Qozog‘iston energetika va moliya instituti mamlakatda atom elektr stansiyasini (AES) qurish qiymatini 8-10 milliard dollarga baholadi. Bu haqda “Gazeta.ru” xabar bermoqda.
“TASS”" data-action="zoom" class="border lazyload" />
Qozog‘istonda yangi AESning qurilishi Rossiyaning “Rosatom” kompaniyasiga butun Markaziy Osiyo bo‘ylab ulkan elektr energiyasi bozoriga kirish imkonini beradi.
Rosatom State Nuclear Energy Corporation asoschisi Rossiya prezidenti Vladimir Putin hisoblanadi. Loyihaning umumiy qiymati 8-10 milliard dollarga baholangan.
Zamonaviy energiya bloklari Qozog‘istonga mamlakat janubiy hududlarini elektr energiyasidagi uzilishlardan himoya qilish imkonini beradi. Rossiya uchun bu stansiyaning qurilishi Turkiyaning Akkuyu atom elektr stansiyasini qurishdan ancha foydali ekanligi ekspertlar tomonidan aytilmoqda.
Moskva va Nur-Sulton o‘rtasidagi atom memorandumi
Moskvadagi muzokaralar chog‘ida Rossiya va Qozog‘iston prezidentlari Vladimir Putin va Qosim-Jo‘mart To‘qayev ikki davlat o‘rtasidagi atom energetikasi sohasidagi hamkorlikni muhokama qildi. Uchrashuvning asosiy natijalaridan biri Qozog‘iston Energetika vazirligi va “Rosatom” davlat korporatsiyasi o‘rtasida qo‘shma memorandum imzolanishi bo‘ldi.
Shartnoma tajriba almashish va qozog‘istonlik mutaxassislarni o‘qitishni nazarda tutadi. Biroq To‘qayev avvalroq Moskva bilan energetika sohasidagi hamkorlikdagi navbatdagi qadam yangi AESni qurish bo‘lishi mumkinligini bir necha bor ta’kidlagan edi.
Qozog‘istonda BM-300 atom elektr stansiyasi yopilgan paytdan boshlab mamlakatda atom maktabi asta-sekin yo‘qoldi. Biroq zarur baza saqlanib qolmoqda, — deydi “Geoenergetika” tahliliy onlayn-jurnalining bosh muharriri Boris Martsinkevich.
2022-yil yanvar oyida Qozog‘iston mamlakatning janubiy viloyatlarini energiya bilan ta’minlashda muammolarga duch keldi. Bu Sirdaryo IESda qisqa tutashuv natijasida yuzaga kelgan blokirovka paytida yuz berdi. Ikki Markaziy Osiyo davlatini umumiy energetika tarmog‘i bog‘lab turadi. Bu esa Toshkentning Nur-Sultondan energiyani majburan tortib olishiga olib keldi.
Martsinkevichning ta’kidlashicha, hozirda mamlakatda shimolni janub bilan bog‘laydigan elektr uzatish liniyalari yetarli emas.
Hozir Qozog‘iston, O‘zbekiston va Tojikiston yagona energetika tizimida qolmoqda. Markaziy Osiyoning asosiy muammosi yirik daryolarning qurishi hisoblanadi. Avvallari Dushanbeda elektr quvvati uzilib qolgudek bo‘lsa, GES bor edi. Orol dengizining asta-sekin sayozlashishi va muzliklarning qisqarishi BMTning butun mintaqada suv tanqisligi deb tan olishiga olib kelishi mumkin. Bu holda Qozog‘istonning besh janubiy viloyati xavf ostida qoladi, — deb tushuntiradi Martsinkevich.
Shu sababdan respublikada yangi AES qurilishi energetika inqirozidan chiqishning ideal yo‘li bo‘lishini ta’kidladi ekspert. Bundan tashqari, ushbu ssenariyda Rossiya Markaziy Osiyoning ulkan iste’mol bozoriga chiqish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Afg‘onistondagi elektr energiyasining 70 foizi O‘zbekistondan keladi. Qozog‘iston, o‘z navbatida, Toshkent bilan sinxron energiya tizimi orqali chambarchas bog‘langan va kelgusi besh yil ichida ichki iste’mol taqchilligini boshdan kechiradi, — deya ta’kidladi ekspert.
Shu bilan birga, u “Rosatom” uchun Qozog‘istondagi yakuniy iste’molchilar bozoriga to‘g‘ridan to‘g‘ri kirish muhimligini ta’kidladi. Bunga, xususan, davlat korporatsiyasi Turkiyadagi Akkuyu stansiyasida erishdi. Biroq Markaziy Osiyoning energiya salohiyati Turkiyanikidan ancha yuqori.
Qayd etilishicha, O‘zbekistonda elektr energiyasiga bo‘lgan talab har yili 7 foizgacha o‘sib bormoqda. Qozog‘istonda ham bu ko‘rsatkich 5-7 foiz atrofida.
Avvalroq Qozog‘iston “Rosatom” bilan AES qurish bo‘yicha muzokaralar olib borayotgani haqida xabar berilgan edi. Dekabr oyida Qozog‘iston fuqarolari mamlakatda AES qurilishiga qarshi chiqishgandi.
Izoh (0)