Bir so‘mdan yuz ming so‘mgacha. O‘zbekistonning barcha qog‘oz pullari
Milliy valyutani mustahkamlash, pul birligini barqarorlashtirish va tartibga solish maqsadida har qanday mamlakatda ham pul islohotlari, qadrsizlangan pulni yangisiga almashtirish, yangi banknotalarni muomalaga chiqarish ishlari amalga oshiriladi. O‘zbekiston mustaqillikka erishganidan beri shu vaqtga qadar bir necha qiymatdagi qog‘oz pullar chiqarilgan. Ularning bir qismi bugun muomalada bo‘lsa, ayrimlaridan amalda foydalanilmaydi. “Daryo” O‘zbekiston Markaziy banki tomonidan 1994-yildan muomalaga kiritilgan barcha qog‘oz pullarni bir sahifaga jamladi.
Barcha banknotalarning namuna uchun chiqarilgan suratlari O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining rasmiy sahifasidan olindi.
Bir so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-martiga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 120 x 62 mm. Banknotaning orqa tomonidagi naqshli ramka ichida pushti-yashil fon bilan Toshkent shahrida joylashgan Alisher Navoiy nomidagi Davlat Akademik katta teatri binosining fasad qismi va maydonidagi favvora tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Uch so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-martiga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 120 x 62 mm. Banknotaning o‘rtasida sarg‘ish fon bilan Buxoro shahridagi “Chashmayi Ayub” tarixiy-me’moriy yodgorligi tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Besh so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-martiga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 142 x 69 mm. Banknotaning markaziy qismida Buxoro shahridagi “Minorai Kalon” yodgorligining me’moriy lavhasi tasviri ustida ko‘k rangda O‘zbekiston gerbi joylashgan. Uning ikkala tomonida geometrik shakldagi bezaklar ichida ko‘k-oq rangdagi ikkita “Semurg‘” qushi tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
O‘n so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-martiga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 142 x 69 mm. Banknotaning orqa tomonida Samarqand shahridagi tarixiy-me’moriy yodgorlik — “Temuriylar maqbarasi” (“Go‘ri amir”) aks ettirilgan. Foto: Markaziy bank
25 so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-martiga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 142 x 69 mm. Banknota orqa tomonida Samarqand shahridagi “Shohi Zinda” me’moriy yodgorligi tasvirlangan.Foto: Markaziy bank
50 so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2019-yil 1-iyuliga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 142 x 69 mm. Banknotaning orqa tomonida Samarqand shahridagi “Registon” tarixiy-me’moriy ansambli tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Yuz so‘m qiymatidagi banknota. 1994-yil chiqarilgan bo‘lib, 2019-yil 1-iyuliga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 142 x 69 mm. Banknotaning orqa tomonida Toshkent shahridagi “Xalqlar do‘stligi” saroyi aks ettirilgan. Foto: Markaziy bank
Ikki yuz so‘m qiymatidagi banknota. 1997-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-iyuliga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknota orqa tomonida Samarqand shahridagi “Sherdor” madrasasining peshtoqidan asos qilib olingan quyosh ko‘tarib ketayotgan sher tasviri bor. Foto: Markaziy bank
Besh yuz so‘m qiymatidagi banknota. 1999-yil chiqarilgan bo‘lib, 2020-yil 1-iyuliga qadar muomalada bo‘lgan. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknot orqa tomonida ot minib turgan Amir Temurning haykali tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Ming so‘m qiymatidagi banknota. 1999-yil chiqarilgan bo‘lib, hali ham muomalada. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknota orqa tomonining markazida Temuriylar tarixi muzeyi binosi tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Besh ming so‘m qiymatidagi banknota. 2013-yil 1-iyulidan chiqarilgan bo‘lib, hali ham muomalada. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknotaning markazida Oliy Majlis Qonunchilik palatasi me’moriy binosi, bino gumbazining tepasida O‘zbekistonning rangli bayrog‘i tasvirlangan.Foto:Markaziy bank
O‘ng ming so‘m qiymatidagi banknota. 2017-yil 10-martidan chiqarilgan bo‘lib, hali ham muomalada. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknotaning markazida Senat me’moriy binosi tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Ellik ming so‘m qiymatidagi banknota. 2017-yil 22-avgustidan chiqarilgan bo‘lib, hali ham muomalada. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknota old tomonida Mustaqillik maydonidagi “Ezgulik” arkasi tepasidagi parvozga shaylangan laylaklar, markazida esa “Anjumanlar saroyi” me’moriy binosi tasvirlangan. Foto: Markaziy bank
Yuz ming so‘m qiymatidagi banknota. 2019-yil 25-fevralidan chiqarilgan bo‘lib, hali ham muomalada. O‘lchami 144 x 78 mm. Banknota old tomonida Mirzo Ulug‘bek haykali, haykalning o‘ng tomonida ko‘p funksiyali usturlob astronomik asbobi tasviri joylashgan. Foto: Markaziy bank
2021-yil 14-iyunidan nominal qiymati ikki ming so‘m va 20 ming so‘m bo‘lgan banknota ko‘rinishidagi yangi pul belgilarini muomalaga chiqarildi. Mazkur banknotalar mavzusi “Buyuk ipak yo‘li” va mamlakat hududidagi qadimiy Buxoro shahri va Qoraqalpog‘iston tarixiga bag‘ishlangan.
Ikki ming so‘mlik banknota. O‘lchami 142 x 69 millimetr banknotaning o‘ng tarafidagi och fonda qadimgi “Buyuk ipak yo‘li” karvon yo‘lining ramzi sifatida tuya va “2000” raqami ko‘rinishida suv belgilari joylashgan. Banknota old tomoni chap qismida dastlab miloddan avvalgi I asrda qad ko‘targan, eramizning IX–X asrlarida qayta qurilgan (hozirgi qiyofasi, asosan, XVI asrda shakllangan) Buxoro arkining ko‘rinishi tasvirlangan. “Xonatlas” fonida tushirilgan O‘zbekiston xaritasi chizmasida ko‘k chiziqlar bilan “Buyuk ipak yo‘li”ning karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan. Yuqori chap qismida Buxoro shahrining ramzi hisoblangan “ikki o‘rkachli tuya” tasviri mavjud. Banknota orqa tomonida miloddan avvalgi IV–III asrlarda qadimgi karvon yo‘li o‘tgan Poykend shahrining xarobalari tasvirlangan. O‘ng qismida Buxoro viloyati hududidagi “Varaxsha” arxeologiya yodgorliklaridan topilgan VIII asrga taalluqli devoriy ganchkor bezak tasviri hamda miloddan avvalgi III ming yillik davriga tegishli ro‘zg‘or idishi aks etgan. Foto: Markaziy bank
20 ming so‘mlik banknota. O‘lchami 147 x 69 millimetr. Banknotaning o‘ng tarafida och fonda qadimgi “Buyuk Ipak yo‘li”ning ramzi bo‘lgan tuya va “20000” raqami ko‘rinishida suv belgilari joylashgan. Banknota old tomoni chap qismida hozirgi Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida miloddan avvalgi IV asrda qurilgan, XX asrning 30-yillarida topilgan “Qo‘yqirilgan qal’a” me’moriy yodgorligi tasvirlangan. Yuqori qismdagi O‘zbekiston xaritasi chizmasida och chiziqlar bilan “Buyuk ipak yo‘li”ning karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan. Yuqori chap qismidagi Qoraqalpog‘iston xalqining kashtachilik matolarida qo‘llaniladigan naqsh bezagi tasviri mavjud. Banknota orqa tomonida miloddan avvalgi IV asrga tegishli bo‘lgan, Sulton Uvays tog‘laridan janubiy sharqqa qarab ketgan balandliklar tepasida joylashgan “Jonbos qal’a arxeologiya yodgorligi” tasvirlangan. O‘ng qismida miloddan avvalgi VII–VI asrlarda Orol–Kaspiy dengizi oralig‘ida yashagan xalqlarga tegishli sopol idish hamda miloddan avvalgi I asrga tegishli qadimiy aholi tomonidan zardushtlik marosimlarida foydalanilgan tuya ko‘rinishidagi artefakt aks etgan. Shuningdek, 2021-yil 26-avgustidan boshlab yangi ko‘rinishdagi nominal qiymati besh va o‘n ming so‘m bo‘lgan banknotlar muomalaga chiqarildi. Foto: Markaziy bank
Shuningdek, 2021-yil 26-avgustidan boshlab yangi ko‘rinishdagi nominal qiymati besh va o‘n ming so‘m bo‘lgan banknotlar muomalaga chiqarildi.
Besh ming so‘mlik banknota. O‘lchami 142 x 69 millimetr. “Xonatlas” fonida tushirilgan O‘zbekiston xaritasi chizmasida ko‘k rang bilan “Buyuk Ipak yo‘li”ning karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan. Yuqori qismida esa Samarqand shahrining ramzi hisoblangan “qanotli qoplon” tasviri mavjud. Foto: Markaziy bank
O‘n ming so‘mlik banknota. O‘lchami 147 x 69 millimetr. Uning old tomoni chap qismida Toshkent shahridagi Ko‘kaldosh madrasasi tasvirlangan. Yuqori qismidagi O‘zbekiston xaritasi chizmasida och chiziqlar bilan “Buyuk Ipak yo‘li”ning karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan. Banknota orqa tomonida Toshkent shahridagi Shoshtepa arxeologiya yodgorligi tasvirlangan. O‘ng qismida Toshkentning qadimiy hunarmandchilik namunalari bo‘lgan X-XII asrlarga tegishli sopol lagan hamda X asrga tegishli ro‘zg‘or idishi tasviri aks ettirilgan. Foto: Markaziy bank
Markaziy bank qiymati besh va o‘n ming so‘mlik yangi ko‘rinishdagi ushbu pul belgilari muomalada bo‘lgan 2013-yil namunasidagi besh ming so‘mlik va 2017-yil namunasidagi o‘n ming so‘mlik banknotalar bilan bir qatorda (parallel ravishda) muomalada bo‘lishi, ya’ni 2013-yil va 2017-yil namunasidagi besh va o‘n ming so‘mlik banknotlar ham to‘lov qobiliyatini yo‘qotmasligini ta’kidlagan.
Qolaversa, Markaziy bank vakili nega ushbu miqdordagi banknotalarning yangi ko‘rinishi chiqarilganiga ham to‘xtalib o‘tgan. Ta’kidlashicha, banknotalarni jahon amaliyotida uchragani kabi yagona mavzu atrofida mujassamlashtirish maqsad qilingan — ikkala miqdordagi pul ham Buyuk ipak yo‘li va mamlakatning tarixiga qaratilgan.
Shuningdek, besh va o‘n ming so‘m miqdoridagi ushbu yangi banknotalarning eskisidan ajralib turadigan yana bir qismi mavjud: ularda ko‘rish qobiliyati past bo‘lgan kishilar uchun banknota nominal qiymatini bilish imkonini beruvchi maxsus element ham joylashtirilgan.
2021-yil 22-dekabridan yangi ko‘rinishdagi 50 ming va yuz ming so‘mlik banknotalar chiqarilgan bo‘lib, hozirga qadar muomalada.
Yuqori qismidagi O‘zbekiston xaritasi chizmasida och chiziqlar bilan “Buyuk Ipak yo‘li” karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan.Yuqori chap qismida Surxondaryo viloyati Sopollitepa arxeologiya yodgorligi topilmasi bo‘lgan “naqshinkor tamg‘a” tasviri mavjud. Orqa tomonida I-VII asrlarga tegishli bo‘lgan Surxondaryo viloyati hududidagi qadimiy yodgorlik – “Fayoztepa arxeologiya yodgorligi” tasvirlangan. Markaziy qismida tinchlik ramzi bo‘lgan “uchayotgan kabutar” tasviri mavjud. O‘ng qismida Surxondaryo viloyati Sopollitepa arxeologiya yodgorligi topilmasi bo‘lgan miloddan avvalgi XVII-XV asrlarga tegishli ikki xil ko‘rinishdagi sopol idishlar tasviri aks ettirilgan. Foto: Markaziy bank
Qayd etish lozim, 50 ming so‘mlik banknota muomalaga chiqarilishidan oldin dizaynida kamchiliklar aniqlangan. 2021-yil 15-dekabr kuni Markaziy bank 2021-yilning 22-dekabridan ushbu pul belgilarining muomalaga chiqarilishi to‘g‘risida qaror imzolanganini ma’lum qilgan edi. 10-dekabr kuni “Azon.uz” nashri yangi chiqayotgan 50 ming so‘mlik banknota dizaynida chalkashlik, xato ketib qolgani haqida yozgan.
Ya’ni banknot namunasining old tomonida “Al-Hakim at-Termiziy” maqbarasi tasviri tushirilgan, ammo maqbara nomi “Abu Iso at-Termiziy” deb yozilgan. Markaziy bank esa holatga munosabat bildirib, haqiqatan ham namunadagi tasvir va uning nomlanishida texnik xatolik mavjudligini tan olgan.
“Mutaxassislar bilan qayta o‘rganish natijasida haqiqatan ham namunadagi tasvir va uning nomlanishida texnik xatolik mavjudligi ma’lum bo‘ldi. Shu sababli Markaziy bank yangi dizayndagi 50 ming so‘mlik banknotlar muomalaga chiqarilishidan oldin uning namunasida aniqlangan texnik xatolik bartaraf etilishini hamda maqbaraning nomi to‘g‘ri qayd etilishini ma’lum qiladi”, — deyilgan xabarda.
Yuz ming so‘mlik banknota. O‘lchami 152 x 69 mm. Banknota old tomoni chap qismida Xorazm viloyatining Xiva shahrida joylashgan “Ichan Qal’a” tarixiy muzeyi tasvirlangan. Yuqori qismidagi O‘zbekiston xaritasi chizmasida och chiziqlar bilan “Buyuk Ipak yo‘li” karvon yo‘llari yo‘nalishi ko‘rsatilgan. Yuqori chap qismida “Ichan Qal’a” tarixiy muzeyi markazida joylashgan minora tasviri mavjud. Orqa tomonida III-IV asrlarga tegishli bo‘lgan qadimiy Xorazm davlatining poytaxti vazifasini bajargan qal’a — “Ankaqal’a arxeologiya yodgorligi” tasvirlangan. O‘ng qismida Xorazm viloyati arxeologiya yodgorligi topilmasi bo‘lgan X asrga tegishli sopol idish va miloddan avvalgi I asrga tegishli kumush tanga tasviri aks ettirilgan. Markaziy bank 2017-yil namunasidagi 50 000 so‘mlik va 2019-yil namunasidagi 100 000 so‘mlik banknotlar bilan bir qatorda (parallel ravishda) muomalada bo‘lishini ta’kidlab o‘tgan. Foto: Markaziy bank
Izoh (0)