• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12586.41
    • RUB160.42
    • EUR14758.82
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Moliya

    O‘zbekiston fond bozori 2022-yilni IPO’siz yakunladi. Bozordagi umumiy vaziyat qanday?

    O‘zbekiston fond bozori 2022-yil investorlar uchun noxush xabar bilan yakunlandi. UzAuto Motors zavodining IPO’si 2023-yil fevral oyining o‘rtalariga ko‘chirildi. 

    28-dekabrga qadar aksiyalarni joylashtirish uchun yetarli miqdordagi arizalar to‘plashning imkoni bo‘lmadi. “Kursiv” rejalarga nima to‘sqinlik qilganini va o‘tgan yili O'zbekiston kapital bozorida nimalar ro‘y bergani haqida tushuntirdi. 

    Foto: “Daryo” / Bahora Sadirdinova

    Foto: “Daryo” / Bahora Sadirdinova

    UzAuto Motors aksiyalari O‘zbekistonda fond birjasiga chiqarilishi bilan ommaviy takliflar orqali yirik xususiylashtirish dasturi boshlanishi kerak edi. 

    Avgust oyidagi hukumat qarorida birjaga chiqadigan yigirmadan ortiq kompaniyalar ro‘yxati keltirilgan edi. Qo‘shimcha qog‘ozlar (FPO) bilan avtomobil ishlab chiqaruvchisidan keyin “O‘zmetkombinat” IPO’si bo‘lib o‘tadi. 

    Yorqin boshlash uchun UzAuto Motors tanlandi. UzAuto Motors aksiyalari sarmoyadorlar uchun yanada jozibador bo‘lishi uchun hatto kompaniya ishining halolligi va moliyaviy ko‘rsatkichlar xalqaro talablarga muvofiqligi bo‘yicha skriningdan o‘tgan (tahlil shariat moliyaviy standartlarini targ‘ib qiluvchi AAOIFI tashkilot mezonlari bo‘yicha o‘tkazilgan). 

    Dastlabki rejalarda UzAuto Motors aksiyalarining 5 foizigacha joylashtirilishi ko‘zda tutilgan bo‘lib, u 90 million dollargacha mablag‘ yig‘ish imkonini beradi. 

    Ammo anderrayter tomonidan talabni baholagandan so‘ng bozor atigi 1 foizgacha ulushga ega bo‘lishi ma’lum bo‘ldi. Bu e’lon qilingan narxlarda IPO hajmi 196–220 milliard so‘mni (17,3–19,5 million dollar) tashkil etishini anglatadi. 

    Ular 22-dekabr kuni buyurtmalar kitobini yopmoqchi edi, 23-dekabrda esa IPO’ning o‘zi bo‘lib o‘tishi kerak edi. 

    Ammo bu rejalar amalga oshmadi — arizalarni qabul qilish muddati avvaliga 28-dekabrga, keyin esa 2023-yil 15-fevralga ko‘chirildi. 

    Freedom Broker anderrayter investitsiya banki menejeri Behruzbek Ochilov “Kursiv” nashriga shunday izoh berdi: 

    “IPO darajasi 2022-yil oxirida tushib ketdi. Bu xalqaro investitsiya banklari va jamg‘armalari uzoq dam olish kunlari bo‘lgan vaqt. Ta’minot hajmini faqat mahalliy investorlar hisobidan qoplash imkonsiz bo‘lib chiqdi. Bu bozor hali yosh va to‘liq rivojlanishi uchun vaqt kerak”. 

    IPO kechiktirilishi e’lon qilinganidan so‘ng, ba’zi investorlar qimmatli qog‘ozlarni sotib olish uchun arizalarini qaytarib oldi. “Toshkent” Respublika fond birjasi (RFB) saytida obuna kampaniyasining borishi bilan tanishish mumkin. 

    28-dekabrga qadar deyarli 1,2 mingta ariza ko‘rib chiqildi. O‘shanda investorlar taklif qilingan hajmning atigi 8,65 foizini yoki 233,5 ming dona qimmatli qog‘ozlarni sotib olishga tayyor edi. 

    Hammasi bo‘lib 2,7 million dona aksiya sotuvga qo‘yilgan. 2023-yil 10-yanvar holatiga ko‘ra, arizalar soni 176,17 ming dona aksiyalarni sotib olish bilan 1,16 mingtaga kamaydi (jami 6,52 foiz). 

    Bunday vaziyatda investorlarning harakatlari juda mantiqiy ko‘rinadi. Arizani topshirish pul mablag‘larini kiritishni o‘z ichiga oladi va bu holda ulardan foydalanish mumkin emas. 

    Buyurtmani qaytarib olish orqali siz boshqa fond bozori vositalariga 1,5 oy davomida sarmoya kiritishingiz va keyinroq IPO’ga qaytishingiz mumkin. 

    Xorijiy defitsit 

    “Toshkent” Respublika fond birjasi boshqaruvi raisi Giorgiy Paresishvilining fikricha, UzAuto Motors’ning tugallanmagan IPO’si, bir tomondan, noqulay bozor konyunkturasi bilan, ikkinchi tomondan, infratuzilmaning mavjud emasligi bilan bog‘liq. 

    “Chet elliklardan aksiyalarni sotib olish imkoniyati bor, lekin hamma ham mahalliy infratuzilmaga ishonmaydi, shuning uchun ular qimmatli qog‘ozlarni xalqaro depozitariylarda, masalan, Clearstream’da saqlashni afzal ko‘rishadi. O‘tgan yili biz O‘zbekistonda bunday muassasalar ishlashini ta’minlash uchun faol ish boshladik, biroq barcha tartiblarga rioya qilish uchun vaqt kerak. UzAuto Motors IPO’ni yakunlashga ulgurmaymiz. Afsuski, bu uzoq davom etadigan jarayon. Shuning uchun kompaniya global moliyaviy investorlarga tayanib qola olmaydi”, — deya izoh berdi Giorgiy Paresishvili. 

    Shunga qaramay, optimizm uchun sabablar bor, deb hisoblaydi RFB boshqaruvi raisi. 

    Bitimlar soni va savdo hajmi ortib bormoqda, bu nafaqat ushbu IPO, balki 2023-yilga mo‘ljallangan boshqa joylashtirishlar ham yakunlanishiga umid qilish imkonini beradi, deya ishonch bildiradi birja rahbari. 

    Investitsiya institutlari milliy assotsiatsiyasi raisi Bahodir Otaxonov pessimistikroq qarashga ega va 2023-yil fond bozori uchun qiyin bo‘ladi, deb hisoblaydi. 

    “Ko‘p omillar rol o‘ynaydi. Ulardan asosiysi Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi davom etayotgan ziddiyatdir. Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, inqiroz davrida investorlar rivojlanayotgan bozorlarni tark etishadi. Shu bois, o‘tgan yili ular boshqa shunga o‘xshash bozorlar qatori mamlakatimizga ham borishni istamadi”, — dedi Otaxonov. 

    2022-yilda O‘zbekiston fond birjasida 4,8 trillion so‘mlik qimmatli qog‘ozlar bilan 80,7 mingta bitim amalga oshirildi. 

    Oldi-sotdi bitimlari soni 12 foizga, hajmi esa qariyb to‘rt barobar oshdi. Bitimlar miqdorining bunday sezilarli o‘sishi, tuyulishi mumkin bo‘lgan chakana savdo bozorining tez o‘sishi bilan emas, balki birjada yirik bitimlar amalga oshirilganligi bilan bog‘liq. 

    Investorlar, xaridorlar va sotuvchilar bir-birini taniydigan, kelishilgan auksion qismida kompaniyalarning katta ulushlarini sotib oldi. 

    Masalan, “Ohangaronsement” aksiyadorlik jamiyatining 98,57 foizi shu tarzda 1,9 trillion so‘mga sotilgan. 

    Bu umumiy savdo hajmining taxminan 40 foizini tashkil qiladi. Xuddi shunday, ular “Kapitalbank”, “Garant Bank” va boshqa kompaniyalar aksiyalarini sotishgan, bu ham bitimlar miqdoriga hissa qo‘shgan.

    Qiyin bo‘lishi kutilayotgan 2023-yil

    Bahodir Otaxonovning ta’kidlashicha, UzAuto Motors IPO’ning voqeasi O‘zbekistonda bozor yetarlicha chuqur emasligini, 2023-yil qiyin bo‘lishini va xalqaro investitsiyalar kutilmasligini ko‘rsatdi. 

    Shuning uchun mahalliy fuqarolarning resurslarini jalb qilish kerak, ammo bunga bir qator omillar to‘sqinlik qilmoqda. 

    “Qimmatli qog‘ozlar bozori rivojiga to‘sqinlik qilayotgan beshta jihatni ta’kidlamoqchiman. Birinchi omil — yondashuvlar tez-tez o‘zgarib turishini inobatga olgan holda, aholi va biznesning mamlakatda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning to‘g‘riligiga ishonch yo‘qligi. 

    Insonda shunday taassurot paydo bo‘ladiki, hokimiyatda uzoq muddatli strategiya va istiqbol yo‘q, shu bois belgilangan o‘rta muddatli rejalar oxiriga yetkazilmayapti, davlat mablag‘lari noo‘rin ishlatilmoqda. 

    Tan olish kerakki, skeptitsizmning shakllanishiga oldindan aytib bo‘lmaydigan xavfli qo‘shni Afg‘oniston, hozirda esa Rossiya ishtirokida Rossiya, O‘zbekistonning strategik qurolli to‘qnashuvi natijasida yuzaga kelgan global inqiroz tufayli global inqiroz ta’sir ko‘rsatmoqda. sherik, bosh rolda”, - deydi ekspert. 

    Otaxonovning so‘zlariga ko‘ra, yana bir e’tiborli jihat — tadbirkorlik subyektlarini imtiyozli kreditlash bo‘yicha davlat siyosati. 

    “Bu muqarrar ravishda moliya bozori tarmoqlari o‘rtasida nomutanosiblikka olib keladi, raqobat muhitini buzadi. Ba’zi xo‘jalik yurituvchi subyektlar davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash shaklida imtiyozlarga ega bo‘lib, fond bozori orqali zarur resurslarni jalb qilish ularning salohiyati va mavjud raqobatchilari uchun foydasiz bo‘lib qoladi”, — deya izohlaydi Investitsiya institutlari milliy assotsiatsiyasi rahbari. 

    Bozorning rivojlanmaganligining boshqa sabablarini Otaxonov fuqarolarning moliyaviy savodxonligi pastligi va bozorda marketmeykerlarning yo‘qligi deb atadi. 

    12.01.2023, 20:39   Izoh (0)   20274
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Alisher Usmonovga taalluqli kompaniya “Kapitalbank”ning 50 foiz ulushini sotib oldi

    05.01.2023, 23:46

    “Sberbank” O‘zbekistonda tovar belgilarini ro‘yxatdan o‘tkazmoqda

    05.01.2023, 11:00

    Jahonda 2023-yili oltinga bo‘lgan talab va oltin qazib oluvchilarning daromadlari o‘sishi kutilmoqda

    04.01.2023, 20:33

    Jahon banki iqlim o‘zgarishi va boshqa inqirozlarni bartaraf etish uchun mablag‘ qidirmoqda

    04.01.2023, 13:52

    Oltin narxi yetti oylik eng yuqori darajaga chiqdi

    04.01.2023, 12:51

    Qonunchilikdagi o‘zgarishlar: O‘zbekistonda 2023-yildan boshlab nimalar o‘zgaradi?

    31.12.2022, 13:08
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Oqtepa Lavash “Kalmar o‘yini” asosida Dalgona Boksini chiqardi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    Click & Smart Business (sobiq UZKASSA): biznes muvaffaqiyati va mijozlar qulayligi uchun hamkorlik


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Toshkent viloyatida 1,9 mlrd so‘mlik tabiiy gazdan noqonuniy foydalangan tadbirkorlar aniqlandi

    O‘zbekiston | 27 iyun, 21:40

    Shavkat Mirziyoyevning Belarusga amaliy tashrifi yakunlandi

    O‘zbekiston | 27 iyun, 21:10

    Toshkentda onlayn narkodo‘konning 5 nafar aʼzosi qo‘lga olindi (video)

    O‘zbekiston | 27 iyun, 20:55

    O‘zbekistonda qamoqqa olinganlarni qiynoqqa solish hollarining oldini oluvchi qonun imzolandi

    O‘zbekiston | 27 iyun, 20:40

    Xitoy va AQSH o‘rtasida savdo shartnomasi imzolandi

    Dunyo | 27 iyun, 20:25

    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda

    Reklama | 27 iyun, 19:30

    Urush suratlarini yoritgan, xalq dardini gapirgan va haqiqat uchun jon bergan jurnalistlar

    Dunyo | 27 iyun, 20:10

    Tramp Salvadorga adashib yuborilgan muhojirni qayta deportatsiya qiladi

    Dunyo | 27 iyun, 19:55

    Pokistonda yog‘gan kuchli yomg‘ir kamida 7 kishining o‘limiga sabab bo‘ldi

    Dunyo | 27 iyun, 19:40

    Qozon va Samarada ro‘y bergan migrantlar ishtirokidagi jinoyatlarga o‘zbeklar aralashmagani ma’lum qilindi

    O‘zbekiston | 27 iyun, 19:30
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.