Пиёз танқислиги жаҳон озиқ-овқат тизимига таҳдид солмоқда — Bloomberg

Bloomberg агентлиги глобал пиёз танқислигини ўрганиб, таҳлилий мақола эълон қилди. “Дарё” уни эътиборингизга ҳавола қилади. 

Сўнгги ойларда буғдой ва ғалла нархи пасайиб, баъзи асосий маҳсулотлар арзонлади. Аммо бир қанча омиллар ҳозирда соғлом ва барқарор овқатланишнинг асоси бўлган сабзавот бозорини ларзага келтирмоқда. Улар орасида пиёз ҳам бор. 

Пиёз нархлари кўтарилиб, инфляцияни кучайтирмоқда ва мамлакатларни етказиб беришни таъминлаш учун чоралар кўришга ундамоқда. Марказий Осиёнинг аксарият давлатлари, Марокаш ва Туркия каби мамлакаткар пиёз экспортини вақтинчалик тўхтатди.

Шу ойда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ва Жаҳон банки чекловлар пиёздан ташқари, сабзи, помидор, картошка ва олмаларни ҳам ўз ичига олишини огоҳлантирди.

Пиёз бутун дунё ошхоналарининг асосий маҳсулоти бўлиб, помидордан кейин энг кўп истеъмол қилинадиган сабзавот (техник жиҳатдан мева) ҳисобланади. 

Йилига тахминан 106 миллион метрик тонна пиёз ишлаб чиқарилади — бу сабзи, шолғом, қалампир ва саримсоқнинг умумий ҳажмига тенг. 

Нархларнинг кескин кўтарилиши Покистондаги ҳалокатли сув тошқини, Марказий Осиёдаги захираларга зарар етказган совуқ ва Россиянинг Украинадаги уруши билан боғлиқ. 

Ноқулай об-ҳаво, айниқса, Марокашга қаттиқ таъсир қилди. Ҳукумат шу ойда Ғарбий Африкага пиёз ва помидор жўнатишни тақиқланган бўлса ҳам сабзавот нархлари жуда юқорилигича қолмоқда.

Филиппинда сўнгги бир неча ой ичида пиёз танқислиги туздан тортиб шакаргача бўлган барча маҳсулотларнинг танқислигини кучайтирди. 

Нархлар шунчалик юқорилаб кетдики, пиёз қисқа вақт ичида гўштдан қимматроқ бўлди. Ҳукумати 14 йил ичидаги энг юқори инфляцияни юмшатиш учун импортни оширди.

Сўннги бир йилда пиёз нархлари ошиши бўйича 719 фоиз билан Туркия етакчилик қилмоқда. Иккинчи ўриндаги Ўзбекистонда пиёз 321 фоизга қимматлаган. 

Bloomberg дунё бўйлаб озиқ моддаларга бой сабзавот ва мевалар нархи ошиб бораётгани сабабли, соғлом овқатланиш имкони йўқлиги таъкидлаган. 

БМТнинг сўнгги маълумотларига кўра, 3 миллиарддан ортиқ одам соғлом овқатланиш имкониятига эга эмас.

Мутахассисларнинг таъкидлашича, глобал миқёсда дон, шакар ва ўсимлик мойлари озуқавий эҳтиёждан кўпроқ ишлаб чиқарилади. Бироқ дунё аҳолиси учун зарур бўлган мева ва сабзоватларнинг атиги учдан бир қисми етиштирилади.