O‘zbekistonda xotin-qizlar faollari tomonidan muhtoj oila va fuqarolarning muammolarini kompleks o‘rganish va ularni hal etishga ko‘maklashish, ijtimoiy himoyaga muhtoj aholiga maqsadli yordam berish ishlari yangi tizim asosida tashkil etiladi. Bu haqda jamoatchilik muhokamasi uchun e’lon qilingan Vazirlar Mahkamasining tegishli qarorida ko‘zda tutilgan.
Hujjatga ko‘ra, xotin-qizlar faollari tomonidan amalga oshirilishiga ko‘maklashiladigan ijtimoiy xizmatlar ro‘yxati tasdiqlanadi. Ro‘yxatdagi ijtimoiy xizmatlarni ko‘rsatish uchun masʼul bo‘lgan vazirlik va idoralar xizmatlarni elektron shaklda ko‘rsatish bo‘yicha maʼmuriy reglamentlar ishlab chiqilib, bosqichma-bosqich “Mahallada ijtimoiy xizmat” moduli orqali amalga oshiriladi.
Xotin-qizlar faoli telefon orqali muloqot, elektron manzil yoki ijtimoiy tarmoqqa kelib tushgan xabar, yashash joyiga borgan holda yoxud shaxsiy uchrashuv orqali, mutasaddi xodimlar tavsiyalari asosida xizmat oluvchining murojaatini modul orqali ro‘yxatga oladi.
Ijtimoiy xizmatlarga ehtiyoj xizmat oluvchilarni birlamchi baholash va kompleks baholash orqali aniqlanadi. Birlamchi baholash jarayonida xatar darajasi (xatar yo‘q, past, o‘rta, yuqori) aniqlanadi.
Xotin-qizlar faoli murojaat sababini hamda xizmat oluvchining sharoitlarini o‘rganib, qiyin vaziyatga tushib qolish sabablarini aniqlaydi. Birlamchi baholash shakliga zarur qaydlar kiritib boriladi hamda xizmat oluvchining holatida mavjud xatar va himoya omillari belgilab boriladi.
Birlamchi baholash davomida xizmat oluvchining hayoti, faoliyatiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydigan xatar omillari aniqlangan bo‘lsa, bu xatarning past darajasi hisoblanadi. Bunda xizmatlar qisqa muddatli yoki bir martalik bo‘lishi, mas’ul tashkilotga yo‘naltirish bilan hal etilishi mumkin.
Xizmat oluvchining hayoti, faoliyati, sog‘lig‘i, oilasi, ishi yoki o‘qishi va ijtimoiy munosabatlarida ikki yoxud undan ortiq muammoli vaziyatlar mavjud bo‘lsa, o‘rta darajadagi xatar hisoblanadi.
Xizmat oluvchining hayotiga jiddiy salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi to‘rt va undan ortiq sohaga oid muammolar, maishiy zo‘ravonlik, shafqatsiz muomala yoki bola bilan shafqatsiz munosabat, alkogol yoki giyohvand vositalarga tobelik, axloqidagi muammolar, qonunbuzilishlari, og‘ir psixik buzilishlar, turar-joyini yo‘qotish, oilaviy nizo va notinchliklar kabi holatlar mavjud bo‘lsa, xizmat oluvchini yuqori darajadagi xatar vaziyatida deb hisoblash uchun asos bo‘ladi.
Yuqori xavf aniqlangan holda murakkab hayotiy vaziyatdagi xizmat oluvchi ehtiyojlari xotin-qizlar faoli tomonidan elektron moduldagi shakl asosida kompleks baholash orqali o‘rganiladi.
Ijtimoiy xizmatlar birinchi navbatda quyidagi toifadagi shaxslarga ko‘rsatiladi:
- keksalar;
- harakat faolligi cheklangan, xotirani qisman yoki to‘liq yo‘qotganlar;
- og‘ir xastalik, davolanishi uzoq muddat talab qiladigan xastalar;
- ruhiy kasallik va xulq-atvorning buzilishi, jumladan psixoaktiv moddalarni iste’mol qilayotgan shaxslar;
- nogironligi mavjudlar;
- uy-joyga muhtojlar;
- ishsizlar;
- kam ta’minlanganlar;
- ota-onalarning ajralishi tufayli xulq-atvoridagi buzilishlar aniqlangan bolalar;
- ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar tomonidan tarbiyalashdan bo‘yin tovlangan voyaga yetmaganlar;
- ijtimoiy aloqalarni yo‘qotgan, jumladan ozodlikdan mahrum etish joylarida bo‘lib qaytganlar;
- tazyiq va zo‘ravonlikka uchraganlar;
- odam savdosi bilan bog‘liq vaziyatga tushib qolganlar;
- yong‘in, tabiiy ofat, falokatdan jabrlanganlar.
Baholash natijalariga ko‘ra, xotin-qizlar faoli xizmat oluvchining normal hayot kechirishiga to‘sqinlik qilayotgan muammolarni bartaraf etish, unga ijtimoiy xizmatlarni ko‘rsatishda ko‘maklashish uchun tegishli choralarni amalga oshiradi.
Ya’ni, xizmat oluvchining murojaati davomida aniqlangan muammolarni tahlil qiladi. U bilan birgalikda muammolarni bartaraf etishga yo‘naltirilgan ijtimoiy xizmatlar rejasini ishlab chiqadi. Xizmat oluvchini ijtimoiy xizmatlardan foydalanishi uchun vakolatli tashkilotlarga yo‘naltiradi. Xizmat oluvchini muhim hayotiy va ijtimoiy ko‘nikmalarga o‘rgatadi, maslahatlar berib boradi.
Ushbu hujjat loyihasi muhokamasi 7-aprelgacha davom etadi. Xotin-qizlar faollari tomonidan amalga oshirilishiga ko‘maklashiladigan ijtimoiy xizmatlar ro‘yxati bilan quyidagi havola orqali tanishish mumkin.
Izoh (0)