Asli ismi Rikardu Izekson dus Santus Leyti bo‘lgan Kaka (bolalikda Kakaning ukasi Rikardu ismini shunday talaffuz qilgan) mantiqiy qonunlarga ko‘ra, jahon futboli yulduziga aylanmasligi kerak edi. Hatto uning futbol o‘ynashi so‘roq ostida qolgan vaqtlar ham bo‘lgan. Asrning eng yaxshi braziliyaliklaridan biri to‘p tepish uyoqda tursin umrining oxirigacha nogironlar aravachasida o‘tirishi ham mumkin edi. Biroq u taslim bo‘lish o‘rniga, aql bovar qilmaydigan darajadagi faoliyat o‘tkazdi va Ronaldu—Messi erasida “Oltin to‘p”ni qo‘lga kiritgan ikki “yerlik” futbolchining biriga aylandi (ikkinchisi Luka Modrich, aynan shu ikki futbolchi Krishtianu va Lionelning seriyasini uza olgan). 22-aprel kuni Kaka 40 yoshni qarshi oldi. Shu munosabat bilan quyida Daho laqabli sehrgarning hayot va faoliyat yo‘li haqida hikoya qilinadi.
Kaka 18 yoshida hovuzga sakrash jarayonida umurtqa pog‘onasini shikastlab oladi. Shifoxonaga olib borilganda unga oltinchi umurtqa suyagining sinishi tashxisi qo‘yiladi. Bo‘lajak futbolchi kasalxonada yotar ekan, yana to‘p tepishini Xudodan iltijo qiladi. Boisi shifokor unga boshqa futbol o‘ynay olmasligini aytgandi. Umuman olganda, u o‘zi yura olishi mumkinligidan xursand bo‘lishi kerak edi, chunki bunday holatlarning aksariyatida odamlar to‘shakka mixlanib qolardi.
Kaka kasalxonada bo‘lgan vaqtda jon-jahdi bilan ibodat qiladi. Ota-onasi unga Xudo doimo uni kuzatib turishini va qiyin damlarda, albatta, yordam berishini aytgandi. Kaka bunga butun vujudi bilan ishonardi. Davolanish paytida u o‘zi uchun hayotida erishishi kerak bo‘lgan yutuqlarni o‘z ichiga olgan 10 ta maqsadlar ro‘yxatini tuzadi. Ularning birinchisi yana futbol o‘ynash bo‘lgan.
Qandaydir mo‘jiza tufayli ikki oydan so‘ng Kaka oyoqqa turadi va mashg‘ulotlarga qo‘shiladi. Jarohatidan tuzalgach, u “San-Paulu”ning yoshlar jamoasiga qaytadi. Tez orada asosiy jamoa murabbiyiga hujumchi va yarim himoyachi kerak bo‘lib qoladi. Yoshlar jamoasi ustozi hujumchisini berishi mumkinligini, ammo yarim himoyachi o‘ziga kerakligi, u jamoaning sardori va yetakchisi ekanligini aytadi. Murabbiy zaxira o‘rindig‘ida o‘tirgan nimjon bolaga ishora qilib, asosiy jamoa murabbiyiga ixtiyoriga uni berishi mumkinligini aytadi. Bu zaxira futbolchisi Kaka bo‘lib chiqadi.
U asosiy jamoa bilan bir necha mashg‘ulotlar o‘tkazadi va boshqa hech qachon yoshlar jamoasiga qaytib bormaydi.
Kaka oq terisi hamda badavlat oila farzandi ekanligi bilan boshqalardan ajralib turadigan kamtarin va o‘zini bosib olgan yigitcha edi. Xarobadan chiqqan do‘stlaridan farqli o‘laroq, u shaharning obod hududida o‘sgandi, ota-onasi uni yaxshi maktabga bergandi. Biroq bu farqlar bolalarning munosabatida aks etmaydi. Kaka o‘z to‘dasining “yuragi” bo‘lgan — do‘stlari uning uyiga kompyuter o‘yinlarini o‘ynash uchun tez-tez kelib turardi. Bunday holatlar u uyda bo‘lmaganida ham kuzatilgan. Bundan tashqari, ko‘pchilik bolalar Kakaning uyida tunab qolardi, boisi ularning aksariyatida mashg‘ulotdan keyin uyga qaytishga pul bo‘lmagan.
Eng muhimi, Kaka ajoyib futbolchi ham edi. Ko‘rishdagi va suyak muammolariga qaramay, bolakay to‘p bilan yaxshi muomala qilar va 12 yoshida “San-Paulu” maktabiga qabul qilingandi.
“Milan” skautlari Kakani 2002-yilgi Jahon Chempionatidan oldin payqagandi — yigitcha har ikkinchi o‘yinda gol urar va o‘zidan yoshi katta sheriklari fonida yetuk va aqlli o‘yini bilan yaqqol ajralib turardi. O‘shanda “San-Paulu”dagilar uni pleyboy deb atardi. Bunga uning oq tanli, yaxshi oila farzandi va onasining erkatoyi ekanligi sabab bo‘lgan. Bu so‘z Braziliyada shunday talqin qilinadi. Kaka bu so‘z boshqa hududlarda tushunilgani kabi bo‘lmagan, hech qachon. 2003-yilga kelib, “Milan” hech ikkilanib o‘tirmay 8,5 million yevro evaziga “tilla bola”ni o‘z safiga qo‘shib oladi.
Bir vaqtlar Arsen Venger “San-Paulu”ga tashrif buyurganida, Kaka unda iliq taassurot uyg‘ota olmagan. 17 yoshida esa Turkiyaga yo‘l olishi mumkin edi, biroq “Gaziantepspor” uning uchun “arzimagan” 1,5 million dollar to‘lashdan bosh tortgan. 2002-yilgi mundialdan keyin hammasi o‘zgarib ketadi. Umurtqa jarohatidan atigi bir yarim yil o‘tgach, Kaka Ronaldo, Ronaldinyo va boshqa jahon yulduzlari bilan birga Braziliya terma jamoasining sport tarixidagi eng muhim musobaqadagi beshinchi g‘alabasini nishonlaydi.
Bularning barchasi shu qadar g‘alati ediki, hatto Kakaning o‘zi uzoq vaqt davomida sodir bo‘layotgan voqealarning haqiqat ekanligiga ishonmaydi. Keyinroq kimsan Florentino Peresning shaxsan o‘zi u bilan bog‘lanadi, ammo bu paytga kelib, 20 yoshli futbolchining qo‘lida “Milan”ning taklifi turgandi.
Yosh Kaka “Milan”ga o‘tganidan keyin ham yulduzli tarkib ichida yo‘qolib qolmaydi. Bir necha yil ichida Yevropaning yirik yulduziga aylanadi. “Rossoneri” safida bu paytga kelib, Dida, Kafu, Maldini, Pirlo, Inzagi, Shevchenko va boshqa bir qator o‘z ishining ustalari to‘p surardi. Ayniqsa Kaka Chempionlar Ligasi finali doirasida Afinada o‘tkazilgan “Liverpul”ga qarshi o‘yindagi ajoyib o‘yini va “Old Trafford”da “Manchester Yunayted” darvozasiga kiritgan goli bilan hammani o‘zining daholigiga ishontirgandi.
Kaka kelganidan so‘ng “Milan” darhol Italiya chempioniga aylandi, braziliyalik esa faqat A Seriyaning o‘zida 10 ta gol urishga muvaffaq bo‘ladi. Keyinchalik yana milliy chempionat, Chempionlar Ligasi va “Oltin to‘p”dagi g‘alabalar qo‘shiladi. 2007-yilda u Messi va Ronalduga berilgan ovozlarning jamlanmasidan ikki baravar ko‘proq ochko jamg‘argandi.
Yulduzlik maqomiga qaramay Kaka hech qachon mojaroli holatlarda ishtirok etmagan. U kunlarini ibodat bilan o‘tkazar va muntazam ravishda xayriya jamg‘armalariga pul o‘tkazardi. Mashg‘ulotlardan so‘ng esa darhol uyiga, oilasi yoniga oshiqardi.
Chempionlar Ligasidagi g‘alabadan ikki yil o‘tib, Kaka jurnalistlar bilan gavjum “Santyago Bernabeu”ning anjumanlar zalida qordek oppoq tabassumini namoyish etgancha o‘tirardi. Unga kimsan Krishtianu Ronaldu hamrohlik qilardi. Ikki futbol yulduzi yaqindagina “Real” bilan shartnoma imzolagan va ayni paytda dunyoning eng qimmat futbolchilari maqomida matbuotning ko‘plab savollariga javob berib o‘tirgandi.
Jahon inqirozi tufayli og‘ir moliyaviy ahvolga tushib qolgan “Milan” o‘z yetakchisini 68 million yevroga sotishga majbur bo‘ladi. Olti oy oldin “Manchester Siti” Kakaga naq 100 million yevro taklif qiladi, ammo futbolchining o‘zi istiqbollari noaniq va transfer siyosati g‘alati bo‘lgan jamoaga o‘tishni istamaydi.
“Real” esa boshqa masala edi — dunyodagi eng mashhur klub, har qanday o‘smirning orzusi, taqdimotdagi 60 ming muxlis, Raul, Kasilyas va boshqa yulduzlar bilan jamoadosh bo‘lish... va, albatta, bularning barchasiga hamroh bo‘lgan katta muammolar.
Dastlab Kaka tezda yulduzli jamoaga qo‘shilib ketadi, Krishtianu bilan yaxshi munosabatga kirishadi, lekin qizil-qora futbolkadagi sehrli harakatlarni amalga oshira olmasdi. Madridda braziliyalik asosiy yulduz emas, balki “ulardan biri” maqomida bo‘ladi. Bundan tashqari u kichik jarohatlar seriyasi dastidan ko‘plab o‘yinlarni o‘tkazib yuborishga majbur bo‘ladi. Ikki marta tizzasini operatsiya qildirgach esa yana jarrohlik stoliga yotishdan qo‘rqib, o‘zi istaganidek harakat qila olmaydi.
Juda katta umidlar bilan uni Madridga olib kelgan Florentino Peresga ham tabiiyki bu narsalar yoqmaydi. Kaka jismoniy jihatdan maydonda o‘zini qulay his qila olmayotgandi. Agar ilgari hamma narsa tabiiy ravishda amalga oshirilgan bo‘lsa, bu vaqtga kelib, uning harakatlarini oldindan o‘qish mumkin bo‘lib qoladi. Joze Mourinyoning o‘rniga “qirollik klubi” bosh murabbiyi etib tayinlangan Manuel Pellegrinining yordamlari ham unga kor qilmaydi.
Kaka avvalgi formasiga qaytish uchun hamma ishni qiladi – rejim, diyeta va tinimsiz mashg‘ulotlar. Hatto o‘yinlardan keyin ham uyiga qaytib, avvalgi holatiga qaytish uchun shug‘ullanishda davom etardi. Ammo bu harakatlar samarasiz ketadi. Keyin esa Madrid osmonida Mesut O‘zilning yulduzi porlay boshlaydi va braziliyalikning “Real”da uzoq qolmasligi ayon bo‘ladi.
2013-yilda Kaka “Milan”ga qaytib boradi. Afsuski, bu eng yaxshi vaqtlardagi yulduzli “rossoneri” emasdi. Jamoa allaqachon o‘rtamiyona darajaga tushib ulgurgandi. “San-Siro”dagi mavsumni yaxshi o‘tkazganiga qaramay, Kaka Yevropada ortiq qolmaslikka qaror qiladi va okean osha “Orlando Siti” klubiga yo‘l oladi. “Milan” o‘z afsonasini munosib kuzatib qo‘yadi.
Kaka AQShda ko‘proq media persona rolini o‘ynab beradi. Undan har bir uchrashuvda javlon urish va sog‘lig‘ini xavf ostiga qo‘yish talab qilinmagan. Maydonga chiqish va Amerika jamoatchiligini xursand qilishning o‘zi kifoya edi. Uch yil davomida Kaka ortiqcha qiyinchilik va bosimsiz, miriqib to‘p tepadi va asta-sekinlik bilan butsilarini mixga ilishga hozirlik ko‘radi. Oxirgi yillarda u har gal maydonga chiqqanida kuchli og‘riqdan aziyat chekardi. Toliqqan tana “nafaqa”ga tashna edi. Buni hayotidagi so‘nggi rasmiy o‘yini oldidan ko‘z yoshlarini tiya olmagan Kaka ham yaxshi tushunardi.
U hamisha Xudo uni to‘g‘ri yo‘lga boshlayotganiga ishongan. Kakaning faoliyatini mukammal deb baholash ko‘pirtirish bo‘lmaydi. Kamtar va sog‘lig‘ida muammolar bo‘lgan bolakay, asosiysi — qat’iyat va mehnat orzuning amalga oshishida qanchalik muhim ekanini isbotlagan. U 35 yoshida katta sport bilan xayrlashadi, uzoqroq qolish deyarli imkonsiz edi, boisi hashamatli faoliyat davomida orttirilgan qator jarohatlar o‘z so‘zini aytishni boshlab yuborgandi. Ammo yillar o‘tsa-da, bir narsa o‘zgarmasligi aniq: Kaka takrorlanmas va sehrli harakatlar ijrochisi sifatida muxlislar xotirasida muhrlanib qolaveradi.
Izoh (0)