Ukrainada urush boshlanganidan keyin oziq-ovqat narxlarining ko‘tarilishi mamlakatning dunyoni oziq-ovqat bilan ta’minlashdagi muhim rolini ta’kidladi. Bloomberg nega Ukrainadagi urush global ocharchilik xavfini keltirib chiqarishi mumkinligini izohladi.
Urush Ukrainaning bug‘doy, makkajo‘xori, arpa va moyli o‘simliklar eksportini to‘xtatib, qashshoq mamlakatlarda ochlik xavfini yuzaga keltirdi. Rivojlangan mamlakatlarda esa inflyatsiyaning o‘sishiga sabab bo‘ldi.
Uzoq vaqtdan beri davom etayotgan urush Ukraina fermer xo‘jaliklarining daromadlarini kamaytirdi va infratuzilmasini vayron qildi.
Bu esa tinchlik o‘rnatilgach, ishlab chiqarishning normal holatga qaytishini tobora qiyinlashtirmoqda.
Nima uchun Ukraina jahon oziq-ovqat bozorida shunchalik ahamiyatli?
Yevropaning ikkinchi yirik davlati bo‘lgan Ukraina qishloq xo‘jaligi uchun ideal bo‘lgan qorong‘i, boy tuproqli tekisliklarda joylashgan.
Urushdan oldin Ukraina butun Yevropa Ittifoqiga qaraganda ko‘proq don eksport qilgan va dunyo miqyosida sotiladigan kungaboqar urug‘lari va yog‘ining yarmini yetkazib bergan.
Bug‘doyning sof importchisi bo‘lgan 30 dan ortiq mamlakatlar bug‘doy importining 30 foizdan ortig‘ini Rossiya va Ukrainadan sotib olgan.
Urush eksportga qanday ta’sir qildi?
Fevral oyi oxirida Rossiya Ukrainaning Odessa va Nikolayevning asosiy eksport terminallarini blokada qilganda jarayon to‘xtab qoldi.
Yil o‘rtalariga kelib, yangi bug‘doy yig‘im-terimi boshlanishi arafasida ham 2021-yilda yig‘ib olingan kamida 25 million tonna g‘alla mamlakatda qolgan edi.
Bir oz bug‘doy, makkajo‘xori va arpa Ruminiya, Polsha va Boltiq dengizi portlariga avtomobillar, temir yo‘llar va Dunay daryosi barjalarida tashildi.
Yuk mashinalari uchun yoqilg‘i tanqisligi va transport muammolari tufayli hajmni oshirishga qaratilgan harakatlar to‘xtatildi. Iyun oyida g‘alla eksporti atigi 1,4 million tonnani tashkil etdi.
Nima uchun bu muhim?
To‘rtinchi yirik don eksportchisi Ukraina yetkazib berishni qisqartirgani narxlarning oshishiga olib keldi.
Osiyo, Afrika va Yaqin Sharqdagi importga qaram bo‘lgan davlatlar uning o‘rniga muqobil variant topish uchun kurash olib bordi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Jahon oziq-ovqat dasturiga ko‘ra, tanqislik vaqti-vaqti bilan siyosiy tartibsizliklarga olib keldi va 43 mamlakat ocharchilik xavfi ostida qoldi.
Ukraina eksportni qayta boshlashiga nima to‘sqinlik qilmoqda?
Eng yirik eksport terminallari katta zarar ko‘rmagan va hali ham Ukraina nazorati ostida bo‘lsa-da, portlar va qirg‘oq suvlari minalar bilan to‘ldirilgan.
Rossiya blokadadan foyda ko‘radi, chunki u Ukrainani eksport daromadidan mahrum qildi, o‘zining g‘arbiy dushmanlariga iqtisodiy zarba berdi va xalqaro bozorda o‘z bug‘doyining qiymatini oshirdi.
Nizoni hal qilish uchun biror narsa qilish mumkinmi?
Birlashgan Millatlar Tashkiloti iyul oyida muzokaralar olib bordi, bu boshi berk ko‘chaga chek qo‘yishga harakat qildi.
Bosh kotib Antoniu Guterrishning so‘zlariga ko‘ra, munozaralarning birinchi qismi "umid nuri" bilan yakunlandi, u muvaffaqiyatga erishish uchun ko‘proq harakat qilish kerak.
Urush keyingi hosilga qanday ta’sir qiladi?
Hukumat urush oqibatida qishloq xo‘jaligi yerlari shikastlanganligi sabab bu yilgi hosil o‘tgan yilgidan 40 foizga kam bo‘lishini kutmoqda.
O‘z hosilini yig‘ib olishga qodir fermerlar uni saqlash uchun joy qidirishiga to‘g‘ri keladi, chunki siloslar hali ham o‘tgan yilgi don bilan to‘ldirilgan.
Avvalroq urush Ukraina qishloq xo‘jaligiga qancha zarar yetkazgani aniqlangani haqida xabar berilgandi.
Izoh (0)