• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12578.21
    • RUB160.31
    • EUR14633.49
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +38°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Yosh bolalar ayrim harflarni ayta olmasligiga sabab nima? Davo choralari va foydali mashqlar

    Shifokor Xurshid A’zamxo‘jayev yosh bolalarning ayrim harflarni talaffuz qila olmasligi — dislaliya haqida ma’lumot beradi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Dislaliya — o‘z ona tilida biror tovush talaffuzining kamchiligi, ko‘pincha “Sh” , “Ch”, “Z”, “R” tovushlar kamchiligi uchraydi.

    Kelib chiqish sabablari:

    • Homiladorlik davrida bo‘lib o‘tgan asoratlar: kamqonlik, infeksiya, jarohat, shu jumladan, ruhiy jarohat, qarindoshlar orasidagi nikoh va boshqa omillar ta’sirida;
    • Til rivojlanishida;
    • Jag‘, tanglay rivojlanishida;
    • Eshitish a’zolarida;
    • Asab tizimi rivojlanishida nuqson paydo bo‘lishi mumkin.
    Tug‘ilish va tug‘ilgandan keyingi davrda:

    Bosh miya jarohati, og‘iz bo‘shlig‘i a’zolari jarohati, tishlash nuqsoni ( “prikus” noto‘g‘riligi) – ko‘pincha tomoq, burun kasalliklari (adenoid, surunkali rinit va boshqalar) oqibatida kelib chiqadi.

    Murojaat qilgan bemorlarni logoped, stomatolog, nevropatolog, LOR shifokorlari tekshiruvidan o‘tkaziladi. Og‘iz bo‘shlig‘i, til, tishlar nuqsonlari, asab tizimi kasalliklari bor, yo‘qligi aniqlanadi. Fonetika, grammatika va shakllangan so‘z boyligini o‘rganishga qaratilgan logopedik tekshiruvlar o‘tkaziladi.

    Davolash:

    Logoped bemor bolalarni to‘g‘ri talaffuz qilishga, nutq buzilishining rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun tilni bir xilda bo‘lgan harakatlarni shakllantirishga o‘rgatadi. Nutq terapiyasi, nafas olish mashqlari bajariladi, til massaj qilinadi. Shuni ta’kidlash kerakki, logoped davolashni boshlagandan so‘ng bemor uyida mustaqil ravishda shug‘ullanishi ham kerak, shunda natija samarali va tezroq bo‘ladi. Bemorlar bolalik davridan qunt bilan davolansa, bola 7-8 yoshga to‘lguncha undan xalos bo‘ladi, bu bolani ijtimoiy psixologik bosim oqibatlaridan saqlaydi.

    Olimlar bolaning barmoqlari, aniq harakatlari rivojlanishi uning nutqi va tafakkurining rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liqligini isbotlashgan. Rossiyalik olimalar Kolsova M.M. va Ruzina M.S. “Bola gapirishni o‘rganadi. Barmoqlar o‘yini” kitobida keltirilishicha, barmoqlar harakatlari yuqori darajada rivojlangan bolalarda nutq, fikrlash, xotira, e’tibor rivojlangan bo‘ladi, bundan tashqari, maktabga intellektual tayyorgarlik yuqori bo‘ladi.

    Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki , barmoq harakatlarning rivojlanish darajasi bolalar nutqining rivojlanish darajasiga to‘g‘ri keladi. Barmoqlar harakatlari erkin bo‘lmaguncha bolalarda nutqning rivojlanishiga erishish imkonsiz.

    Bolalarda barmoqlar mashqi bo‘yicha ishni 6-7 oyligidan boshlash mumkin.

    Har kuni umumiy uqalash va gimnastika paytida qo‘llarni 2-3 daqiqa davomida yengil uqalash kerak.

    Rag‘batlantiruvchi qo‘l mashqlari besh bosqichdan iborat:

    • Bolaning qo‘lini barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash.
    • Barmoqlarni, bosh barmoqdan tashqari, bukish va to‘g‘rilash, 5-6 marta.
    • Bosh barmoqni o‘ng, chap tomonga bukish, dumaloq shaklda harakat.
    • Kaftni faollashtirish: barmoq bilan bolaning kaftini sekin spiral ko‘rinishida silash, spiral kengayib borib oxiri bola bosh barmog‘ida tugaydi, 2-3 marta.
    • Bolani qo‘lining barmoq uchidan tirsagigacha tashqi tomondan 8-10 marta silash.
    Bolaning o‘n oyligidan boshlab barcha barmoqlarini harakatga jalb qilish kerak, har xil diametrdagi koptokchalarni aylantirish, kub, doira shakldagi o‘yinchoqlardan piramidalar yasash.“Lego”dan har xil jismlar yasash va shu kabilar.

    Bola katta bo‘lib, es-hushini tanigan sari o‘yinchoqlardan tashqari uy xo‘jaligida foydalanadigan anjomlardan har xil o‘yin shaklida: “mohir oshpaz”, “mohir chevar”, “bog‘bon”, “qo‘li gul usta” yo‘nalishida mashqlardan foydalanish kerak, har bir yutug‘ini so‘z, erkalash bilan rag‘batlantirish kerak. Bu bolani o‘yinchoqlardan zerikishini kamaytiradi, fikrlashini, qunt bilan ishlashini oshiradi. Barmoqlar bilan turli xil mashqlarni bajarib, bolalarning barmoqlari, qo‘llarining nozik harakatlari yaxshi rivojlanishiga erishiladi, bu nafaqat nutqning rivojlanishiga foydali ta’sir ko‘rsatadi, balki bolani chizishga, yozishga tayyorlaydi. Qo‘llar yaxshi harakatchanlikka ega bo‘ladi, elastikligi oshadi, bu yozish harakatlarini egallashni osonlashtiradi.

    Mavzuga doir: Nima sababdan bolalar tunda tagini “ho‘llab qo‘yadi?”. Enurezning sababi va davo choralari

    08.02.2021, 21:46   Izoh (0)   39936
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xol bilan adashtirmang: onkologga murojaat qilish vaqti kelganidan darak beruvchi teridagi o‘zgarishlar

    07.02.2021, 16:59

    Tibbiyot qutisidagi xavf: zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan dori vositalari

    07.02.2021, 13:56

    Nafas olishga qiynalyapsiz, tez yordam esa kechikmoqda. Nima qilish kerak?

    06.02.2021, 21:35

    AQShda YTH oqibatida tanasining 80 foizi kuyib ketgan erkakka yuz va ikki qo‘l ko‘chirib o‘tkazildi

    06.02.2021, 17:56

    Qimmat kremlar o‘rnini bosa oladigan arzon vositalar: Ularni dorixonadan topish mumkin

    05.02.2021, 19:36

    Irsiyatmi yoki marketing: Vazn ortishining 10 sababi

    05.02.2021, 17:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    “Tadbirkorlikni rivojlantirish kompaniyasi” ISO 9001 va ISO 37001 xalqaro sertifikatlarini qo‘lga kiritdi 


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    “InfinBANK” AJ Toshkentda yangi Bank xizmatlari markazini ochdi  


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    GETWORK — Yevropada ishlash orzusini amalga oshiradigan ishonchli agentlik


    Qulay shartlar bilan yangi ipoteka mahsuloti va xonadon yutib olish imkoniyati


    President Tech Award tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli uzaytirildi 


    Mikrokreditbankda omonat karta joriy qilindi


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    Katta o‘zgarishlar kichik qadamlar bilan boshlanadi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 

     

    Tavsiya etamiz

    Favvorada cho‘milayotgan, muzqaymoqqa navbatda turgan odamlar, maysada uxlayotgan it-mushuklar — Toshkentda chilla

    21 iyul, 14:05

    Kobulda transafg‘on temiryo‘li bo‘yicha uch tomonlama bitim imzolandi

    18 iyul, 09:12

    Titanlar to‘qnashuvi: g‘arb burguti kuchlimi yoxud sharq ajdari?

    21 iyul, 19:50

    O‘rtoqlik uchrashuvi. “Bashakshehir” Germaniya klubidan ustun keldi. Shomurodovdan assist (video)

    17 iyul, 23:16
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonda juda issiq havo hafta davomida saqlanib turadi

    O‘zbekiston | 21 iyul, 20:25

    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi

    Reklama | 21 iyul, 19:30

    AQSH federal sudlari 75 foiz holatlarda Trampga qarshi qarorlar chiqargan

    Dunyo | 21 iyul, 20:15

    Go‘shtdan metangacha: O‘zbekistonda qaysi mahsulotlar keskin qimmatlashgani ochiqlandi

    O‘zbekiston | 21 iyul, 20:05

    Titanlar to‘qnashuvi: g‘arb burguti kuchlimi yoxud sharq ajdari?

    Dunyo | 21 iyul, 19:50

    Navoiyda atmosfera havosi ifloslangani bilan bog‘liq vaziyat nazoratga olingan — Ekologiya vazirligi

    O‘zbekiston | 21 iyul, 19:42

    O‘zbekistonda soliq to‘lashdan qochgan korxonalar katta miqdorda jarimaga tortildi

    O‘zbekiston | 21 iyul, 19:23

    Farzand tarbiyasi va tez tibbiy yordam: ChatGPT’dan qaysi mavzuda maslahat so‘rab bo‘lmaydi?

    Layfstayl | 21 iyul, 19:15
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.