O‘zbekiston Oliy Majlisining inson huquqlari bo‘yicha vakiliga (ombudsman) qonunchilik tashabbusi huquqi beriladi. Bu haqda Prezidentning 10-sentabrdagi farmonida ko‘zda tutilgan. Hujjatga ko‘ra, uch oy muddatda ombudsman to‘g‘risidagi yangi qonun loyihasi ishlab chiqiladi. (qonunning amaldagi tahriri 2004-yildan buyon kuchda).
Yangi qonun loyihasida ombudsmanga qonunchilik tashabbusi huquqi berilishidan tashqari, quyidagilar nazarda tutilishi kutilmoqda:
1. Ombudsman lavozimiga oliy ma’lumotli, inson huquqlari, erkinliklar va qonuniy manfaatlarini himoya qilish sohasida zarur tajribaga, yuksak axloqiy fazilatlarga ega bo‘lgan, saylanish kuni 30 yoshdan kichik bo‘lmagan va bevosita saylovgacha kamida 5 yil O‘zbekiston hududida muqim yashayotgan O‘zbekiston fuqarosi saylanishi mumkin. Bunda bir kishining ikki martadan ortiq ombudsman etib saylanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
2. Ombudsmanga Prezident, Oliy Majlis palatalari, Vazirlar Mahkamasiga inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishning ayrim yo‘nalishlari bo‘yicha huquqiy, tashkiliy ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa chora-tadbirlar ko‘rishga qaratilgan maxsus ma’ruzalar taqdim qilish huquqi beriladi.
3. Ombudsman tomonidan inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga rioya qilish bo‘yicha qonun hujjatlarining buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik to‘g‘risida davlat organlari va boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslarini yozma ravishda ogohlantirish tartibi kiritiladi. U davlat organlari va tashkilotlar rahbarlariga aniqlangan qonun buzilishlari bo‘yicha ularni sodir etishga imkon yaratgan sabab va shart-sharoitlarni bartaraf etish to‘g‘risida ijro etilishi majburiy bo‘lgan taqdimnoma kiritadi.
4. Ombudsman davlat organlari tashkilotlarining huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish masalalarini ko‘rib chiqish bilan bog‘liq yig‘ilishlarida, shu jumladan Oliy sud Plenumi majlislarida ombudsmanning ishtirok etish huquqiga ega bo‘ladi.
5. Qonunda jazoni ijro etish muassasalari va tergov hibsxonalari hududida “Ombudsman qutisi”ni saqlashning huquqiy mexanizmlari, unda erkinlikdan mahrum etilgan shaxslar tomonidan murojaatlar joylashtirish tartibi kiritiladi.
6. Hujjatda, shuningdek, inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishi va himoya qilinishi holati to‘g‘risida ombudsman tomonidan jamoatchilikni xabardor qilish tartibi va mexanizmi ko‘rsatiladi.
Avvalroq ushbu farmon bilan hududlarda ombudsmanning mintaqaviy vakillari faoliyati yo‘lga qo‘yilishi haqida xabar berilgan edi. Ular inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishini ta’minlaydi, inson huquqlari monitoringini tashkil etadi va o‘tkazadi. Shuningdek, fuqarolarning shikoyatlarini qabul qiladi va ko‘rib chiqadi, ularning buzilgan huquqlarini tiklashda ko‘maklashadi.
Izoh (0)