir traktor oyiga 250 million so‘m topadi”
“Uzkalassagro” korxonasi marketing bo‘limi rahbari Ahmad Mirsaidovning aytishicha, zavodda Germaniyaning “Klass” rusumli tratkorlari ham yig‘ilmoqda. Transport narxi 100 000 dollar atrofida. U kuniga 20 gektar yer haydaydi.
“Hozirda 1 gektar yer haydash narxi hududiga qarab 500 ming so‘mdan 750 ming so‘mgacha. Bunda yerning qattiq va yumshoqligiga qaraladi. Traktor uchun yoqilg‘ini ham fermer quyib beradi. Bunday traktorlar bir oy dalada yaxshi ishlasa, kamida 250 million so‘m pul ishlaydi”, — dedi mutaxassis.
Ahmad Mirsaidovning fikricha, ko‘p yoshlar dalalarda ishlovchi yoshlar kamayib bormoqda.
“Oyiga 2-3 marta viloyatlarga chiqaman. Qishloqlardagi ko‘p yoshlar shaharga ketgisi kelyapti. Fikrimcha, yaqin 5-10 yildan keyin dalada yoshlar ishlamaydi. Biz yoshligimizda dalada chopiq qilardik. Hozir hech kim dalaga kirmaydi. Endi katta texnikalarga talab oshaveradi. Chunki odamlar qiladigan ishni bajarish kerak. Dalaga bitta kirganda kamroq xarajat qilib, ko‘proq ishni bitirib, chiqib ketishi kerak,” — dedi u.
Avvalroq 2021-yil noyabrda Chirchiq shahrida qishloq xo‘jaligi mashinasozlik klasteri tashkil qilinib, “Toshkent traktor zavodi” ham o‘sha hududga ko‘chirilishi xabar qilingandi.
Izoh (0)