Bekatda sovuq sanchqisidan panalay desangiz, o‘rindiqlar qor yoki bekat atrofi ochiq, ba’zida esa bekatning o‘zi ham yo‘q. Hozirgi ob-havo sharoitida bu muammo yo‘lovchilarga katta sinov bo‘lmoqda. Anomal sovuq sabab kechadan buyon qor va uning sovug‘i quloq-yanoqlarni qizdirmoqda. Sinoptiklar ham -7—20 darajagacha sovuqdan to‘xtovsiz ogohlantiryapti. Tabiiyki, bunday ob-havo sharoitida avtoulovlar harakati nisbatan qiyinlashadi, taksilar narxi qimmatlaydi, shu sabablar bilan jamoat transportlariga bo‘lgan ehtiyoj keskin ortib ketadi.
“Toshshahartransxizmat”ga ko‘ra, harakat intervali o‘zgarishi mumkin, ya’ni bekatda turgan yo‘lovchi avtobusni ko‘proq kutib turishi kerak bo‘ladi.
Shu masalani o‘rganish maqsadida avtobus bekatlarini ko‘zdan kechirdik. E’tibor qilsak, atrofi o‘ralgan yo‘lovchi kutish joylarining kattagina qismi turli shoxobchalarga (do‘kon, fast-fud va boshqa xil rasta) aylantirilgan. Amaldagi me’yorlarga ko‘ra, bekat uchun ajratilgan maydonning kamida 70 foizi yo‘lovchilarga xizmat ko‘ratishi kerak, qolgan 30 foiziga boshqa xizmat ko‘rsatish yoki xususiy subyektlar qurilishga ruxsat beriladi.
Mirzo Ulug‘bek tumanidagi Madaniyat instituti bekatini ko‘zdan kechirganimizda binoning ikki chetida tadbirkorlik subyekti joylashgan va o‘rtada yo‘lovchilar uchun joy qoldirilgan ekan. Tashqarida turgan odamlardan sovuqda nega ichkariga kirmaganligini so‘radik: “tashqari sovuq, ichkarida o‘tirsak, avtobus kelganini ko‘rmay qolamiz, bitta reysdan qolb ketsak, yana yarim soat yoki bir soat kutib qolamiz”, deyishdi.
Ismini ma’lum qilishni istamagan yana bir fuqaro esa, bekatlardagi do‘konlar kunduz soat 09:00 larda ham ochilmasligini, natijada yo‘lovchilar kutish joyi ham berk turishini aytib, bundan norozi ekanini ma’lum qildi.
O‘zim farroshman, yoshim oltmishda. Soat to‘rtda taksida kelaman, 110-avtobusda ketaman, bekatlar juda sovuq, 40 daqiqa ham kutganman. Mana bu ob-havoda ko‘proq ham qolyapmiz, ertalablar esa “ostanovka”lar yopiq bo‘ladi-da, ochishmaydi. Oyog‘imizdan suv o‘tib ketadi, odamlarga yaxshiroq sharoit qilib berish kerak, mana qarang, oyog‘im ho‘l bo‘lib ketgan (oyog‘ini ko‘rsatib), — deydi o‘zini Marhamat Junaydullayeva deb tanishtirgan onaxon.
Ayrim tadbirkorlarning yo‘lovchi kutish binolarini to‘lig‘icha “omborxona” qilib olgani ham rost, juda bo‘lmasa, tovarlarining yarmini qora qozondekkina keladigan bekatlarga chiqarib qo‘yishadi. Aslida, bu belgilangan talablarga zid. Tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash esa, fuqarolarni noqulay sharoitda qoldirib, qilinishi kerak emas.
Iste’molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi 2022-yilda 850 dan ortiq bekatlarda holatlarni o‘rganib chiqqan va shundan 37,2 foizida kutish zallari, 36,5 foizida o‘rindiqlar mavjud emasligi ma’lum bo‘lgan.
Jahongir Ortiqxo‘jayev Toshkent shahar hokimi vazifasini bajaruvchi paytida yoshlar bilan uchrashib, ularning bekatlarda kichik yoshlar markazi tashkil etish to‘g‘risidagi fikrlariga: “Buni bekatlardan boshqa yerda tashkil etsak maqsadga muvofiq, chunki bekat transportlar, avtobuslar to‘xtashi uchun. Ko‘pchilik ‘do‘kon’ qurmoqda natijada avtomashinalar to‘xtab, jamoat transportlari harakatiga xalaqit qilmoqda. Yaqin kunlarda bekatlarda do‘kon bo‘lmaydi. Bekat bekatligicha qoladi”, — deb javob bergandi.
Biroq oradan to‘rt yil o‘tib, Ortiqxo‘jayev hokim bo‘ldi hamki, bekatlardagi savdo markazlari ko‘paysa, ko‘paydi, lekin kamayganicha yo‘q. Va haligacha bekatlar talab darajasida emas.
Shu bo‘yicha Toshkent shahar hokimligiga murojaat qilganimizda axborot xizmati mas’uli savolimizga rasmiy xat bo‘lsagina javob bera olishini, og‘zaki so‘rovga javob bera olmasligini ma’lum qildi. Albatta, fuqarolarning e’tirozlari o‘rganilib, qonun doirasida hamma ishlar yakuniga yetadi degan umiddamiz.
Zayniddin Norquvvatov
Izoh (0)