Toshkentda diabetning global muammolari va ularni hal etish imkoniyatlarini muhokama qilishga bag‘ishlangan “Diabet: monitoringdan boshqaruvga” — Markaziy Osiyo diabetologik forumi bo‘lib o‘tdi. Tadbir O‘zbekistondagi Sanofi kompaniyasining ko‘magida O‘zbekiston endokrinologlarining milliy assotsiatsiyasi tomonidan tashkil etildi. Forumda O‘zbekiston Respublikasi va Qozog‘iston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirliklari, Rossiya, Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston, shuningdek, Polsha, Albaniya va Yaponiyadan yetakchi mutaxassislar ishtirok etishdi.
Qandli diabet — bu nafaqat tibbiy, balki ijtimoiy xarakterdagi butun dunyoda dolzarb bo‘lgan murakkab muammo. Bugungi kunda 463 milliondan ortiq odam qandli diabet bilan yashaydi va ularning har ikkisidan biriga tashxis qo‘yilmagan. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti qandli diabetni XXI asr epidemiyasi deb e’lon qildi, bundan tashqari COVID-19 pandemiyasi sharoitida qandli diabet bilan kasallangan odamlar eng zaif toifadagi bemorlardan biriga aylandi. Bu esa olimlar va shifokorlardan diabetni yanada chuqurroq o‘rganish, uni davolash va oldini olish bo‘yicha yangi texnologiyalarni ishlab chiqish va joriy etish uchun birlashishni talab qiladi.
Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi qandli diabet bilan og‘rigan bemorlar uchun diagnostikaning past darajasi va innovatsion terapiyadan foydalanish bilan bog‘liq muammolar eng sezilarli qiyinchiliklardir. Bunda diabetning tarqalishi, undan xabardorlik, davolash va boshqarish bo‘yicha ishonchli ma’lumotlar tanqisligi mavjud.
Shu munosabat bilan o‘tgan tadbir Markaziy Osiyo, xususan, O‘zbekiston uchun sog‘liqni saqlash sohasida muhim voqea bo‘lib, uning asosiy maqsadlari — kasallikni davolash va tashxislashda zamonaviy talablarga javob beradigan birgalikdagi yondashuvni ishlab chiqish, shuningdek, turli mamlakatlarning yetakchi ekspertlari va mutaxassislari o‘rtasida tajriba almashish hamda bemorlar va shifokorlarga terapiya maqsadlariga erishish, mintaqadagi sog‘liqni saqlash tizimlari byudjetiga tushadigan yuklamani kamaytirishga yordam beradigan yagona diabetologik hamjamiyatini yaratish.
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vaziri o‘rinbosari, professor, tibbiyot fanlari doktori Sabirov Ulug‘bek Yusupxonovich ta’kidladi: “Mamlakatimizdagi qandli diabet bilan bog‘liq vaziyatdan xavotirdamiz. Qo‘shni davlatlarning qandli diabetga tashxis qo‘yish va davolash sohasidagi tajribasi va yutuqlari O‘zbekiston Respublikasida qandli bilan og‘rigan bemorlarga yordam ko‘rsatish sohasidagi yondashuvlarni takomillashtirishga yordam beradi. O‘z vaqtida tashxis qo‘yish, endokrin kasalliklarni yetarli darajada davolash va oldinini olish bemorlarda asoratlar oqibatlarini va davlatdan davolanish xarajatlarini kamaytiradi.
Afsuski, qandli diabet nosog‘lom ovqatlanish, faol bo‘lmagan turmush tarzi, tushkunlik (stress), semizlik (O‘zbekiston aholisining taxminan yarmi, 16—54 yoshda ortiqcha vaznga ega) va boshqalar kabi xavfli omillarni o‘z ichiga olgan ijtimoiy muammodir. Bizning vazifamiz esa nafaqat kasallikni davolash, balki uning oldinini olishdir”.
Fransiyaning O‘zbekiston Respublikasidagi favqulodda va vakolatli elchisi Orelia Bushez shunday dedi: “O‘zbekiston keyingi 5 yil davomida endokrinologik yordamni yaxshilash bo‘yicha o‘z milliy dasturini kengaytirishga qaror qilib, diabet kasalligiga katta e’tibor qaratganidan xursandman. Ishonchim komilki, ko‘plab mamlakatlarning yetakchi mutaxassislari va ekspertlarini birlashtirgan bunday forum ushbu kasallikni davolash va profilaktikasini yaxshilashga xizmat qiladi. Men ularning ehtiyojlariga mos keladigan diabet kasalliklarini davolash uchun yangi yondashuv paydo bo‘lishiga guvoh bo‘lishimizga ishonaman, bu esa belgilangan davolash kursiga sodiqlikni kuchaytiradi va ularning hayot sifatini yaxshilaydi”.
“Qandli diabet — bu nafaqat tibbiy, balki ijtimoiy xarakterdagi muammo bo‘lib, uni hal qilish uchun aholining sog‘lom turmush tarzi, to‘g‘ri ovqatlanishini tashkil etish, o‘rtacha jismoniy faollik va muntazam profilaktik tekshiruvlarning ahamiyati haqida xabardorligini oshirish zarur. Bemorlarni davolanish uchun zarur dori-darmonlar bilan ta’minlash va kasallikni tashxislash uchun imkoniyatlar yaratish juda muhimdir. Qandli diabet mavzusini va uning barcha jihatlarini turli tashkilotlar va turli mamlakatlar vakillari bilan muhokama qilish juda muhimdir. Harakatlarni birlashtirib, biz bemorlar va Markaziy Osiyodagi tibbiyot hamjamiyati uchun sharoitlarni yaxshilashimiz mumkin”, — deb ta’kidladi Haydarova Feruza Alimovna, Respublika ixtisoslashtirilgan endokrinologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi direktori vazifasini bajaruvchi, bosh shifokor, tibbiyot fanlari doktori, oliy toifali professor va shifokor.
Forum doirasida 3 ta sessiya bo‘lib o‘tdi, unda qandli diabetga chalinganlarning hayot sifatini yaxshilash, shuningdek, ushbu kasallikka qarshi kurashda tibbiy yordam ko‘rsatish samaradorligini oshirish masalalari muhokama qilindi. Forum yakunlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasida diabet bilan bog‘liq vaziyatni yaxshilash bo‘yicha keyingi qadamlarni belgilovchi rezolyutsiya imzolandi:
- 2-toifa diabetni davolash;
- sulfonil peshob preparatlari;
- qandli diabet bilan kasallangan bemorlarda COVID-19’ni davolash.
Izoh (0)