Qishloqda bir kun: “Nemis, ispan, rumin va polyaklarni rom qilgan G‘elon”

Qashqadaryo viloyatining Shahrisabz tumanidagi G‘elon qishlog‘i nafaqat mahalliy sayyohlarni, xorijlik, xususan, Germaniya, Shvetsariya, Ispaniya, Ruminiya, Polsha kabi davlatlardan kelgan mehmonlarni ham o‘ziga rom etgan.

“Daryo”ning Qashqadaryo viloyatidagi muxbiri Murodjon Amirov ushbu ertaknamo qishloqda bo‘lib, qishloq hayotini tasvirga oldi.

Qariyb ikki ming yillik tarixga ega G‘elon qishlog‘i Qashqadaryo viloyatining Shahrisabz tumani markazidan 100 km uzoqlikda joylashgan. Aholisi besh ming nafardan ziyod ushbu qishloqda asosan Niva avtomobilidan foydalaniladi. Bu qishloqqa borish uchun ham faqat Nivadan foydalanish maqsadga muvofiq.

G‘elonda qish nafasi ufurib tursa-da, hayot qaynaydi. Har kim o‘z yumushi bilan mashg‘ul. Kimdir buloqdan suv tashisa, yana boshqasi temirchilik yoki musiqa asboblarini yasash bilan band.

Ko‘chalarni kezar ekansiz, maktabdan qaytayotgan bolalar, yo‘llarni qordan tozalash uchun maxsus texnikani ko‘zdan kechirayotgan kishi hamda qariyb 30 santimetrlik qorda ham harakatlanayotgan mashinalarga ko‘zingiz tushadi.

Temirchi usta Rahmonqul Rasulovning aytishicha, unga temirchilik bobolaridan meʼros qolgan.

“Bu kasb bilan 40 yildan beri shug‘ullanaman. Qish paytida ketmon, o‘roq kabi ish qurollari yasayman. Bahorda dehqonchilik qilaman. Bitta men emas ko‘pchilik dehqonchilik bilan shug‘ullanadi. Temirchilik kasbi menga ota-bobolarimdan qolgan meros. Ushbu kasbni davom ettirayotgan to‘rtinchi avlodman”, — deydi Rahmonqul Rasulov.

Havo sovuq va u yerda qalin qor bo‘lishiga qaramasdan insonlar ko‘zidagi mehr barchasini tezda ilitadi. Ahyon-ahyonda itlarning qor yanchib harakatlanayotgani, mashinalar ovozini eshitish mumkin.

Sakson yoshni qoralagan Ro‘ziboy Mutailloyevning bardamligini ko‘rib bu yerning odamlari qarimas ekan degan fikr uyg‘onadi kishida.

“Cholg‘u asboblarini asosan tut daraxtidan yasayman. Bularda ishlatiladigan maxsus pardalar esa molning yuragidan tayyorlanadi. Musiqa asboblarini yasasam-da, ammo ovozlarini moslashni tushunmayman. Shu qishloqda yashaydigan nafaqadagi o‘qituvchi bilan ovozlarini moslaymiz. Bitta musiqa asbobini yasash uchun kamida yigirma kun vaqt sarflayman”, — deydi usta Ro‘ziboy Mutailloyev.

Mahalliy aholi qishloq paydo bo‘lganidan beri suvi kamaysa ham umuman qurimaydigan tarixiy buloqdan suv ichadi.

Shu qishloqda yashovchi rassom Muhammadi Chorshanbiyevning qishloq manzalaridan ilhomlanib chizgan suratlari xonadonidagi muzeyda saqlanadi. Rassom suratlari orasida 500 ming so‘mdan 7000 dollargacha baholanadigan asarlar bor. Sanʼat asarlarini yaratishini otasidan o‘rgangan Ayub Chorshanbiyev ham bir nechta durdonalar yaratgan.

Yog‘ochlarga go‘yoki jon kirguzuvchi 66 yoshni qarshilagan usta duradgor Nasrullo Jumayev esa yog‘ochlardan har xil sovg‘alar, qariyalar uchun hassalar yasashni harbiy xizmat o‘tayotgan paytlarida boshlagan.

“Harbiy xizmatni o‘tayotgan paytimda yog‘ochdan ilon va shunga o‘xshash narsalar yasadim. Bu yerga kelib o‘n yilcha cho‘ponlik bilan shug‘ullandim. O‘ttiz ikki yil pochta aloqa tarmog‘ida bo‘lim boshlig‘i bo‘lib ishladim. Nafaqaga chiqqanimdan keyin yana shu kasb bilan shug‘ullana boshladim. Bu narsalarni sotish uchun emas, o‘zimdan esdalik qoldirish uchun yasayman”, — deydi Nasrullo Jumayev.

Taʼkidlanishicha, ushbu qishloqda sayyohlarga turizm xizmatlarini ko‘rsatish uchun o‘ndan oshiq mehmon uylari mavjud. Qishloq ayollari esa chet davlatdan kelgan mehmonlarga o‘zlari tayyorlagan maʼzali taomlarini tortiq qiladi.

Issiq tandir bag‘riga kirib non yopayotgan Fayziniso opaning aytishicha, uning uyiga har yili yoz oylarida Germaniya, Shvetsariya, Ispaniya, Ruminiya, Polsha kabi davlatlardan mehmonlar tashrif buyuradi.

“Men ham uyimda ko‘plab sayyohlarni mehmon qilaman. Chet ellik sayyohlar g‘elonliklar tayyorlagan shirin ovqatlar, bog‘larida yetishtirgan noz-u neʼmatlar va qishloq manzarasiga oshiq bo‘ladi”, — deydi Fayziniso Ahadova.

Mahalliy aholining aytishiga qaraganda, Iskandar Zulqarnayn davrida ham bu qishloqda odamlar yashagan.

“Qishloq aholisi hududdagi chuqurlikdan ko‘zaga solingan odam suyaklarini ham topgan. Qishloqda ikkita qalʼa bor. Bobolarimizning aytishicha, bu qalʼalarda qorovullar qishloq aholisini g‘animlardan himoya qilgan. G‘elon nomi esa ikki maʼnoni bildiradi. Birinchisi hunarmand hamda donishmandlari o‘zidan chiqqan degan maʼno bo‘lsa, ikkinchisi tog‘dan katta toshlar yumalab tushgan degan maʼnoni bildiradi. Qadimda qishloq ustiga tepaliklardan tosh yumalab tushgan”, — deydi g‘elonlik o‘qituvchi Rahimqul Nuraliyev.

Tog‘-u toshlar orasida, go‘yoki odam oyog‘i yetmaydigan bu qishloq bu yerga kelgan odamni yana bag‘riga chorlayveradi.