Piyoz tanqisligi jahon oziq-ovqat tizimiga tahdid solmoqda — Bloomberg

Bloomberg agentligi global piyoz tanqisligini o‘rganib, tahliliy maqola e’lon qildi. “Daryo” uni e’tiboringizga havola qiladi. 

So‘nggi oylarda bug‘doy va g‘alla narxi pasayib, ba’zi asosiy mahsulotlar arzonladi. Ammo bir qancha omillar hozirda sog‘lom va barqaror ovqatlanishning asosi bo‘lgan sabzavot bozorini larzaga keltirmoqda. Ular orasida piyoz ham bor. 

Piyoz narxlari ko‘tarilib, inflyatsiyani kuchaytirmoqda va mamlakatlarni yetkazib berishni ta’minlash uchun choralar ko‘rishga undamoqda. Markaziy Osiyoning aksariyat davlatlari, Marokash va Turkiya kabi mamlakatkar piyoz eksportini vaqtinchalik to‘xtatdi.

Shu oyda Birlashgan Millatlar Tashkiloti va Jahon banki cheklovlar piyozdan tashqari, sabzi, pomidor, kartoshka va olmalarni ham o‘z ichiga olishini ogohlantirdi.

Piyoz butun dunyo oshxonalarining asosiy mahsuloti bo‘lib, pomidordan keyin eng ko‘p iste’mol qilinadigan sabzavot (texnik jihatdan meva) hisoblanadi. 

Yiliga taxminan 106 million metrik tonna piyoz ishlab chiqariladi — bu sabzi, sholg‘om, qalampir va sarimsoqning umumiy hajmiga teng. 

Narxlarning keskin ko‘tarilishi Pokistondagi halokatli suv toshqini, Markaziy Osiyodagi zaxiralarga zarar yetkazgan sovuq va Rossiyaning Ukrainadagi urushi bilan bog‘liq. 

Noqulay ob-havo, ayniqsa, Marokashga qattiq ta’sir qildi. Hukumat shu oyda G‘arbiy Afrikaga piyoz va pomidor jo‘natishni taqiqlangan bo‘lsa ham sabzavot narxlari juda yuqoriligicha qolmoqda.

Filippinda so‘nggi bir necha oy ichida piyoz tanqisligi tuzdan tortib shakargacha bo‘lgan barcha mahsulotlarning tanqisligini kuchaytirdi. 

Narxlar shunchalik yuqorilab ketdiki, piyoz qisqa vaqt ichida go‘shtdan qimmatroq bo‘ldi. Hukumati 14 yil ichidagi eng yuqori inflyatsiyani yumshatish uchun importni oshirdi.

So‘nngi bir yilda piyoz narxlari oshishi bo‘yicha 719 foiz bilan Turkiya yetakchilik qilmoqda. Ikkinchi o‘rindagi O‘zbekistonda piyoz 321 foizga qimmatlagan. 

Bloomberg dunyo bo‘ylab oziq moddalarga boy sabzavot va mevalar narxi oshib borayotgani sababli, sog‘lom ovqatlanish imkoni yo‘qligi ta’kidlagan. 

BMTning so‘nggi ma’lumotlariga ko‘ra, 3 milliarddan ortiq odam sog‘lom ovqatlanish imkoniyatiga ega emas.

Mutaxassislarning ta’kidlashicha, global miqyosda don, shakar va o‘simlik moylari ozuqaviy ehtiyojdan ko‘proq ishlab chiqariladi. Biroq dunyo aholisi uchun zarur bo‘lgan meva va sabzovatlarning atigi uchdan bir qismi yetishtiriladi.