Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga va xalqimizga yo‘llagan har bir Murojaatnomasida kambag‘allikni qisqartirish va qishloq aholisi daromadini ko‘paytirishda eng tez natija beradigan omil, bu qishloq xo‘jaligida hosildorlik va samaradorlikni keskin oshirish ekanligi alohida ta’kidlab kelinmoqda.
Bu borada har gektar yerdan olinayotgan o‘rtacha 2 ming dollar daromadni kamida 5 ming dollargacha yetkazish uchun qishloq xo‘jaligiga eng ilg‘or texnologiyalar, suvni tejaydigan biotexnologiyalar, urug‘chilik, ilm-fan va innovatsiyalar sohasidagi yutuqlarni keng joriy etish lozimligi asosiy mexanizm ekanligi ko‘rsatib o‘tildi.
Ammo bugungi kunda bu ishlarni tizimli yo‘lga qo‘yishda ayrim muammolar ham mavjud. Xususan, o‘tkazilgan tahlillarga ko‘ra, qishloq xo‘jaligi mahsulotlaridan yuqori hosil olish uchun yer maydonlaridan foydalanishda yuzaga kelayotgan asosiy muammolar sifatida quyidagilar uchramoqda:
- zamonaviy, eng ilg‘or texnologiyalarni joriy qilishda xalqaro tajribani o‘rganish va olimlar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish ko‘rsatkichlarining pastligi;
- qishloq xo‘jaligida yuqori qo‘shilgan qiymat yaratish uchun mahsulot yetishtirishdan chuqur qayta ishlangan, tayyor mahsulot ishlab chiqarish jarayonlarining to‘liq qamrab olinmaganligi;
- yuqori hosil beruvchi navlarni yaratish va urug‘chilik yo‘nalishlarida mahsulot yetishtiruvchilar bilan hamkorlikdagi uzilishlar;
- moliyaviy resurslarning yetishmasligi va shu kabi muammolar.
Albatta, bu masalalarni hal etish uchun fermer va dehqon xo‘jaliklariga olimlarning tavsiyalari, o‘tkazilayotgan ko‘rgazmalar, tijorat banklari kreditlari sezilarli samara berishi bilan birga kutilgan natijalarga erishish kechikmoqda.
Buning uchun tezkorlik bilan qishloq xo‘jaligida yerdan foydalanish shakllarini zamonaviylashtirish va diversifikatsiya qilish zarur, deb hisoblaymiz.
Yerlardan foydalanish tizimidagi an’anaviy fermerlik, dehqon xo‘jaligi va tomorqa yer egalari tizimi qatorida agrosanoat kooperatsiyalari hamda klasterlar tizimini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratish lozim.
Qolaversa, so‘nggi yillarda klasterlarning erishayotgan natijalari bu sohada qonunchilik bazasini mustahkamlash va keng imkoniyatlarni yaratish zaruratini yuzaga keltirmoqda. Jumladan, paxta to‘qimachilik klasterlari tomonidan paxta hosildorligini oshirishga qaratilgan ishlar natijasida, hosildorlik gektariga o‘rta 3,5 sentnerga ko‘paygan. Ba’zi viloyatlarda (Qashqadaryo, Samarqand, Surxondaryo viloyatlari) bu ko‘rsatkich 6-9 sentnerdan oshgan.
Suv tejovchi texnologiyalar jami paxta dalalarining 32,5 ming gektariga joriy etilgan bo‘lsa, shundan 21 ming gektari klasterlar hisobiga to‘g‘ri keladi.
Birgina, 2020-yilda klasterlar tomonidan 18,2 ming gektar maydonlarda tomchilab sug‘orish va 2,4 ming gektarda pulsar usulda sug‘orish texnologiyalari o‘rnatilgan.
Shu bilan birga, klasterlar tomonidan 3,6 ming gektar foydalanishdan chiqib ketgan yerlarni foydalanishga kiritilganligini ham alohida ta’kidlash joiz.
Bundan tashqari, klasterlar tomonidan yaratilayotgan barqaror va rasmiy ish o‘rinlari ham aholini ijtimoiy himoya qilish, daromadlarini oshirishga qaratilgan natijaviy ko‘rsatkich sifatida ham baholanadi.
Erishilgan ijobiy natijalar bilan birga, mazkur sohadagi mahalliy hokimliklar tomonidan yo‘l qo‘yilayotgan kamchiliklar ko‘zlagan maqsadlarimizga erishishga to‘sqinlik qilayotganini ham ochiq aytishimiz kerak.
Maqsadimiz ezgu ekan, barcha ishlarimizni mavjud qonun talablari doirasida amalga oshirsak va targ‘ibot, tushuntirish ishlarini to‘g‘ri tashkil qilsak, albatta, iqtisodiyotimiz ham, aholimizning ijtimoiy-maishiy sharoitlari ham yuksaladi. Shu bois klasterlar bo‘yicha ijtimoiy tarmoqlarda chuqur tahlillarga asoslanmagan, bildirilayotgan turli xil tanqidiy fikrlardan kelib chiqqan holda oldimizda turgan asosiy vazifa, klasterlar faoliyatini rivojlantirish uchun adolat me’zonlariga asoslangan qonunlarni qabul qilish va uni amaliyotga tadbiq qilish davr talabidir.
Bunda klasterlarga yer uchastkalarini biriktirish, fermerlar bilan shartnomaviy-huquqiy munosabatlar, investitsiya kiritish, ish o‘rinlarini yaratish, yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, eksport, mahsulotlarni chuqur qayta ishlash jarayonlarini qamrab olish va boshqa jarayonlarni tartibga soluvchi adolatli va qat’iy talablar belgilanishi lozim.
Baxtiyor Ruxitdinov,
O‘zLiDeP siyosiy kengashi ijroiya qo‘mitasi bo‘limi mudiri
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)