• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12910.15
    • RUB159.78
    • EUR14660.77
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    O‘zbekistonda ta’lim sohasining bugungi holati tahlil qilindi

    O‘zbekistonda ta’lim sohasining bugungi holati va 2030-yil maqsadlariga erishish istiqbollari baholandi. Bu haqda Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti xabar bermoqda.

    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    O‘zbekistonda ta’lim sohasiga ajratilayotgan mablag‘lar yil sayin ortib bormoqda. Agar 2021-yilda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiga davlat budjetidan 2,9 trillion so‘m, Xalq ta’limi vazirligiga 22,1 trln so‘m ajratilgan bo‘lsa, 2022-yilda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiga 4,1 trln so‘m, Xalq ta’limi vazirligi esa 25,8 trln so‘m ajratilgan.

    Jahon bankining umumiy o‘rta ta’limni baholash natijalariga ko‘ra, O‘zbekiston 474 ball bilan 174 ta mamlakat orasida 57-o‘rinni egallagan.

    Oliy ta’lim muassasalari, shu jumladan xorijiy va xususiy universitetlar sonining ortishi, oliy ta’lim olish uchun davlat kvotalari ko‘payishi, shuningdek, kam ta’minlangan oilalarning qizlari va o‘rta ta’lim muassasalarining jismoniy imkoniyatlari cheklangan bitiruvchilari uchun alohida kvotalar ajratilishi yoshlarni oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasining oshishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

    Bugun mamlakatda 180 dan ortiq oliy ta’lim muassasasi faoliyat yuritmoqda. Ularning 25 dan ortig‘i xorijiy oliy ta’lim muassasalaridir.

    Insonning imkoniyatlari ko‘p jihatdan uning ta’lim darajasiga bog‘liq. Jamiyatda intellektual salohiyati yuqori bo‘lgan insonlar ulushining ortishi iqtisodiyotda raqobatbardoshlik va mehnat unumdorligini oshirish, kelajak avlod daromadlarining kamayishi xavfini qisqartirish imkonini beradi.

    Yutuqlar bor, lekin muammolardan ham ko‘z yumib bo‘lmaydi. Mamlakatda to‘plangan inson kapitali O‘zbekistonning bugungi imkoniyatlari va salohiyatini aks ettiradi. Inson rivojlanishi indeksi hisobotida ta’lim olishning o‘rtacha davomiyligi 11,9 yilni tashkil qiladi.

    Biroq Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, bugun ushbu mamlakatda dunyoga kelgan go‘dakning mehnat unumdorligi u voyaga yetganda 62 foizini tashkil qiladi. Unumdorlik esa to‘liq ta’lim olish va yaxshi salomatlik bilan ta’minlanadi.

    Shunday ekan, ta’lim darajasini oshirish insonning rivojlanishini rag‘batlantirishda juda katta imkoniyatlarga ega.

    Mamlakatda 2030-yilgacha ta’lim sohasidagi asosiy e’tibor qator muammolarni inobatga olgan holda quyidagi jihatlarga qaratilishi maqsadga muvofiq:

    1. Oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasi oshirish lozim, chunki hozir bu boradagi ko‘rsatkich dunyo miqyosida olib qaraganda ancha past.
    2. Ta’lim sifati va pedagog kadrlarning kasb malakasini oshirish, shuningdek, oliy ta’lim muassasalarining Quacquarelli Symonds kabi xalqaro reyting va STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) yo‘nalishi bo‘yicha o‘rnini yaxshilash.Ta’lim uchun ajratilayotgan davlat xarajatlari ulushini kamaytirish va xususiy sektor ulushini oshirish.
    3. Ta’lim tizimida gender tengligiga erishish.
    4. Davlat institutlarining innovatsion jihati va sifatiga e’tiborni kuchaytirish.
    5. O‘zbekiston o‘z universitetlariga xorijlik talabalarni jalb qilish imkoniyatlaridan to‘liq foydalanishi kerak. Hozir oliy o‘quv yurtlarda tahsil olayotgan chet ellik talabalar soni universitet talabalarining 0,2 foizidan oshmaydi.

    2030-yilgacha bo‘lgan maqsadli ustuvor yo‘nalishlarda taklif etilayotgan model asosida ta’limga ta’sir ko‘rsatilayotgan asosiy omillar aniqlagan.

    Birinchidan, ta’lim sohasidagi chora-tadbirlar avvalo oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasini 50 foizgacha yetkazishni ko‘zda tutadi.

    Ikkinchidan, daromad darajasi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan mamlakatlar (42,2 foiz) bilan taqqoslaganda yoshlarning ko‘pligi va bitta o‘quvchi (talaba)ga to‘g‘ri keladigan jami xarajatlarning kamligi (ya’ni jami xarajatlarning 8,3 foizini tashkil etishi) sababli davlat tomonidan ta’lim uchun ajratilayotgan xarajatlarning qisqarishiga yo‘l qo‘ymaslik.

    Uchinchidan, demografik o‘zgarishlar va aholining oliy ta’lim bilan qamrab olinishi ortishi kabi talab omillari budjetga ta’sir o‘tkazadi va ta’lim sohasidagi xarajatlarning oshishiga olib keladi.

    Maqsadli ustuvor yo‘nalish — umumiy xarajatlarda ta’lim uchun jami davlat xarajatlarini 55 foizgacha (yoki YIMning 6,8 foizigacha) bo‘lgan darajada saqlash va xususiy sektorni jalb qilish, rag‘batlantirish orqali umumiy ta’lim xarajatlarining o‘sishini ta’minlash.

    To‘rtinchidan, innovatsiyalarni joriy etish va infratuzilmalarni takomillashtirishning harakatlantiruvchi omili sifatida ilmiy-texnikaviy yo‘nalishlarda oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilarining ulushini oshirish muhimligini hisobga olish kerak.

    Bu o‘rtacha o‘qish yillarini oshirmaydi, balki Innovatsiyalar indeksi va Umumiy bilimlar tizimi indeksini qo‘shimcha 0,103 punktga (0,475 dan 0,578 gacha) oshiradi.

    Beshinchidan, ta’lim tizimida gender tengligini ustuvor yo‘nalishga aylantirish kerak. Oliy ta’lim tizimidagi gender pariteti asosiy ssenariy bo‘yicha 2021–2030 yillar oralig‘ida 0,75 dan 0,93 ga oshadi.

    Foto: PMTI

    Foto: PMTI

    Oltinchidan, 2030-yilga borib, O‘zbekistonda davlat boshqaruvi sifatini oshirish orqali ta’lim sifatini oshirish natijasida, oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarining ulushi 80 foizga yetadi.

    Yettinchidan, oliy ta’lim sifatini nazorat qilishning oliy ma’lumotli bitiruvchilar ulushiga bevosita ta’siri bor (davlat boshqaruvi samaradorligi ko‘rsatkichi bo‘yicha 0,89dan 2030 yilgacha 1,3 gacha).

    Model tugallangan ssenariy bilan bir vaqtda baholash imkonini beradi. Amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning barqaror rivojlanish maqsadlari ko‘rsatkichlariga ta’siri shuni ko‘rsatadiki, 2030-yilgacha ta’lim darajasini oshirishda (boshlang‘ichdan oliy ta’limgacha) sezilarli ijobiy o‘zgarishlarga erishiladi va O‘zbekiston daromadi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan mamlakatlar darajasiga yetadi.

    Natijada, oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish bo‘yicha belgilangan ko‘rsatkichlarni 50—60 foizga oshirish ta’lim olish davomiyligini 8,2 yilgacha (UNICEF 15+) ko‘paytiradi va umumiy bilimlar tizimi indeksining 1,5 baravar, innovatsiyalar indeksining esa 2 baravar oshishiga olib keladi.

    Hozirgi vaqtda munosib iqtisodiy darajaga erishish va aholi turmush sifatini oshirish texnik va texnologik imkoniyatlarni rivojlantirish bilan bir qatorda innovatsion jarayonlarni kuchaytirish, shuningdek, ta’lim tizimini yuqori darajaga ko‘tarishni taqozo etmoqda.

    Ta’lim sohasida amalga oshiriladigan chora-tadbirlar inson kapitali va oldingi avlodlarning hayot sifatini oshirish uchun asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi.

    30.12.2022, 18:15   Izoh (0)   17101
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonning tashqi qarzi qanchaga yetgani ma’lum bo‘ldi

    30.12.2022, 12:09

    O‘zbekistonning qaysi hududlari tovar va xizmatlar eksportida raqobatbardoshroq?

    29.12.2022, 18:26

    Germaniyada kelgusi yil ishlab chiqarishning pasayishi kutilmoqda

    29.12.2022, 11:09

    Turkiyada 1 trillion dollarlik gaz koni topilgani ma’lum qilindi

    29.12.2022, 01:01

    O‘zbekistonda eski avtomobillar bozorida vaziyat qanday o‘zgardi: narxlar, avto holati va yurgan masofasi bo‘yicha tahlil

    29.12.2022, 00:34

    Inflyatsiyaning o‘sishi dunyoda nisbiy qarz yukining rekord darajada qisqarishiga olib keldi

    28.12.2022, 19:53
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mobiuz “MazzaFest”da yangi “Mazza” va “Mazza 2.0” tarif rejalarini taqdim etadi


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    Moliyaviy savodxonlik maktab ostonasidan boshlanadi


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi


    Siberian Wellness — O‘zbekistonda 15 yil


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi


    Uklonda taksi haydovchilari uchun katta tadbir o‘tkazildi!


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?

     

    Tavsiya etamiz

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Fazoviy poyganing boshlanishi — Gagarinning parvozi yolg‘on bo‘lganmi?

    6 may, 18:00
    Audio Icon

    “Qurolli qushchalar”. O‘zbekistonda ishlab chiqarilayotgan dronlar haqida

    5 may, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Anchelotti “Real” boshqaruvini qachon tark etishi ma’lum bo‘ldi

    Sport | 9 may, 23:38

    Superliga. “Dinamo” “Surxon”ni mag‘lub etib, turnir jadvalida kuchli uchlikka kirib oldi

    Sport | 9 may, 22:35

    AQSH byudjeti taqchilligi yil boshidan beri 196 mlrd dollarga ko‘paydi

    Dunyo | 9 may, 22:05

    Fransiyada ikki general hokimiyatni tanqid qilgani uchun ishdan olindi

    Dunyo | 9 may, 21:35

    “Liverpul” “Real”ning qaroridan norozi bo‘ldi

    Sport | 9 may, 21:12

    NATO Kiyevga tinchlik shartnomasining bir qismi sifatida a’zolikni va’da qilmaganini bildirdi

    Dunyo | 9 may, 20:35

    Superliga. Vodiy derbisida “Neftchi” ustun keldi

    Sport | 9 may, 20:21
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.