O‘zbekiston yo‘llarida o‘rnatilgan kamera va radarlar orqali 2020-yilda 1,7 milliondan ortiq yo‘l harakati qoidabuzarliklari qayd etilgan. Natijada davlat budjetiga qoidabuzarlardan undirilgan jarimalardan 724,6 milliard so‘m tushgan. Bu haqda Qonunchilik palatasining 30-iyun kuni o‘tkazilgan majlisida ma’lum qilindi.
Taqqoslash uchun, 2018-yil davomida foto va video maxsus vositalar orqali 621 355 ta qoidabuzarlik bo‘yicha 208,4 milliard so‘mlik jarimalar belgilangan bo‘lsa, 2019-yilda 1 227 844 ta holatda 481,8 milliard so‘mlik jarimalar qo‘llanilgan. Aholi tomonidan to‘langan jarima summasi miqdori 2018-yildan buyon 28,3 foizga oshgan.
Shu bilan birga, ma’lumotlar tahlili haydovchilarning belgilangan harakat tezligini oshirib yuborishi maxsus avtomatlashtirilgan foto va video texnika vositalari orqali qayd etilgan yo‘l harakati qoidalarini buzganlik uchun rasmiylashtirilgan ma’muriy qarorlardan norozi bo‘lib sudga shikoyat qilish holatlari ham ko‘pchilikni tashkil etayotganini ko‘rsatmoqda.
E’tiborli jihati, murojaat qilganlarning aksariyatining shikoyati sud tomonidan qanoatlantirilgan. Xususan, 2020-yil davomida 19 134 ta shu soha bo‘yicha sudlarda ko‘rilgan ishlarning 89,2 foizi, ya’ni 17 073 tasi qanoatlantirilgan bo‘lsa, 5778 ta ish bo‘yicha ishni yuritishni tugatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan. 2021-yilning 1-choragida 3481 ta ko‘rilgan ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishdan 2612 tasi yoxud 75 foiz ishlar qanoatlantirilgan.
Tadbirda qayd etilganidek, qonunchilikka binoan yo‘llarda avtomobil haydovchilari belgilangan tezlikka rioya etishi radarlar yordamida nazorat qilinayotganligini bildiruvchi yo‘l belgisi harakatlanish tezligi nazoratga olingan barcha joylarga o‘rnatilishi shart.
Shuningdek, statsionar maxsus texnika vositalaridan foydalaniladigan joylarda doimiy yo‘l belgilarini, ko‘chma maxsus texnika vositalaridan foydalaniladigan joylarda esa ko‘chma ustunga vaqtinchalik yo‘l belgilarini o‘rnatish belgilangan. Ammo deputatlar amalda bu tartibga har doim ham amal qilinmayotganini ta’kidlagan.
Ularning so‘zlariga ko‘ra, YPX xodimlari Ichki ishlar vazirligi tomonidan belgilangan tartibda ekipirovka qilinmagan yengil avtomobillardan foydalangan holda yashirin usulda xizmat olib borayotgani holatlari ham kuzatilmoqda. Ko‘chma maxsus moslamalar yo‘llarda yashirin ravishda o‘rnatilgan holatlar ham yo‘q emasligi bildirildi. Bu kabi holatlar huquqbuzarliklarga nisbatan qo‘llanilayotgan jarimalar yuzasidan haydovchilar va jamoatchilikning haqli e’tirozlariga sabab bo‘ladi.
Yig‘ilishda deputatlar radarlar va boshqa maxsus texnika vositalaridan foydalangan holda nazoratni qonuniy amalga oshirish, haydovchilarga jarima qo‘llashda me’yoriy hujjat talablariga, ochiqlik-oshkoralik tamoyillariga qat’iy rioya etish yuzasidan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishga qaror qildi.
Eslatib o‘tamiz, 2021-yilning aprelida O‘zbekistonda qoidabuzarliklarni aniqlash uchun kameralarni o‘rnatish tartibi haqida hukumatning tegishli qarori qabul qilindi.
Unga ko‘ra, maxsus avtomatlashtirilgan foto va video qayd etish dasturiy-texnik vositalari o‘rnatilishi mumkin bo‘lgan joylarning dislokatsiyasi ishlab chiqiladi hamda E-ijro auksion platformasi orqali onlayn auksionga qo‘yiladi. Tizim o‘rnatilishi mumkin bo‘lgan joy dislokatsiyasi, mazkur hududdagi transport oqimi va oxirgi 2 yilda aniqlangan qoidabuzarliklar to‘g‘risidagi ma’lumotlar ochiq e’lon qilinadi.
Iyun oyidan boshlab O‘zbekistondagi chorraha va yo‘llarda radar va kameralar qo‘yish joylari auksion orqali savdoga qo‘yilishi boshlandi. 1-iyul kuni E-auksion saytida birinchi bor Toshkent shahrida radar o‘rnatiladigan joylar auksionga chiqarildi.