Oliy Majlis Qonunchilik palatasi 25-yanvar kuni o‘tkazilgan navbatdagi majlisda “Saylov qonunchiligi takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasini birinchi o‘qishda ko‘rib chiqdi, deb xabar bermoqda parlament quyi palatasi matbuot xizmati.
Majlisda saylovlarning dekabr oyida o‘tkazilishi bilan bog‘liq ayrim omillarga to‘xtalib o‘tilgan. Ta’kidlanishicha, amaldagi qonunchilikka muvofiq, Prezidentlik saylovi, Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga hamda mahalliy vakillik organlariga saylovlar tegishincha ularning konstitutsiyaviy vakolat muddati tugaydigan yilda — dekabr oyi uchinchi o‘n kunligining birinchi yakshanbasida o‘tkaziladi.
Bu esa saylovlardan keyingi siyosiy tadbirlarni o‘tkazish, jumladan, Davlat dasturini qabul qilish va boshqa islohotlarning kechiktirilishiga sabab bo‘ladi. Shu sababli, qonun loyihasiga ko‘ra, saylovlarni oktabr oyi uchinchi o‘n kunligining birinchi yakshanbasida o‘tkazish taklif etilmoqda. Bu 2021-yilda 24-oktabr kuniga to‘g‘ri keladi.
Parlament a’zolarining qayd etishicha, qonun loyihasining qabul qilinishi orqali umume’tirof etilgan xalqaro saylov standartlari asosida saylov qonunchiligi yana-da takomillashtiriladi. Saylov jarayonlari ochiq va oshkora o‘tishi ta’minlanadi. Shu bilan birga, saylovlardan keyin oliy davlat organlarini o‘z vaqtida shakllantirish va muhim siyosiy qarorlarni qabul qilish uchun zamin yaratiladi.Qonun loyihasi bilan, shuningdek, xalq deputatlari tuman (shahar) Kengashlariga saylov o‘tkazuvchi okrug saylov komissiyalari instituti tugatiladi va ularning vakolatlari tuman (shahar) saylov komissiyalari zimmasiga yuklanadi.
Shu bilan birga, xorijda istiqomat qilayotgan O‘zbekiston fuqarolarini diplomatik vakolatxonalarning konsullik hisobida bo‘lishi yoki bo‘lmasligidan qat’iy nazar saylovchilar ro‘yxatiga kiritish tartibi, shuningdek, chet davlatlarda saylovchilar yashayotgan yoki ishlayotgan joyida ko‘chma qutilarda ovoz berishning huquqiy asoslari yaratilmoqda.
“Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi qonun Saylov kodeksi bilan muvofiqlashtirilib, parlament va mahalliy vakillik organlariga saylovlar bilan teng ravishda prezidentlik saylovlarini ham davlat tomonidan moliyalashtirish tartibi belgilanmoqda.
Qonunchilikdagi bir qator o‘zgartirishlar YeXHTning Demokratik institutlar va inson huquqlari bo‘yicha byurosi tavsiyalariga asosan kiritilmoqda. Xususan, saylov komissiyalarining nomzodlarning saylovchilar bilan uchrashuvlarini tashkil etishga oid vazifasi chiqarib tashlanmoqda, saylovoldi tashviqoti davrida davlat resurslaridan foydalanish taqiqlanmoqda. Saylov natijalarini e’lon qilish muddatlari asossiz cho‘zilishining oldini olish maqsadida saylov komissiyalari qarorlari ustidan shikoyat muddati 10 kundan 5 kunga qadar qisqartirilmoqda.
Rejalashtirilayotgan yana bir o‘zgarish — siyosiy partiyalar tomonidan saylovdan oldin oraliq va saylovdan so‘ng yakuniy moliyaviy hisobotlarni, shuningdek, Hisob palatasining partiyalar faoliyatini tekshirish natijalarini e’lon qilish tartibini joriy etish. Bu, deputatlarning fikricha, siyosiy partiyalarning saylovoldi tashviqoti uchun ajratilgan mablag‘lardan foydalanish shaffofligini ta’minlashga xizmat qiladi.
“Bugungi kunda milliy saylov qonunchiligimizni takomillashtirish, uni umume’tirof etilgan xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish va amalga oshirilayotgan demokratik islohotlar bilan uyg‘unlashtirish, mamlakatimizning siyosiy nufuzini yangi bosqichga ko‘tarish, xalqaro reyting va indekslardagi o‘rnini yana-da yaxshilash asosiy vazifalardan biri hisoblanadi”, — deyiladi Qonunchilik palatasi xabarida.
“2019-yilda bo‘lib o‘tgan parlament saylovlarida xalqaro tashkilotlar bildirgan ayrim tavsiyalarini milliy qonunchilikka implementatsiya qilish orqali mamlakatimizda ushbu sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli demokratik islohotlar mohiyatini xalqaro hamjamiyatga yetkazish zarurati mavjud”, — deb qayd etilgan xabarda.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 29-dekabr kuni Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasida 2021-yilda o‘tkaziladigan “davlat va xalq hayotidagi muhim siyosiy hodisa” — prezidentlik saylovlari masalasiga to‘xtalib o‘tgandi. O‘shanda Shavkat Mirziyoyev Markaziy saylov komissiyasi “bo‘lajak saylovlarning milliy qonunchilik va umume’tirof etilgan xalqaro demokratik tamoyillar asosida yuksak saviyada tashkil etilishiga alohida e’tibor qaratishi” lozimligini ta’kidlagan.
Izoh (0)