• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12456.25
    • RUB158.36
    • EUR14461.71
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +41°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Yosh bolalar ayrim harflarni ayta olmasligiga sabab nima? Davo choralari va foydali mashqlar

    Shifokor Xurshid A’zamxo‘jayev yosh bolalarning ayrim harflarni talaffuz qila olmasligi — dislaliya haqida ma’lumot beradi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Dislaliya — o‘z ona tilida biror tovush talaffuzining kamchiligi, ko‘pincha “Sh” , “Ch”, “Z”, “R” tovushlar kamchiligi uchraydi.

    Kelib chiqish sabablari:

    • Homiladorlik davrida bo‘lib o‘tgan asoratlar: kamqonlik, infeksiya, jarohat, shu jumladan, ruhiy jarohat, qarindoshlar orasidagi nikoh va boshqa omillar ta’sirida;
    • Til rivojlanishida;
    • Jag‘, tanglay rivojlanishida;
    • Eshitish a’zolarida;
    • Asab tizimi rivojlanishida nuqson paydo bo‘lishi mumkin.
    Tug‘ilish va tug‘ilgandan keyingi davrda:

    Bosh miya jarohati, og‘iz bo‘shlig‘i a’zolari jarohati, tishlash nuqsoni ( “prikus” noto‘g‘riligi) – ko‘pincha tomoq, burun kasalliklari (adenoid, surunkali rinit va boshqalar) oqibatida kelib chiqadi.

    Murojaat qilgan bemorlarni logoped, stomatolog, nevropatolog, LOR shifokorlari tekshiruvidan o‘tkaziladi. Og‘iz bo‘shlig‘i, til, tishlar nuqsonlari, asab tizimi kasalliklari bor, yo‘qligi aniqlanadi. Fonetika, grammatika va shakllangan so‘z boyligini o‘rganishga qaratilgan logopedik tekshiruvlar o‘tkaziladi.

    Davolash:

    Logoped bemor bolalarni to‘g‘ri talaffuz qilishga, nutq buzilishining rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun tilni bir xilda bo‘lgan harakatlarni shakllantirishga o‘rgatadi. Nutq terapiyasi, nafas olish mashqlari bajariladi, til massaj qilinadi. Shuni ta’kidlash kerakki, logoped davolashni boshlagandan so‘ng bemor uyida mustaqil ravishda shug‘ullanishi ham kerak, shunda natija samarali va tezroq bo‘ladi. Bemorlar bolalik davridan qunt bilan davolansa, bola 7-8 yoshga to‘lguncha undan xalos bo‘ladi, bu bolani ijtimoiy psixologik bosim oqibatlaridan saqlaydi.

    Olimlar bolaning barmoqlari, aniq harakatlari rivojlanishi uning nutqi va tafakkurining rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liqligini isbotlashgan. Rossiyalik olimalar Kolsova M.M. va Ruzina M.S. “Bola gapirishni o‘rganadi. Barmoqlar o‘yini” kitobida keltirilishicha, barmoqlar harakatlari yuqori darajada rivojlangan bolalarda nutq, fikrlash, xotira, e’tibor rivojlangan bo‘ladi, bundan tashqari, maktabga intellektual tayyorgarlik yuqori bo‘ladi.

    Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki , barmoq harakatlarning rivojlanish darajasi bolalar nutqining rivojlanish darajasiga to‘g‘ri keladi. Barmoqlar harakatlari erkin bo‘lmaguncha bolalarda nutqning rivojlanishiga erishish imkonsiz.

    Bolalarda barmoqlar mashqi bo‘yicha ishni 6-7 oyligidan boshlash mumkin.

    Har kuni umumiy uqalash va gimnastika paytida qo‘llarni 2-3 daqiqa davomida yengil uqalash kerak.

    Rag‘batlantiruvchi qo‘l mashqlari besh bosqichdan iborat:

    • Bolaning qo‘lini barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash.
    • Barmoqlarni, bosh barmoqdan tashqari, bukish va to‘g‘rilash, 5-6 marta.
    • Bosh barmoqni o‘ng, chap tomonga bukish, dumaloq shaklda harakat.
    • Kaftni faollashtirish: barmoq bilan bolaning kaftini sekin spiral ko‘rinishida silash, spiral kengayib borib oxiri bola bosh barmog‘ida tugaydi, 2-3 marta.
    • Bolani qo‘lining barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash.
    Bolaning o‘n oyligidan boshlab barcha barmoqlarini harakatga jalb qilish kerak, har xil diametrdagi koptokchalarni aylantirish, kub, doira shakldagi o‘yinchoqlardan piramidalar yasash.“Lego”dan har xil jismlar yasash va shu kabilar.

    Bola katta bo‘lib, es-hushini tanigan sari o‘yinchoqlardan tashqari uy xo‘jaligida foydalanadigan anjomlardan har xil o‘yin shaklida: “mohir oshpaz”, “mohir chevar”, “bog‘bon”, “qo‘li gul usta” yo‘nalishida mashqlardan foydalanish kerak, har bir yutug‘ini so‘z, erkalash bilan rag‘batlantirish kerak. Bu bolani o‘yinchoqlardan zerikishini kamaytiradi, fikrlashini, qunt bilan ishlashini oshiradi. Barmoqlar bilan turli xil mashqlarni bajarib, bolalarning barmoqlari, qo‘llarining nozik harakatlari yaxshi rivojlanishiga erishiladi, bu nafaqat nutqning rivojlanishiga foydali ta’sir ko‘rsatadi, balki bolani chizishga, yozishga tayyorlaydi. Qo‘llar yaxshi harakatchanlikka ega bo‘ladi, elastikligi oshadi, bu yozish harakatlarini egallashni osonlashtiradi.

    Mavzuga doir: Nima sababdan bolalar tunda tagini “ho‘llab qo‘yadi?”. Enurezning sababi va davo choralari

    08.02.2021, 21:46   Izoh (0)   39644
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xol bilan adashtirmang: onkologga murojaat qilish vaqti kelganidan darak beruvchi teridagi o‘zgarishlar

    07.02.2021, 16:59

    Tibbiyot qutisidagi xavf: zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan dori vositalari

    07.02.2021, 13:56

    Nafas olishga qiynalyapsiz, tez yordam esa kechikmoqda. Nima qilish kerak?

    06.02.2021, 21:35

    AQShda YTH oqibatida tanasining 80 foizi kuyib ketgan erkakka yuz va ikki qo‘l ko‘chirib o‘tkazildi

    06.02.2021, 17:56

    Qimmat kremlar o‘rnini bosa oladigan arzon vositalar: Ularni dorixonadan topish mumkin

    05.02.2021, 19:36

    Irsiyatmi yoki marketing: Vazn ortishining 10 sababi

    05.02.2021, 17:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Anorbank va Beelab O‘zbekiston raqamli banking bozorida hamkorlik o‘rnatdi


    AKFA Group “AKFA Medline Social” nomli tibbiy startap qurilishini boshlanganini e’lon qildi 


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    Oqtepa Lavash “Kalmar o‘yini” asosida Dalgona Boksini chiqardi


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 


    "Eco Expo Central Asia 2025" doirasida xalqaro ekologik tashabbuslar birlashmoqda


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi


    “Mikrokreditbank” ATB IX Germaniya-O‘zbekiston biznes forumi doirasida ODDO BHF bank bilan 50 million dollarlik shartnoma imzoladi


    Toshkent shahar hokimligi ko‘magida 2025-yil 2-4-oktyabr kunlari CAEx HoReCa & UzFPT ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tadi


    Click & Smart Business (sobiq UZKASSA): biznes muvaffaqiyati va mijozlar qulayligi uchun hamkorlik


    O‘zbekiston terma jamoasining dunyodagi eng yirik sport tadbiriga chiqishi Kia brendining mavqeini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi 


    Paynet xizmatlari endi Kapitalbank bankomatlarida mavjud


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda

     

    Tavsiya etamiz

    Vashington Tehronga qarshi harbiy kampaniyadan Xitoy va Rossiyani jilovlashda foydalanmoqchimi? Mintaqamizni nimalar kutadi?

    19 iyun, 22:05

    Chelyabinskka qulagan meteorit — 540 kiloli osmon jismi qanday topilgan edi?

    19 iyun, 13:31

    Qariyb yarim asrlik mehnat yoxud Eron qanday qilib raketa derjavasiga aylandi?

    18 iyun, 20:05

    Raddiyaga raddiya: “Yuksalish” harakati va “O‘zsuvtaʼminot” AJ bir-birini yolg‘on maʼlumot tarqatishda ayblamoqda

    17 iyun, 00:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Jasmin 15, Oppog‘oy 14 yoshda: sevimli multqahramonlarimizning yoshi haqidagi hayratlanarli faktlar

    Layfstayl | 25 iyun, 14:00

    “Roma” Saudiya chempionatidan futbolchi xarid qilmoqchi

    Sport | 25 iyun, 13:39

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    Dunyo | 25 iyun, 13:39

    Bred Pitt ilk marta Anjelina Joli bilan ajralish sababini aytdi

    Kino | 25 iyun, 13:30

    Buyuk Britaniya AQSHdan 12 ta yadro tashuvchi F-35A samolyotini sotib oladi

    Dunyo | 25 iyun, 13:22

    Muammoli kreditlar, shaffof bo‘lmagan amaliyotlar va davlat nazoratining yuqoriligi: O‘zbekiston moliyaviy sektori barqarorligi tahlili

    O‘zbekiston | 25 iyun, 13:10

    Bir qarashda zararsiz ko‘rinsa-da, ammo sog‘liq uchun xavfli bo‘lgan kundalik buyumlar

    Maslahatlar | 25 iyun, 13:03
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.