O‘zbekistonda 1-iyundan budjet tashkilotlari xodimlarining ish haqi 12 foizga oshiriladi. “Daryo” nashri oyliklar ko‘tarilishi oziq-ovqat mahsulotlari narxiga qay darajada ta’sir qilishini o‘rganish maqsadida Toshkent shahridagi “Chorsu dehqon bozori”dan reportaj tayyorladi. Mazkur masalada sotuvchi va xaridorlar o‘z fikrlarini bildirdi.
Sabzavot narxi pasaymoqda
Sabzavot sotuvchilaridan birining aytishicha, narxlar ko‘tarilmayapti.
“Bizda sabzavotlar narxi oshgani yo‘q. Masalan, bodring narxi tushib ketyapti, pomidorniki esa o‘sha-o‘sha. Pomidor 8-10 ming so‘mdan, bodring 4-5 ming so‘mdan sotilyapti. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarida deyarli o‘sish yo‘q”, – deydi u.
Yana bir sotuvchi oyliklar oshishi sabzavotlar narxiga ta’sir qilmasligini aytdi.
“Karamimiz hali ham 7 ming so‘m, sabzilarimizning kilosi 5 ming so‘mdan. Oylik oshishining narxlarga aloqasi yo‘q. Faqat dalamizda o‘smay qolgan kashnich, ukroplar sal qimmatlashishi mumkin. Nimaga desangiz, ular issiqda quriydi, yaxshi bo‘lmaydi. Masalan, karamni eksport qilamiz, narxi oshib qolishi mumkin. Sabzini ham eksport qilib yuborilsa, narxi ko‘tariladi. Hozircha narxlar yaxshi. Lavlagi, sholg‘om, sabzilarni ham 5 ming so‘mdan sotyapmiz”, – dedi u.
Guruch nega qimmatlashdi?
Bozorda lazer navli guruch narxi 30-35 foiz atrofida oshgani aytilmoqda. Xaridorlardan birining ma’lum qilishicha, ko‘plab mahsulotlar narxi yuqori va bu oddiy xalq uchun to‘g‘ri kelmaydi.
“Sabzining o‘rtachasi 5 ming so‘m (kilosi). Pomidor 11-12 ming so‘mdan sotilyapti. Bu narxlar albatta, qimmat. Lazer guruchlar hozir 23 ming so‘m. 1 hafta avval 18 ming so‘m edi. Yog‘ narxi ham 17-18 ming so‘m edi, endi 21 mingdan 25 so‘mgacha sotilyapti”, – dedi u.
Sotuvchilar esa guruch narxi qimmatlashishini bu yil ekin kam ekilgani bilan izohlamoqda.
“Guruch ekilmayapti. Bizda narxlar o‘zgarishiga oylik, ro‘zg‘or yoki bayram rol o‘ynamaydi. Joyida ko‘tarilsa, ko‘tariladi; tushsa, tushadi. Bizda suv va yerning hisobi bo‘ladi, oylikka qaralmaydi”, – dedi savdogarlardan biri.
Yana bir sotuvchi yuqoridan guruch ekishga ruxsat berilmagani uchun narxlar qimmatlashganini ta’kidladi.
“Davlat emas, bilmayman kim, bu tepada o‘tirganlarning ishi. Ular guruch ekishga vaqtida ruxsat berishmadi. Shu sababli narxlar ko‘tarilib ketdi. Endi lazer ekishga ham kech bo‘ldi. Hozir eksangiz, pishmaydi. Odamlar ham keyingi yilga guruch kam bo‘ladi, deb narxni oshirdi», – dedi u.
“Bunga munosabatimiz yomon”
Bozorda oziq-ovqat mahsulotlari xarid qilayotgan yurtdoshlarimizni suhbatga chorladik. Ularning aytishlaricha, hozirda ko‘plab mahsulotlar narxi oshib ulgurgan.
“Kartoshkalar qimmat. Yog‘ va uning narxi ham oshib ketgan. Oddiy 1 kg piyoz 6 ming so‘m. Oylik oshsa, narx-navo ham ko‘tariladi — bu turgan gap. Oylik ko‘tarilishidan oldin sekin mahsulotlar oshib boradi. Bunga munosabatimiz yaxshi emas. Oylik ko‘tarilsin-u, narx-navo o‘z holida qolsin. Hamma xohlagan narxda sotaverishi noto‘g‘ri. Cho‘ntagida puli borlar yuraveradi, lekin oddiy xalqqa qiyin bo‘lmoqda. Iloji bo‘lsa, umuman narx-navo oshmasa, yaxshi bo‘lardi”, – dedi bir yo‘lovchi.
Sotuvchilardan biri aholiga kartoshka va piyoz yetkazib berish muammo bo‘layotganini yashirmadi.
“Barcha kartoshka, piyozlar chetga chiqib ketayotganidan odamlar norozi. Avval o‘zimizni ta’minlasin, keyin chetga chiqarsin. Kartoshka yo‘q, topib bo‘lmaydi. Olib-sotarlar ham sotolmayapti, mana sotuvchilar ham. Yo‘q kartoshka”, – deydi u.
Aksariyat insonlar oyliklar oshishidan ham norozi. Nega deyilsa, ish haqining ko‘tarilishi narx-navoning 10 baravar oshishiga olib keladi.
“Bizga oylik oshishi umuman kerak emas. Keyin narx-navo 10 baravar oshadimi? Oshmay qo‘ya qolsin. Oylik oshsa, narx-navo osmonga chiqadi”, – deydi n bir necha fuqarolar.
Go‘sht narxi o‘sha-o‘sha
Go‘sht sotayotgan savdogarlarning ta’kidlashicha, mahsulot narxi ko‘tarilmagan. Ayrim joylarda 55 ming so‘mlik, boshqa joylarda 70-75 ming so‘m.
“Go‘sht narxi oshmadi. Oylik oshgani bizning mahsulotlar narxiga ta’sir qilgani yo‘q. Aytish kerakki, go‘shtning narxlari u qadar qimmat emas. Masalan, 150-200 ming so‘m emas-ku! Hozirda 1 kg go‘shtni 65-80 ming so‘m atrofida sotyapmiz”, – dedi sotuvchilar.
Tuxum va mevalar
Tuxum mevalar narxida ham ko‘tarilish kuzatilmagani aytilmoqda.
“Tuxum narxi oshishiga oylik ko‘tarilishi ta’sir qilmaydi. Ammo mahsulot eksport qilinsa, narx ko‘tarilishi bor gap. Chunki tovuq kunda tuxum tug‘adi-da. Masalan, may oyida tuxumlar narxi oshmadi”, – deydi sotuvchilardan biri.
Mevalar narxi ham pasayib borayotgan ta’kidlandi.
“Hozirda mevalar narxi pasayib bormoqda. Odamlar oylik oshsa, narx oshadi degan xavotirda. Lekin hech narsa oshmaydi. Aksincha, tushadi. Masalan, tut 10 ming so‘m edi. Hozir hosil tugayotgani uchungina narx ko‘tarilmoqda. Lekin bungacha arzon bo‘ldi”, – deydi tut va olma sotuvchisi.
“Oshmagan inson qadri qoldi”
O‘zini pensioner deya tanishtirgan yurtdoshlarimizdan biri bozordagi narxlar qimmatligi, pensiya esa kamligini aytdi.
“Yog‘lar qimmat. Qishloq joylarda hamma narsaning narxi oshib ketgan. Pulning qadri qolmagan. Yuqoridagilar pulning qadrini taroziga tortib ko‘rsin. Kun ko‘rish qiyinlashmoqda. Pensionerlarga dori-darmonga pul yetmaydi. Pensiya oshgan bilan narx-navo ko‘tarilib ketmoqda. O‘shaning hisobini tepada o‘tirganlar, bilinglar. Pensionerning pensiyadan boshqa daromadi yo‘q, pensiyasiga kun ko‘radi axir”, – deydi u.
Nuroniylardan yana biri bozorning azaliy “xarakteri” haqida fikr bildirdi.
“Har doim shunaqa bo‘lgan. 10 foiz oylik oshsa, narxlar 30 foizga oshgan. Bizda qonunni buzishmaydi, unga qat’iy amal qilishadi. Buning ham hikmati bordir, balki yaxshilikkadir. Xudo biladi, ko‘ramiz”, – dedi u.
Suhbatdoshlardan biri inson qadrini oshirish borasida gapirdi.
“Oylik oshishi bilan bozordagi narxlar ham 100 baravar oshadi-ku! Buning nima qizig‘i bor? Hozir narxlar oshgan-a? Hamma narsa oshgan. Bitta odamning qadri qoldi oshmagan!”, – deya norozi bo‘ladi u.
Izoh (0)