Ўзбекистонда 1 июндан бюджет ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи 12 фоизга оширилади. «Дарё» нашри ойликлар кўтарилиши озиқ-овқат маҳсулотлари нархига қай даражада таъсир қилишини ўрганиш мақсадида Тошкент шаҳридаги «Чорсу деҳқон бозори»дан репортаж тайёрлади. Мазкур масалада сотувчи ва харидорлар ўз фикрларини билдирди.
Сабзавот нархи пасаймоқда
Сабзавот сотувчиларидан бирининг айтишича, нархлар кўтарилмаяпти.
«Бизда сабзавотлар нархи ошгани йўқ. Масалан, бодринг нархи тушиб кетяпти, помидорники эса ўша-ўша. Помидор 8-10 минг сўмдан, бодринг 4-5 минг сўмдан сотиляпти. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларида деярли ўсиш йўқ», – дейди у.
Яна бир сотувчи ойликлар ошиши сабзавотлар нархига таъсир қилмаслигини айтди.
«Карамимиз ҳали ҳам 7 минг сўм, сабзиларимизнинг килоси 5 минг сўмдан. Ойлик ошишининг нархларга алоқаси йўқ. Фақат даламизда ўсмай қолган кашнич, укроплар сал қимматлашиши мумкин. Нимага десангиз, улар иссиқда қурийди, яхши бўлмайди. Масалан, карамни экспорт қиламиз, нархи ошиб қолиши мумкин. Сабзини ҳам экспорт қилиб юборилса, нархи кўтарилади. Ҳозирча нархлар яхши. Лавлаги, шолғом, сабзиларни ҳам 5 минг сўмдан сотяпмиз», – деди у.
Гуруч нега қимматлашди?
Бозорда лазер навли гуруч нархи 30-35 фоиз атрофида ошгани айтилмоқда. Харидорлардан бирининг маълум қилишича, кўплаб маҳсулотлар нархи юқори ва бу оддий халқ учун тўғри келмайди.
«Сабзининг ўртачаси 5 минг сўм (килоси). Помидор 11-12 минг сўмдан сотиляпти. Бу нархлар албатта, қиммат. Лазер гуручлар ҳозир 23 минг сўм. 1 ҳафта аввал 18 минг сўм эди. Ёғ нархи ҳам 17-18 минг сўм эди, энди 21 мингдан 25 сўмгача сотиляпти», – деди у.
Сотувчилар эса гуруч нархи қимматлашишини бу йил экин кам экилгани билан изоҳламоқда.
«Гуруч экилмаяпти. Бизда нархлар ўзгаришига ойлик, рўзғор ёки байрам рол ўйнамайди. Жойида кўтарилса, кўтарилади; тушса, тушади. Бизда сув ва ернинг ҳисоби бўлади, ойликка қаралмайди», – деди савдогарлардан бири.
Яна бир сотувчи юқоридан гуруч экишга рухсат берилмагани учун нархлар қимматлашганини таъкидлади.
«Давлат эмас, билмайман ким, бу тепада ўтирганларнинг иши. Улар гуруч экишга вақтида рухсат беришмади. Шу сабабли нархлар кўтарилиб кетди. Энди лазер экишга ҳам кеч бўлди. Ҳозир эксангиз, пишмайди. Одамлар ҳам кейинги йилга гуруч кам бўлади, деб нархни оширди», – деди у.
«Бунга муносабатимиз ёмон»
Бозорда озиқ-овқат маҳсулотлари харид қилаётган юртдошларимизни суҳбатга чорладик. Уларнинг айтишларича, ҳозирда кўплаб маҳсулотлар нархи ошиб улгурган.
«Картошкалар қиммат. Ёғ ва унинг нархи ҳам ошиб кетган. Оддий 1 кг пиёз 6 минг сўм. Ойлик ошса, нарх-наво ҳам кўтарилади — бу турган гап. Ойлик кўтарилишидан олдин секин маҳсулотлар ошиб боради. Бунга муносабатимиз яхши эмас. Ойлик кўтарилсин-у, нарх-наво ўз ҳолида қолсин. Ҳамма хоҳлаган нархда сотавериши нотўғри. Чўнтагида пули борлар юраверади, лекин оддий халққа қийин бўлмоқда. Иложи бўлса, умуман нарх-наво ошмаса, яхши бўларди», – деди бир йўловчи.
Сотувчилардан бири аҳолига картошка ва пиёз етказиб бериш муаммо бўлаётганини яширмади.
«Барча картошка, пиёзлар четга чиқиб кетаётганидан одамлар норози. Аввал ўзимизни таъминласин, кейин четга чиқарсин. Картошка йўқ, топиб бўлмайди. Олиб-сотарлар ҳам сотолмаяпти, мана сотувчилар ҳам. Йўқ картошка», – дейди у.
Аксарият инсонлар ойликлар ошишидан ҳам норози. Нега дейилса, иш ҳақининг кўтарилиши нарх-навонинг 10 баравар ошишига олиб келади.
«Бизга ойлик ошиши умуман керак эмас. Кейин нарх-наво 10 баравар ошадими? Ошмай қўя қолсин. Ойлик ошса, нарх-наво осмонга чиқади», – дейди н бир неча фуқаролар.
Гўшт нархи ўша-ўша
Гўшт сотаётган савдогарларнинг таъкидлашича, маҳсулот нархи кўтарилмаган. Айрим жойларда 55 минг сўмлик, бошқа жойларда 70-75 минг сўм.
«Гўшт нархи ошмади. Ойлик ошгани бизнинг маҳсулотлар нархига таъсир қилгани йўқ. Айтиш керакки, гўштнинг нархлари у қадар қиммат эмас. Масалан, 150-200 минг сўм эмас-ку! Ҳозирда 1 кг гўштни 65-80 минг сўм атрофида сотяпмиз», – деди сотувчилар.
Тухум ва мевалар
Тухум мевалар нархида ҳам кўтарилиш кузатилмагани айтилмоқда.
«Тухум нархи ошишига ойлик кўтарилиши таъсир қилмайди. Аммо маҳсулот экспорт қилинса, нарх кўтарилиши бор гап. Чунки товуқ кунда тухум туғади-да. Масалан, май ойида тухумлар нархи ошмади», – дейди сотувчилардан бири.
Мевалар нархи ҳам пасайиб бораётган таъкидланди.
«Ҳозирда мевалар нархи пасайиб бормоқда. Одамлар ойлик ошса, нарх ошади деган хавотирда. Лекин ҳеч нарса ошмайди. Аксинча, тушади. Масалан, тут 10 минг сўм эди. Ҳозир ҳосил тугаётгани учунгина нарх кўтарилмоқда. Лекин бунгача арзон бўлди», – дейди тут ва олма сотувчиси.
«Ошмаган инсон қадри қолди»
Ўзини пенсионер дея таништирган юртдошларимиздан бири бозордаги нархлар қимматлиги, пенсия эса камлигини айтди.
«Ёғлар қиммат. Қишлоқ жойларда ҳамма нарсанинг нархи ошиб кетган. Пулнинг қадри қолмаган. Юқоридагилар пулнинг қадрини тарозига тортиб кўрсин. Кун кўриш қийинлашмоқда. Пенсионерларга дори-дармонга пул етмайди. Пенсия ошган билан нарх-наво кўтарилиб кетмоқда. Ўшанинг ҳисобини тепада ўтирганлар, билинглар. Пенсионернинг пенсиядан бошқа даромади йўқ, пенсиясига кун кўради ахир», – дейди у.
Нуронийлардан яна бири бозорнинг азалий «характери» ҳақида фикр билдирди.
«Ҳар доим шунақа бўлган. 10 фоиз ойлик ошса, нархлар 30 фоизга ошган. Бизда қонунни бузишмайди, унга қатъий амал қилишади. Бунинг ҳам ҳикмати бордир, балки яхшиликкадир. Худо билади, кўрамиз», – деди у.
Суҳбатдошлардан бири инсон қадрини ошириш борасида гапирди.
«Ойлик ошиши билан бозордаги нархлар ҳам 100 баравар ошади-ку! Бунинг нима қизиғи бор? Ҳозир нархлар ошган-а? Ҳамма нарса ошган. Битта одамнинг қадри қолди ошмаган!», – дея норози бўлади у.
Изоҳ (0)