Yil boshidan buyon global qarz 3,5 trillion dollarga kamayib, 300,1 trillion dollarni tashkil qilgan. Qarzning nominal hajmining qisqarishi so‘nggi to‘rt yil ichida birinchi marta qayd etildi. Bu haqda “Kommersant” xabar berdi.
Xalqaro moliya instituti hisob-kitoblariga ko‘ra, joriy yilning birinchi choragida qariyb 2,5 trillion dollarga oshgan global qarz ikkinchi chorakda 5,5 trillion dollarga qisqarib, 300,1 trillion dollarga yetgan. Bu 2018-yilning uchinchi choragidan beri birinchi choraklik pasayishdir.
Qarzlar qisqarishining bir qismi qayta baholash effekti bilan izohlanadi — yil boshidan buyon yirik rivojlanayotgan mamlakatlar valyutalari dollarga nisbatan 12 foizga zaiflashdi, qimmatli qog‘ozlar emissiyasi hajmining keskin qisqarishi esa yil boshidan buyon 12 foizni tashkil etdi.
Shunday qilib, rivojlangan bozorlarda qarzlar hajmi 4,9 trillion dollarga qisqarib, 201 trillion dollarni tashkil etdi (qarzini oshirgan yagona davlatlar AQSH va Kanada edi).
Rivojlanayotgan mamlakatlarda ikkinchi chorakda qarzning qisqarishi qariyb 600 million dollarni tashkil etib, uni 99 trillion dollarga tushirdi.
Rivojlanayotgan mamlakatlar uchun qo‘shimcha xavf oziq-ovqat narxlarining oshishi hisoblanadi (ularning o‘sishi 2020-yil o‘rtalaridan boshlab kuzatilmoqda).
Umuman olganda, Oziq-ovqat xavfsizligi axborot tarmog‘i ma’lumotlariga ko‘ra, 35 mamlakat oziq-ovqat inqiroziga duch kelmoqda, ulardan 21 tasi bunday muammolarni surunkali ravishda boshdan kechirmoqda.
16 ta davlatda (15 ta Afrika davlati va Afg‘oniston) qarz yuki darajasi bilan bog‘liq muammolar mavjud, qarzning 80 foizi boshqa davlatlar hukumatlari va xalqaro tashkilotlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Xitoy ushbu mamlakatlar guruhidagi eng yirik kreditor (uning ulushi 18 foiz).
O‘zbekistonda vaziyat qanday?
O‘zbekistonning yalpi tashqi qarzi 2021-yilda birinchi marta 40 mlrd dollardan oshib, 41,6 mlrd dollarni tashkil qildi.
O‘tgan yilga nisbatan qarz 12,7 foizga oshdi. YIMga nisbatan yalpi tashqi qarz 0,6 foizga kamayib, 60,1 foizni tashkil qildi.
Moliya vazirligining ma’lum qilishicha, joriy yilda davlatning jami qarzi 26,3 milliard dollarni tashkil etadi. Shundan 2,7 milliard dollari ichki qarz, 23,6 milliard dollari tashqi qarz hisoblanadi.
Tashqi qarzning asosiy qismi — 5,9 milliard dollar davlat budjetini qo‘llab-quvvatlashga sarflansa, keyingi o‘rinlarda elektr-energiya tarmog‘i va energetika tizimi joylashgan.
Izoh (0)