Қоҳира ниломери – Аҳмад ал-Фарғоний бошчилигида Аббосий Халифа ал-Мутаваккилнинг амри билан 861 йилда Қоҳира шаҳри яқинидаги Равза оролида Нил дарёси сув сатҳини ўлчаш мақсадида қурилган иншоот. Ниломер баъзи Шарқ муаллифлари асарларида “Миқёс ан-Нил”, деб аталади.
.jpg)
Ниломер тўртбурчак шаклдаги қудуқ кўринишида бўлиб, Нил дарёси билан учта ер ости сув йўллари орқали туташган. Қудуқ ўртасида оқ мармар билан қопланган (баландлиги 10 м) саккиз қиррали устун ўрнатилган. Устунда сув сатҳини ўлчашга имкон берадиган йирик даражот (кўрсаткич) бўлиб, у майда даражотга бўлинган. Йирик даражот араб тирсак бирлиги (тахминан 54 см)га, майдалари эса унинг 1/24 қисми (қирот)га, яъни 2,25 см га тенг.
Кузатувчи сув сатҳи ҳақида ҳисоб олиш учун айланма зинапоядан тушиб чиққан. Ниломер дарё сув сатҳини катта аниқликда ўлчашга имкон берган. Жаҳон метеорология ташкилотига аъзо бўлган барча давлатларда сув ҳавзалари (дарёлар, кўллар, сув омборлари, ҳатто денгиз ва океанлар)нинг сатҳлари ҳам шу принципда ўлчанади.
Ниломердан яқин ўтмишга қадар фойдаланиб келинган. Агар Нил дарёсида сув сатҳи пасайса, қоҳираликлар қурғоқчилик ва очарчиликка тайёрланганлар. Нил сатҳининг меъёрдан юқори бўлиши сув тошқинидан далолат берган.
Ниломердан 1960 йилларда Асвон сув омборини лойиҳалашда фойдаланилган. Ҳозирда Ниломер туристик масканга айлантирилган.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Изоҳ (0)