«Тоғлик куёв» фильми бундан роппа-роса 23 йил аввал катта экранга чиқарилган. Фильмнинг муваффақиятига кўпчилик шубҳа билан қараган бўлса-да, у ўз даврининг энг кассабоп фильмларидан бири бўлган. Содда ва самимий қаҳрамонлари билан томошабинлар қалбидан жой олган фильм қандай яратилган?
«Режиссёрлар рад этган ‘Тоғлик куёв’ »
— Фильм сценарийсини қашқадарёлик ижодкор Хайрулло Эргашев ёзган. У Тошкентга келиб, бир нечта режиссёрларга ва киностудияларга сценарийсини таклиф қилган. Аммо ҳеч ким бундай мазмундаги фильм суратга олишни истамаган. Ўшанда фильмнинг ёрдамчи режиссёри Ашур Шокиров сценарийни Машраб Кимсановга кўрсатган. Машраб акага ўзбекона руҳдаги воқеалик маъқул бўлиб: «Бўлди, фильмни мен суратга оламан», деган. Кўпчилик фильмни иккита режиссёр суратга олган деб билар экан. Раҳматли Ашур Шокиров фильмда ёрдамчи режиссёр бўлган, постановкаси режиссёр вазифасини фақатгина Машраб Кимсанов бажарган, — дейди режиссёрнинг турмуш ўртоғи Адолат Кимсанова.
«Кўп актёрлар фильмда суратга тушишни исташмаган»
— Аввалига кўпчилик ижодкорлар фильм муваффақиятига ишонишмаган. Шунинг учун ҳам кўп актёрлар Машраб аканинг таклифини рад этишган. Айниқса, Мадина Мухторова ролига жуда кўп актрисалар таклиф этилган. Аммо ҳаммаси турли баҳоналар билан суратга тушишни истамаган. У пайтларда Мадина Мухторова фақат телелойиҳаларда суратга тушадиган актриса эди. «Тоғлик куёв»даги роли фаолиятида ўзига хос ўрин эгаллади. Ҳатто, у интервьюларининг бирида ролни рад этган актрисаларга миннатдорчилик ҳам билдириб ўтганди, — дейди Адолат Кимсанова.
«Холмуродни кўтарадиган от топилмаган»
— Машраб ака бош рол ижрочиси Йўлчи Ортиқов билан Қозоғистондаги съёмкаларнинг бирида танишиб қолган. Ўшанда Йўлчи Ортиқов Машраб акага каскадёрлик қилган экан. «Ёниш керак бўлган саҳнани ҳам табиий ўйнади», деб роса мақтаганди. Ҳақиқатан ҳам Йўлчи Ортиқов истеъдодли актёр ва спорт устаси. Аммо унинг ҳам ўзига яраша қайсарликлари бор. Машраб ака у билан яхши тил топишгани учун суратга олиш майдончасида деярли қийинчилик туғилмаган. Фақатгина Оқтош қишлоғида Йўлчини кўтарадиган бақувват от тополмай роса хуноб бўлишган. Биттагина от топилган, аммо у ҳам чопағон эмас, оддий ҳашаки от бўлган. Фильм сценарийсига кўра, Йўлчи от чопдириб келиши ва у белгиланган манзилга келганида улов икки олд оёғини кўтариши керак эди. Аксига олиб, от оёқларини кўтармаган. Шу боис бу саҳна қайта-қайта дубль олинган, — дейди Адолат Кимсанова.
«Тоғлик куёв бўлишни истамаганман»
— Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институтини тамомлаганимдан сўнг кетма-кет иккита тарихий фильмга таклиф қилишди. 1998 йил раҳматли Шуҳрат Аббосов «Жалолиддин Мангуберди» фильмини суратга олишни режалаштирганди. Худди шу пайтда Ҳабибулла Файзиевнинг «Алпомиш» фильмига таклиф қилиндим. Лекин иккаласида ҳам суратга тушиш насиб қилмади. «Жалолиддин Мангуберди» фильми баъзи сабабларга кўра суратга олинмайдиган бўлди. Афсонавий қаҳрамон Алпомиш фильмда турюкларни бажариши шарт эмас ва кўриниши ҳам бақувват бўлмаслиги кераклиги ҳақида эшитиб, ҳавфсалам пир бўлди. Шундан кейин Машраб Кимсанов режиссёрлигида «Тоғлик куёв» телефильми суратга олинадиган бўлди. Унда тоғлик куёв — Холмурод ролига 25 киши синовдан ўтказилиши лозим бўлган. Машраб ака: «Ролга кўринишинг ҳам ижром ҳам мос келяпти. Сени тасдиқладик», деди. Аммо бу ролда суратга тушгим келмади. Бу рол орқали масқарабозга ўхшаб қоламан, кейинчалик одамлар мени жиддий ролда кўришолмайди, деб ўйлагандим, — дейди актёр Йўлчи Ортиқов.
«Съёмкада кийимларимни қайчилаб кетишган»
— Орадан икки ойча вақт ўтгач, фильмнинг суратга олиш жараёнлари бошланди. Бир куни телевидениега кетаёцам, Навоий кўчасида съёмка бўлаётган экан. Раҳматли Тўти Юсупова ва Равшан Солиҳовни кўриб, улар билан саломлашиш учун олдиларига бордим. Равшан ака: «Қаерларда юрибсан? Нега ролни ўйнамайман дединг? Машраб қийналиб кетяпти», деб куюниб гапирди. Шундан сўнг фильмда суратга тушишга рози бўлганман. Унинг муваффақиятли чиқишини ҳеч ким кутмаганди.Биринчи бўлиб шаҳарда олинадиган кадрлар тасвирга олинган. Съёмка бош оператори Акмал Умарбековнинг хонадонида бўлган. Ижодий жамоа билан аҳил бўлсак ҳам кимдир бу ролни ижро этишимни истамаганини пайқаганман. Чунки съёмкада кийишим керак бўлган яктак, шимларни кимдир атайин қайчилаб қўйган. Аммо бу ҳақида ҳеч кимга айтмаганман. Бошқа саҳналар суратга олингунига қадар Чорсу бозорига бориб, ўзимга мос яктак-шим олиб келганман, — дейди актёр Йўлчи Ортиқов.
«Режиссёрни қийнамаганмиз»
— «Тоғлик куёв» фильми билан боғлиқ ширин хотиралар жуда кўп. Машраб ака ролга таклиф қилганида «Комедия, мазза қилиб ўйнайдиган рол» деб мақтаган. Ҳақиқатан ҳам режиссёр сифатида ҳеч қандай чегара қўймаган. Шунинг учун ҳам ҳаракат ва гап-сўзлар жуда самимий чиққан. Бундан ташқари, атрофимдаги актёр ва актрисалар ҳам профессионал бўлгани учун режиссёрни қийнамаганмиз. Съёмка жараёнидаги қаҳрамонимнинг жуда кўп гап-сўзлари импровизация натижасида пайдо бўлган. Хуллас, ҳазил-ҳузул қилиб, фильмни суратга олганмиз, — дейди актёр Ботир Муҳаммадхўжаев.
Фильм ижодкорларининг таъкидлашича, келин-куёвнинг устидан гул сочиш айнан «Тоғлик куёв» фильмидан сўнг урфга кирган. Чунки съёмка вақтида гул топилмаган ва ёрдамчилар режиссёрнинг жаҳлини чиқармаслик учун ҳовлидаги қийғос очилган атиргул япроқларини узиб, келин-куёвнинг устидан сочишган.
Сценарийга кўра, Холмурод Тўти Юсуповага «эна» эмас, «буви» деб мурожаат қилиши керак бўлган. Аммо актёр қишлоқда ҳеч ким буви демаслигини айтган. Режиссёр эса «Бадиий кенгаш нима деркан?» деб бироз иккиланган.
Машраб Кимсанов акёр ва актрисадан «Қани куёв югуринг» қўшиғига ишланган композицияда андижонча рақсга тушишини сўраган. Аммо актёр рақсга тушишга қийналгани учун «Тоғлик одамлар рақсга тушишни билмайди», деб ўзига хос хатти-ҳаракатлар қилган.
Фильм премьераси 1999 йили бўлиб ўтган. У йиллари кинотеатрлардаги шароитлар талаб даражасида бўлмаса-да, «Тоғлик куёв» йилнинг энг кассабоп фильмларидан бири бўлган.
Эслатиб ўтамиз, фильмда Йўлчи Ортиқов, Мадина Мухторова, Тўти Юсупова, Ботир Муҳаммадхўжаев, Равшан Солиҳов, Барно Қодирова, Меҳри Бекжонова, Ориф Султонов, Зуҳра Отабоева, Хайрулло Эргашев, Махфират Сиддиқова, Нодирбек Лутфуллаев, Улуғбек Атабаев каби актёрлар суратга тушишган.
Тасвирга олиш ишлари Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятининг Оқтош қишлоғида бўлиб ўтган. Суратга олиш ишлари бир ойда якунланган.
Мавзуга доир:
- Эпизод роллардаги машҳурлар, компьютер графикасисиз олинган сеҳргарлик саҳналари. 27 кунда суратган олинган «Яратганга шукур» фильмининг муваффақияти сири нимада?
- «Опа-сингиллар» 10 ёшда: сериал қандай суратга олинган? Бош қаҳрамонлар ҳозир қандай кўринишда ва нима билан банд?
- «Осмондаги болалар» 20 ёшда: Фильм қандай суратга олинган? Бош қаҳрамонлар бугунги кунда нима иш билан банд? (фото)
Изоҳ (0)