O‘zbekistonda sovitkichli omborlar — asosiy maqsad, qoidalar, sharoitlar

O‘zbekistonda umumiy sig‘imi 991 332 tonna bo‘lgan jami 1 832 ta sovitkichli ombor mavjud. Bu haqda Qishloq xo‘jaligi vazirligi matbuot xizmati xabar bermoqda. 

O‘zbekiston bo‘yicha:

• Andijon viloyatida 152 555 tonna sig‘imga ega 429 ta; 
• Samarqand viloyatida 149 230 ming tonna sig‘imga ega 160 ta; 
• Toshkent viloyatida esa 146 620 tonna sig‘imga ega 159 ta muzlatkichli omborlar mavjud.

Sovitkichli omborlarning asosiy maqsadi hosilni kuchli muzlatishsiz vaqtincha saqlashni ta’minlashdan iborat. 

Shu orqali qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining yo‘qotishlari minimallashtiriladi. Bu meva va sabzavotlarning tovar ko‘rinishi va ta’mini saqlashning samarali usulidir.

Qishloq xo‘jaligiga mexanizatsiyaning keng joriy etilishi va muayyan texnologik tartibotlarga rioya etish qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sifati saqlab qolinishini ta’minlamoqda.

To‘g‘ri sovitish qoidalari

Hosil havo harorati yuqori bo‘lgani tufayli pishib yetiladi. Omborga kelib tushgan meva va sabzavotlarni to‘g‘ri sovitish juda muhim: haroratning keskin pasayishi sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Meva va sabzavotlar avvaliga vaqtinchalik muzlatkichlar yoki soya-salqin joyda saqlanadi. 

Oldindan sovitib olgandan so‘ng, ular ichiga kimyoviy moddalar eritib solingan suv bilan yaxshilab yuviladi va fumigatsiya qilinadi, ya’ni oltingugurt dioksidi bilan ishlov beriladi. 

Bu mevalarni zararsizlantirishga yordam beradi. Qayta ishlangan meva va sabzavotlar sovitkichli kameraga o‘tkaziladi. 

Olmalarni eng uzoq saqlash muddati +1 dan +4 gradusgacha haroratda, taxminan, 12 oy, gilosni esa 0 dan +2 gradus haroratda uchun 3–7 kun saqlash mumkin.

Sovitkichli omborxonadagi sharoitlar

Bugungi kunda sovitkichli omborlarda har xil turdagi avtomatlashtirilgan namlantirish tizimlari qo‘llaniladi. 

Boshqarish tugmalari kameraning tashqi tomonida joylashgan bo‘lib, nisbiy namlikni masofadan boshqarishga imkon beradi.

Sovitkichli omborlarda nisbiy namlikni yaratish va saqlash mahsulotlar namlik miqdorini maksimal darajada oshirishga yordam beradi. 

Meva va sabzavotlar uchun nisbiy namlik ularning kimyoviy tarkibiga qarab 80–95 foizni tashkil qiladi. 

Biroq piyoz uchun optimal namlik 65–75 foiz atrofida bo‘lishi kerak.