Marselning kriminal hududidan chiqqan, 11 yoshida dzyudoni tashlagan va Jazoirga qaytishni istaydigan Zinedin Zidan haqida

Futbol muxlislari Zidanni yaxshi futbolchi, buyuk murabbiy sifatida biladi. Lekin u bugungi kunga kelgunga qadar qanday sinovlarni boshidan kechirdi? Quyida Zinedinning futbolga qo‘ygan ilk qadamlari haqidagi hikoya taqdim etiladi.

1954-yil 1-noyabr tunida Jazoirdagi millionlab insonlar kabi Ismoil Zidanning ham hayoti o‘zgarib ketdi. O‘rta Yer dengizi sohilida joylashgan Agemunda mamlakat hududidagi fransuz obyektlariga hujum qilish masalasi muhokama qilindi. O‘sha tunda Jazoirning mustaqilligi uchun urush boshlandi va minglab odamlar kemalarga o‘tirib mamlakatni tark eta boshladi.

Ismoil ham qo‘zg‘olon harakatlaridan qochgan insonlar ichida edi. Yosh cho‘pon vatanidagi qonli janglarga qatnashishni istamasdi. Ismoil o‘zini to‘laqonli jazoirlik deb hisoblamas edi. Uning tanasida barbarlar qoni oqardi. Fransiyaga kelib qolgan Ismoil bir necha oy davomida ish izlab Parij yaqinidagi Sen-Deni shaharchasiga bordi. U yerda do‘stlari bilan birga ijaraga uy oldi. Oradan bir necha yil o‘tib urush endigina yakuniga yetgan Jazoirga qarab yo‘l olish maqsadida Marselga qaytdi. Lekin bitta uchrashuv barchasini o‘zgartirib yubordi. Malika ismli qizni uchratib qoldi va u uchun Marselda qoldi. Ismoil va Malika turmush qurdi, 5 farzandni voyaga yetkazdi. Eng kenja farzandiga Zinedin Yazid (barbar tilida “ishonch go‘zalligi”) deb ism qo‘ydi.

“Men notinch hududda yashardim, lekin asosiysi qayerda emas kim bilan yashashing. Do‘stlarimning hech biri chekmasdi, ichmasdi. Albatta, oilang va do‘stlaring sen hayotingda ahmoqlik qilasanmi, yo‘qmi belgilab beradi”.

Muhojirlar yashaydigan Kastellan hududi Marselda alohida o‘ringa ega edi. Zidanning oilasi shu yerdan ijaraga uy olib yashaydi. Ismoil oilasini boqish uchun 2 joyda ishlay boshladi. Kunduzi supermarketda ishlasa, tunda yuk tashish bilan shug‘ullanardi. Farzandlariga ham immigrantlar mahalliy aholidan ko‘ra ikki hissa ko‘proq ishlashi kerakligini uqtirardi. Malika esa uy ishlari bilan shug‘ullanardi va narkobiznes avj olib ketgan shaharda yomon xulqli insonlar farzandlariga yaqinlashmasligini nazorat qilardi.

Zinedin ko‘chaga chiqib ketardi. U uy atrofida qancha vaqt yursa ham ruxsat bor edi, ammo bitta shart bilan — go‘sht do‘koni va dorixona o‘rtasidagi Tartan maydonchasini tark etish taqiqlangandi. Aynan shu maydon Zidanlarning uyiga bemalol ko‘rinib turar, Malika bolalarni nazorat qilardi. Zinedin uyiga qaytib portfelini yotoq ustiga tashlardi va to‘pni olib ko‘chaga chiqib ketardi.

Marselning kriminal hayoti Zidanlar oilasini chetlab o‘tgan. Lekin Zinedin o‘sha paytlari bir marta qonunga qarshi ish qilganini keyinchalik tan oladi. Onalar kunida sovg‘a olish uchun do‘sti ikkalasida pul qolmaydi. Natijada bitta uyning deraza tokchasida turgan ikki tuvak gulni ko‘tarib uyi tomon yugurib ketadi. Zidan o‘sha voqeadan hanuzgacha uyalishini aytadi. Kutilganidek otasidan tanbeh eshitadi. Ismoil farzandlarining hech qachon oilasini sharmanda qiladigan ishlarga qo‘l urishiga yo‘l qo‘ymasdi.

“Maktabdan kelgach yegulik olardimda futbol o‘ynagani chiqib ketardim. 8 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan 10 nafar bola birga shug‘ullanardik. Nafaqat futbol o‘ynar, balki qiyin fintlarni ham o‘zlashtirishga urinardik. Turli xil musobaqalar tashkil qilardik. Butun vaqtim va diqqatim ko‘chada futbol o‘ynashga ketardi”.

Barbarlar uchun oila muhim hisoblanadi. Ismoil Zidan ham oilasiga shuni uqtiradi. Zinedinning akalari Farid va Nordin kenja ukasiga futbol o‘ynash uchun futbolkalarini berardi, opasi Lila esa turli xil shirinliklar bilan siylardi. Zinedin Zidan o‘sha kunlarni yodga olarkan: oshxona kichik bo‘lganini, ovqatlanish uchun navbat kutish kerakligini aytib beradi.

Zinedinning sportda faolligini payqagan o‘qituvchilari darslarda uni qiynamasdi. Buning evaziga Zidan ham muntazam darslarga qatnashib, berilgan vazifalarni bajarib borardi.  Zidanning qiziqishlari juda ko‘p edi — futboldan tashqari dzyudo bilan shug‘ullanardi, velosiped va skeytbord uchardi. 11 yoshga kirganda otasi undan tanlov qilishini so‘raydi. Zidan shanba kuni dzyudo musobaqasiga qatnashib g‘olib bo‘lib, ertasi kuni futbol musobaqasiga ketardi. Bir kuni maydonda yiqilib tushadi. Shifokorlar Ismoilga farzandi faqat bitta sport turi bilan shug‘ullanishini, muntazam faollikni uning organizmi ko‘tara olmayotganini aytadi. Zinedin tanlov qilishga majbur edi.

“Men bolalarga o‘rnak bo‘lishga harakat qilaman. Ayniqsa Marselning kambag‘al hududlarida yashaydigan bolalarga. Kimdir Zinedin Zidanga o‘xshashni istayman desa judayam xursand bo‘laman”.

Yosh va iste’dodli bolalarni izlab kelgan skautlar jamoasi Marselga kelganda Zinedin ham ko‘chada edi. “Sen-Anri” jamoasi skautlari 11 yoshli bolaning iste’dodiga tan berdi. Shu tariqa Zidan mahalliy jamoada mashg‘ulotlar o‘tashni boshlaydi. Bir yarim yildan keyin Zidan “Setem-le-Vallon” bolalar jamoasiga boradi. 14 yoshigacha “Setem-le-Vallon” akademiyasida futbol sirlarini o‘rganadi. Bu vaqt davomida u Eks-an-Provans shahridagi futbol lagerida 13 kun bo‘ladi. O‘sha yerda “Kann” futbol jamoasi skauti Jan Varro Zinedinni ko‘rib qoladi va murabbiylar shtabiga bolakay haqida xabar beradi.

“Kann” jamoasi murabbiylaridan biri uni futbol maktabiga taklif qiladi, lekin otasi rozi bo‘lmaydi. Murabbiy Zinedinning ota-onasiga farzandi uchun yaxshi sharoitlar qilib berishga, sifatli ta’lim olishiga va’da berdi. 1987-yilda Zidan birinchi professional shartnomasini imzoladi. Zidan birinchi maoshiga onasi, akalari va opasiga sovg‘a oldi. Bir necha yildan keyin “Bordo” bilan shartnoma imzolagach oilasini Marselning kriminal hududidan ko‘chirib ketdi.

“Futboldagi barcha ishlarimni yakunlagach otam bilan birga Jazoirga qaytamiz. Futbol bilan xayrlashganimdan keyingi eng katta orzum shu”.

Oradan yillar o‘tdi, Zinedin Zidan jahon futboli yulduziga, jahon chempioniga, “Oltin to‘p” sohibiga, 4 farzandning otasiga aylandi. 49 yoshni qarshi olgan Zidan futbolchi sifatida qanday hurmatga sazovor bo‘lgan bo‘lsa, murabbiy sifatida ham shunday omadli faoliyat olib boryapti. “Real” bilan 3 marta ketma-ket Chempionlar Ligasida zafar quchdi. Hozirgacha hech bir murabbiy hattoki 2 marta ketma-ket bu musobaqa chempioniga aylanmagan.