Марселнинг криминал ҳудудидан чиққан, 11 ёшида дзюдони ташлаган ва Жазоирга қайтишни истайдиган Зинедин Зидан ҳақида

Футбол мухлислари Зиданни яхши футболчи, буюк мураббий сифатида билади. Лекин у бугунги кунга келгунга қадар қандай синовларни бошидан кечирди? Қуйида Зинединнинг футболга қўйган илк қадамлари ҳақидаги ҳикоя тақдим этилади.

1954 йил 1 ноябрь тунида Жазоирдаги миллионлаб инсонлар каби Исмоил Зиданнинг ҳам ҳаёти ўзгариб кетди. Ўрта Ер денгизи соҳилида жойлашган Агемунда мамлакат ҳудудидаги француз объектларига ҳужум қилиш масаласи муҳокама қилинди. Ўша тунда Жазоирнинг мустақиллиги учун уруш бошланди ва минглаб одамлар кемаларга ўтириб мамлакатни тарк эта бошлади.

Исмоил ҳам қўзғолон ҳаракатларидан қочган инсонлар ичида эди. Ёш чўпон ватанидаги қонли жангларга қатнашишни истамасди. Исмоил ўзини тўлақонли жазоирлик деб ҳисобламас эди. Унинг танасида барбарлар қони оқарди. Францияга келиб қолган Исмоил бир неча ой давомида иш излаб Париж яқинидаги Сен-Дени шаҳарчасига борди. У ерда дўстлари билан бирга ижарага уй олди. Орадан бир неча йил ўтиб уруш эндигина якунига етган Жазоирга қараб йўл олиш мақсадида Марселга қайтди. Лекин битта учрашув барчасини ўзгартириб юборди. Малика исмли қизни учратиб қолди ва у учун Марселда қолди. Исмоил ва Малика турмуш қурди, 5 фарзандни вояга етказди. Энг кенжа фарзандига Зинедин Язид (барбар тилида «ишонч гўзаллиги») деб исм қўйди.

«Мен нотинч ҳудудда яшардим, лекин асосийси қаерда эмас ким билан яшашинг. Дўстларимнинг ҳеч бири чекмасди, ичмасди. Албатта, оиланг ва дўстларинг сен ҳаётингда аҳмоқлик қиласанми, йўқми белгилаб беради».

Муҳожирлар яшайдиган Кастеллан ҳудуди Марселда алоҳида ўринга эга эди. Зиданнинг оиласи шу ердан ижарага уй олиб яшайди. Исмоил оиласини боқиш учун 2 жойда ишлай бошлади. Кундузи супермаркетда ишласа, тунда юк ташиш билан шуғулланарди. Фарзандларига ҳам иммигрантлар маҳаллий аҳолидан кўра икки ҳисса кўпроқ ишлаши кераклигини уқтирарди. Малика эса уй ишлари билан шуғулланарди ва наркобизнес авж олиб кетган шаҳарда ёмон хулқли инсонлар фарзандларига яқинлашмаслигини назорат қиларди.

Зинедин кўчага чиқиб кетарди. У уй атрофида қанча вақт юрса ҳам рухсат бор эди, аммо битта шарт билан — гўшт дўкони ва дорихона ўртасидаги Тартан майдончасини тарк этиш тақиқланганди. Айнан шу майдон Зиданларнинг уйига бемалол кўриниб турар, Малика болаларни назорат қиларди. Зинедин уйига қайтиб портфелини ётоқ устига ташларди ва тўпни олиб кўчага чиқиб кетарди.

Марселнинг криминал ҳаёти Зиданлар оиласини четлаб ўтган. Лекин Зинедин ўша пайтлари бир марта қонунга қарши иш қилганини кейинчалик тан олади. Оналар кунида совға олиш учун дўсти иккаласида пул қолмайди. Натижада битта уйнинг дераза токчасида турган икки тувак гулни кўтариб уйи томон югуриб кетади. Зидан ўша воқеадан ҳанузгача уялишини айтади. Кутилганидек отасидан танбеҳ эшитади. Исмоил фарзандларининг ҳеч қачон оиласини шарманда қиладиган ишларга қўл уришига йўл қўймасди.

«Мактабдан келгач егулик олардимда футбол ўйнагани чиқиб кетардим. 8 ёшдан 12 ёшгача бўлган 10 нафар бола бирга шуғулланардик. Нафақат футбол ўйнар, балки қийин финтларни ҳам ўзлаштиришга уринардик. Турли хил мусобақалар ташкил қилардик. Бутун вақтим ва диққатим кўчада футбол ўйнашга кетарди».

Барбарлар учун оила муҳим ҳисобланади. Исмоил Зидан ҳам оиласига шуни уқтиради. Зинединнинг акалари Фарид ва Нордин кенжа укасига футбол ўйнаш учун футболкаларини берарди, опаси Лила эса турли хил ширинликлар билан сийларди. Зинедин Зидан ўша кунларни ёдга оларкан: ошхона кичик бўлганини, овқатланиш учун навбат кутиш кераклигини айтиб беради.

Зинединнинг спортда фаоллигини пайқаган ўқитувчилари дарсларда уни қийнамасди. Бунинг эвазига Зидан ҳам мунтазам дарсларга қатнашиб, берилган вазифаларни бажариб борарди.  Зиданнинг қизиқишлари жуда кўп эди — футболдан ташқари дзюдо билан шуғулланарди, велосипед ва скейтборд учарди. 11 ёшга кирганда отаси ундан танлов қилишини сўрайди. Зидан шанба куни дзюдо мусобақасига қатнашиб ғолиб бўлиб, эртаси куни футбол мусобақасига кетарди. Бир куни майдонда йиқилиб тушади. Шифокорлар Исмоилга фарзанди фақат битта спорт тури билан шуғулланишини, мунтазам фаолликни унинг организми кўтара олмаётганини айтади. Зинедин танлов қилишга мажбур эди.

«Мен болаларга ўрнак бўлишга ҳаракат қиламан. Айниқса Марселнинг камбағал ҳудудларида яшайдиган болаларга. Кимдир Зинедин Зиданга ўхшашни истайман деса жудаям хурсанд бўламан».

Ёш ва истеъдодли болаларни излаб келган скаутлар жамоаси Марселга келганда Зинедин ҳам кўчада эди. «Сен-Анри» жамоаси скаутлари 11 ёшли боланинг истеъдодига тан берди. Шу тариқа Зидан маҳаллий жамоада машғулотлар ўташни бошлайди. Бир ярим йилдан кейин Зидан «Сетем-ле-Валлон» болалар жамоасига боради. 14 ёшигача «Сетем-ле-Валлон» академиясида футбол сирларини ўрганади. Бу вақт давомида у Экс-ан-Прованс шаҳридаги футбол лагерида 13 кун бўлади. Ўша ерда «Канн» футбол жамоаси скаути Жан Варро Зинединни кўриб қолади ва мураббийлар штабига болакай ҳақида хабар беради.

«Канн» жамоаси мураббийларидан бири уни футбол мактабига таклиф қилади, лекин отаси рози бўлмайди. Мураббий Зинединнинг ота-онасига фарзанди учун яхши шароитлар қилиб беришга, сифатли таълим олишига ваъда берди. 1987 йилда Зидан биринчи профессионал шартномасини имзолади. Зидан биринчи маошига онаси, акалари ва опасига совға олди. Бир неча йилдан кейин «Бордо» билан шартнома имзолагач оиласини Марселнинг криминал ҳудудидан кўчириб кетди.

«Футболдаги барча ишларимни якунлагач отам билан бирга Жазоирга қайтамиз. Футбол билан хайрлашганимдан кейинги энг катта орзум шу».

Орадан йиллар ўтди, Зинедин Зидан жаҳон футболи юлдузига, жаҳон чемпионига, «Олтин тўп» соҳибига, 4 фарзанднинг отасига айланди. 49 ёшни қарши олган Зидан футболчи сифатида қандай ҳурматга сазовор бўлган бўлса, мураббий сифатида ҳам шундай омадли фаолият олиб боряпти. «Реал» билан 3 марта кетма-кет Чемпионлар Лигасида зафар қучди. Ҳозиргача ҳеч бир мураббий ҳаттоки 2 марта кетма-кет бу мусобақа чемпионига айланмаган.