Ahmad al-Farg‘oniy barpo etgan Nil daryosidagi suv sathini o‘lchaydigan Nilomer — suratlarda

Qohira nilomeri – Ahmad al-Farg‘oniy boshchiligida Abbosiy Xalifa al-Mutavakkilning amri bilan 861-yilda Qohira shahri yaqinidagi Ravza orolida Nil daryosi suv sathini o‘lchash maqsadida qurilgan inshoot. Nilomer baʼzi Sharq mualliflari asarlarida “Miqyos an-Nil”, deb ataladi.

Nilomer to‘rtburchak shakldagi quduq ko‘rinishida bo‘lib, Nil daryosi bilan uchta yer osti suv yo‘llari orqali tutashgan. Quduq o‘rtasida oq marmar bilan qoplangan (balandligi 10 m) sakkiz qirrali ustun o‘rnatilgan. Ustunda suv sathini o‘lchashga imkon beradigan yirik darajot (ko‘rsatkich) bo‘lib, u mayda darajotga bo‘lingan. Yirik darajot arab tirsak birligi (taxminan 54 sm)ga, maydalari esa uning 1/24 qismi (qirot)ga, yaʼni 2,25 sm ga teng.

Kuzatuvchi suv sathi haqida hisob olish uchun aylanma zinapoyadan tushib chiqqan. Nilomer daryo suv sathini katta aniqlikda o‘lchashga imkon bergan. Jahon meteorologiya tashkilotiga aʼzo bo‘lgan barcha davlatlarda suv havzalari (daryolar, ko‘llar, suv omborlari, hatto dengiz va okeanlar)ning sathlari ham shu printsipda o‘lchanadi.

Nilomerdan yaqin o‘tmishga qadar foydalanib kelingan. Agar Nil daryosida suv sathi pasaysa, qohiraliklar qurg‘oqchilik va ocharchilikka tayyorlanganlar. Nil sathining meʼyordan yuqori bo‘lishi suv toshqinidan dalolat bergan.

Nilomerdan 1960-yillarda Asvon suv omborini loyihalashda foydalanilgan. Hozirda Nilomer turistik maskanga aylantirilgan.