Belarus Tergov qo‘mitasi Minskka majburiy qo‘ndirilgan Rynair samolyotining uchuvchisi va dispetcher o‘rtasidagi suhbat audioyozuvini montaj deb atadi

Minsk aeroporti dispetcheri va ichida Nexta Telegram kanalining (Belarusda ekstremistik deb tan olingan) sobiq bosh muharriri Roman Protasevich bo‘lgan Ryanair samolyotining uchuvchisi o‘rtasidagi suhbat audioyozuvida montaj belgilari mavjud. Bu haqda “ONT” telekanali filmida Minsk bo‘yicha Tergov qo‘mitasi bo‘limi boshlig‘ining o‘rinbosari Andrey Motolko aytib o‘tdi.

Ushbu audioyozuvni dekabr oyida Polsha maxsus xizmatlari vazir-koordinatorining matbuot kotibi Stanislav Jarin e’lon qilgandi. Motolkoning so‘zlariga ko‘ra, Belarusda audio fonoskopik tekshiruvdan o‘tkazilgan. Mutaxassislar “audioda ilgari yozib olingan bir nechta fonogrammalarni birlashtirishga xos montaj belgilari bor”, degan xulosaga keldi, deya ta’kidlagan Tergov qo‘mitasi vakili. Bu esa audioyozuvning o‘zgartirilgani va unga raqamli ishlov berilganini anglatadi, deydi u.

Varshava tomonidan taqdim etilgan audioyozuvda dispetcher va uchuvchi ingliz tilida gaplashayotganini eshitish mumkin, ammo suhbat paytida Minsk aeroporti xodimiga orqadan kimdir rus tilida maslahat beradi. Dispetcher samolyot komandiriga undagi ma’lumotlarga ko‘ra, samolyot bortida bomba borligini aytib, uchuvchiga Minskka qo‘nishni tavsiya qiladi.

Varshava bayonotiga ko‘ra, samolyot uchuvchisi bilan bog‘lanib, unga bomba haqida yolg‘on xabar bergan aviadispetcherga bunday ko‘rsatma Belarus KGB xodimi tomonidan berilgan. Biroq “ONT” kanali dispetcher maslahatlashgan shaxs Minsk hududiy dispetcherlik markazining parvozlar bo‘limi boshlig‘i Yevgeniy Syganov bo‘lganini da’vo qilmoqda.

“Bu mening ovozim. Ekipaj juda ko‘p ma’lumot so‘radi. Dispetcher bularni bilmasligi mumkin edi. O‘zimdagi hujjatlardan bilib suhbatga aralashdim. Va qaror qabul qildim. Yakuniy qaror meniki edi. Qaror qabul qilishda ekipaj vaziyat qaysi kodda ekanini so‘radi. Men qizilda ekanini aytdim”, — deydi Syganov.

Belarus transport vazirligi aviatsiya boshqarmasi boshlig‘i Artem Sikorskiy Polsha tomonidan e’lon qilingan yozuvga izoh berar ekan, Ryanair uchuvchisini ko‘rsatmalarni buzganlikda aybladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, ekipaj komandiri “qizil” kodni olganda samolyotni eng yaqin aerodromga, ya’ni Vilnyusga qo‘ndirishi kerak edi, Minskka emas. Shu bilan birga, avvalroq Ryanair bomba haqidagi ma’lumotni samolyotni aynan Minskka qo‘ndirish bo‘yicha ko‘rsatmalar bergan Belarus aviadispetcherlaridan olganini bildirgan.

Eslatib o‘tamiz, 23-may kuni Belarus hukumati Ryanair aviakompaniyasining Afinadan Vilnyusga uchayotgan samolyotini bortda bomba bor degan xabar bilan shoshilinch ravishda Minskka qo‘nishga majbur qilgandi. Samolyot yo‘lovchilari orasida Roman Protasevich ham bor edi. Protasevich va uning sevgilisi — Rossiya fuqarosi Sofya Sapega aeroportda qo‘lga olingan. Belarusda “Nexta” sobiq bosh muharriri tartibsizliklar uyushtirganlikda ayblangan.

25-iyunga qadar Protasevich va Sapega qamoqda edi, ammo keyin ular tergov bilan kelishuvga erishib uy qamog‘iga o‘tkazildi. 8-dekabr kuni Sapegaga ijtimoiy adovat va nifoq qo‘zg‘atish, axborot xavfsizligiga qarshi jinoyat, shaxsiy ma’lumotlar bilan ishlash qoidalarini buzish va huquq-tartibot organlari xodimlariga tahdid qilish moddalari bo‘yicha yakuniy ayblov qo‘yildi.

Audioyozuv e’lon qilinishidan oldin The New York Times manbalariga tayanib, bergan xabariga ko‘ra, samolyotni Minskka favqulodda qo‘ndirgan dispetcher buni Belarus maxsus xizmati tomonidan uyushtirilgan operatsiya deb aytgan.