“Tog‘lik kuyov” filmi bundan roppa-rosa 23 yil avval katta ekranga chiqarilgan. Filmning muvaffaqiyatiga ko‘pchilik shubha bilan qaragan bo‘lsa-da, u o‘z davrining eng kassabop filmlaridan biri bo‘lgan. Sodda va samimiy qahramonlari bilan tomoshabinlar qalbidan joy olgan film qanday yaratilgan?
“Rejissorlar rad etgan ‘Tog‘lik kuyov’ ”
— Film ssenariysini qashqadaryolik ijodkor Xayrullo Ergashev yozgan. U Toshkentga kelib, bir nechta rejissorlarga va kinostudiyalarga ssenariysini taklif qilgan. Ammo hech kim bunday mazmundagi film suratga olishni istamagan. O‘shanda filmning yordamchi rejissori Ashur Shokirov ssenariyni Mashrab Kimsanovga ko‘rsatgan. Mashrab akaga o‘zbekona ruhdagi voqealik ma’qul bo‘lib: “Bo‘ldi, filmni men suratga olaman”, degan. Ko‘pchilik filmni ikkita rejissor suratga olgan deb bilar ekan. Rahmatli Ashur Shokirov filmda yordamchi rejissor bo‘lgan, postanovkasi rejissor vazifasini faqatgina Mashrab Kimsanov bajargan, — deydi rejissorning turmush o‘rtog‘i Adolat Kimsanova.
“Ko‘p aktyorlar filmda suratga tushishni istashmagan”
— Avvaliga ko‘pchilik ijodkorlar film muvaffaqiyatiga ishonishmagan. Shuning uchun ham ko‘p aktyorlar Mashrab akaning taklifini rad etishgan. Ayniqsa, Madina Muxtorova roliga juda ko‘p aktrisalar taklif etilgan. Ammo hammasi turli bahonalar bilan suratga tushishni istamagan. U paytlarda Madina Muxtorova faqat teleloyihalarda suratga tushadigan aktrisa edi. “Tog‘lik kuyov”dagi roli faoliyatida o‘ziga xos o‘rin egalladi. Hatto, u intervyularining birida rolni rad etgan aktrisalarga minnatdorchilik ham bildirib o‘tgandi, — deydi Adolat Kimsanova.
“Xolmurodni ko‘taradigan ot topilmagan”
— Mashrab aka bosh rol ijrochisi Yo‘lchi Ortiqov bilan Qozog‘istondagi syomkalarning birida tanishib qolgan. O‘shanda Yo‘lchi Ortiqov Mashrab akaga kaskadyorlik qilgan ekan. “Yonish kerak bo‘lgan sahnani ham tabiiy o‘ynadi”, deb rosa maqtagandi. Haqiqatan ham Yo‘lchi Ortiqov iste’dodli aktyor va sport ustasi. Ammo uning ham o‘ziga yarasha qaysarliklari bor. Mashrab aka u bilan yaxshi til topishgani uchun suratga olish maydonchasida deyarli qiyinchilik tug‘ilmagan. Faqatgina Oqtosh qishlog‘ida Yo‘lchini ko‘taradigan baquvvat ot topolmay rosa xunob bo‘lishgan. Bittagina ot topilgan, ammo u ham chopag‘on emas, oddiy hashaki ot bo‘lgan. Film ssenariysiga ko‘ra, Yo‘lchi ot chopdirib kelishi va u belgilangan manzilga kelganida ulov ikki old oyog‘ini ko‘tarishi kerak edi. Aksiga olib, ot oyoqlarini ko‘tarmagan. Shu bois bu sahna qayta-qayta dubl olingan, — deydi Adolat Kimsanova.
“Tog‘lik kuyov bo‘lishni istamaganman”
— O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat institutini tamomlaganimdan so‘ng ketma-ket ikkita tarixiy filmga taklif qilishdi. 1998-yil rahmatli Shuhrat Abbosov “Jaloliddin Manguberdi” filmini suratga olishni rejalashtirgandi. Xuddi shu paytda Habibulla Fayziyevning “Alpomish” filmiga taklif qilindim. Lekin ikkalasida ham suratga tushish nasib qilmadi. “Jaloliddin Manguberdi” filmi ba’zi sabablarga ko‘ra suratga olinmaydigan bo‘ldi. Afsonaviy qahramon Alpomish filmda turyuklarni bajarishi shart emas va ko‘rinishi ham baquvvat bo‘lmasligi kerakligi haqida eshitib, havfsalam pir bo‘ldi. Shundan keyin Mashrab Kimsanov rejissorligida “Tog‘lik kuyov” telefilmi suratga olinadigan bo‘ldi. Unda tog‘lik kuyov — Xolmurod roliga 25 kishi sinovdan o‘tkazilishi lozim bo‘lgan. Mashrab aka: “Rolga ko‘rinishing ham ijrom ham mos kelyapti. Seni tasdiqladik”, dedi. Ammo bu rolda suratga tushgim kelmadi. Bu rol orqali masqarabozga o‘xshab qolaman, keyinchalik odamlar meni jiddiy rolda ko‘risholmaydi, deb o‘ylagandim, — deydi aktyor Yo‘lchi Ortiqov.
“Syomkada kiyimlarimni qaychilab ketishgan”
— Oradan ikki oycha vaqt o‘tgach, filmning suratga olish jarayonlari boshlandi. Bir kuni televideniyega ketayotsam, Navoiy ko‘chasida syomka bo‘layotgan ekan. Rahmatli To‘ti Yusupova va Ravshan Solihovni ko‘rib, ular bilan salomlashish uchun oldilariga bordim. Ravshan aka: “Qayerlarda yuribsan? Nega rolni o‘ynamayman deding? Mashrab qiynalib ketyapti”, deb kuyunib gapirdi. Shundan so‘ng filmda suratga tushishga rozi bo‘lganman. Uning muvaffaqiyatli chiqishini hech kim kutmagandi.Birinchi bo‘lib shaharda olinadigan kadrlar tasvirga olingan. Syomka bosh operatori Akmal Umarbekovning xonadonida bo‘lgan. Ijodiy jamoa bilan ahil bo‘lsak ham kimdir bu rolni ijro etishimni istamaganini payqaganman. Chunki syomkada kiyishim kerak bo‘lgan yaktak, shimlarni kimdir atayin qaychilab qo‘ygan. Ammo bu haqida hech kimga aytmaganman. Boshqa sahnalar suratga olinguniga qadar Chorsu bozoriga borib, o‘zimga mos yaktak-shim olib kelganman, — deydi aktyor Yo‘lchi Ortiqov.
“Rejissorni qiynamaganmiz”
— “Tog‘lik kuyov” filmi bilan bog‘liq shirin xotiralar juda ko‘p. Mashrab aka rolga taklif qilganida “Komediya, mazza qilib o‘ynaydigan rol” deb maqtagan. Haqiqatan ham rejissor sifatida hech qanday chegara qo‘ymagan. Shuning uchun ham harakat va gap-so‘zlar juda samimiy chiqqan. Bundan tashqari, atrofimdagi aktyor va aktrisalar ham professional bo‘lgani uchun rejissorni qiynamaganmiz. Syomka jarayonidagi qahramonimning juda ko‘p gap-so‘zlari improvizatsiya natijasida paydo bo‘lgan. Xullas, hazil-huzul qilib, filmni suratga olganmiz, — deydi aktyor Botir Muhammadxo‘jayev.
Film ijodkorlarining ta’kidlashicha, kelin-kuyovning ustidan gul sochish aynan “Tog‘lik kuyov” filmidan so‘ng urfga kirgan. Chunki syomka vaqtida gul topilmagan va yordamchilar rejissorning jahlini chiqarmaslik uchun hovlidagi qiyg‘os ochilgan atirgul yaproqlarini uzib, kelin-kuyovning ustidan sochishgan.
Ssenariyga ko‘ra, Xolmurod To‘ti Yusupovaga “ena” emas, “buvi” deb murojaat qilishi kerak bo‘lgan. Ammo aktyor qishloqda hech kim buvi demasligini aytgan. Rejissor esa “Badiiy kengash nima derkan?” deb biroz ikkilangan.
Mashrab Kimsanov akyor va aktrisadan “Qani kuyov yuguring” qo‘shig‘iga ishlangan kompozitsiyada andijoncha raqsga tushishini so‘ragan. Ammo aktyor raqsga tushishga qiynalgani uchun “Tog‘lik odamlar raqsga tushishni bilmaydi”, deb o‘ziga xos xatti-harakatlar qilgan.
Film premyerasi 1999-yili bo‘lib o‘tgan. U yillari kinoteatrlardagi sharoitlar talab darajasida bo‘lmasa-da, “Tog‘lik kuyov” yilning eng kassabop filmlaridan biri bo‘lgan.
Eslatib o‘tamiz, filmda Yo‘lchi Ortiqov, Madina Muxtorova, To‘ti Yusupova, Botir Muhammadxo‘jayev, Ravshan Solihov, Barno Qodirova, Mehri Bekjonova, Orif Sultonov, Zuhra Otaboyeva, Xayrullo Ergashev, Maxfirat Siddiqova, Nodirbek Lutfullayev, Ulug‘bek Atabayev kabi aktyorlar suratga tushishgan.
Tasvirga olish ishlari Toshkent shahri va Toshkent viloyatining Oqtosh qishlog‘ida bo‘lib o‘tgan. Suratga olish ishlari bir oyda yakunlangan.
Mavzuga doir:
- Epizod rollardagi mashhurlar, kompyuter grafikasisiz olingan sehrgarlik sahnalari. 27 kunda suratgan olingan “Yaratganga shukur” filmining muvaffaqiyati siri nimada?
- “Opa-singillar” 10 yoshda: serial qanday suratga olingan? Bosh qahramonlar hozir qanday ko‘rinishda va nima bilan band?
- “Osmondagi bolalar” 20 yoshda: Film qanday suratga olingan? Bosh qahramonlar bugungi kunda nima ish bilan band? (foto)
Izoh (0)