• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.32
    • RUB161.89
    • EUR14822.1
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Dunyoni insoniylashtirgan insoniy huquqlar. Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi haqida

    1948-yilning 10-dekabrida Parijda qabul qilingan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi yaratilgan davridan boshlab to hozirga qadar inson huqulari borasida eng muhim xalqaro huquq normasi sifatida ishlab kelmoqda. “Daryo” Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi qabul qilingan kun munosabati bilan uning siyosiy tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida ma’lumot beradi. 

    BMTning inson huquqlari bo‘yicha komissiyasi 1946-yilda tashkil topgan paytda komissiya tarkibiga 18 ta davlat a’zo bo‘ldi. Deklaratsiyani tuzish harakati Inson huquqlari komissiyasi tashabbusiga ko‘ra, 1947-yilning 27-yanvar sanasidan boshlandi. Inson huquqlari komissiyasining raisi esa Eleanora Ruzvelt xonim edi. Komissiya tarkibida Avstraliya, Belgiya, Buyuk Britaniya, Xitoy, Kuba, Misr, Hindiston, Eron, Liviya, Panama, Sovet Ittifoqi, AQSh, Urugvay, Filippin, Fransiya, Chili va Yugoslaviya kabi mamlakatlardan kelgan vakillar mavjud edi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Dastlab mazkur davlat vakillari Inson huquqlari umumjahon deklratsiyasini Xalqaro inson huquqlari haqidagi bill deb atamoqchi bo‘ldi. Inson huquqlari deklaratsiyasini yaratishda kanadalik mashhur yurist, inson huquqlari faoli Jon Xamfri bosh qosh bo‘ldi. Uni tom ma’noda 1948-yilda qabul qilingan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining otasi deyish mumkin.

    Ikki yil davomida olib borilgan bahslar natijasida turli taraflar insoniyat ahlining eng muhim va ajralmas qismi bo‘lgan masalalarda o‘z qarashlarini ilgari surdi va bo‘lajak qonunning bosh maqsadi inson huquqlarini hurmat qilish va insoniylik mansabini e’tirof etishga asosiy urg‘uni berdi. Turli elatlarga mansub bo‘lgan shaxslarda turlicha e’tiqod va dunyoqarash mavjud edi, ammo bu ularning o‘z e’tirozlarini ortga surib, insoniyatning bosh huquqi poydevorini yaratishga erishdi.

    AQShning birinchi xonimi Eleanora Ruzvelt deklaratsiyani ishlab chiqish jarayonida “inson muqaddas bolgan jamiyatda deklaratsiya tamoyillari qaysi jamiyatda qanday tatbiq etiladi, qanday tarzda inson huqularini ta’minlash mumkin bo‘ladi”, kabi savollar borasida turli huquqshunoslar bilan bahs va munozaralarga kirishdi. Maqsad yangi davrning talablariga mos keladigan barchaning irqi, jinsi, millatida qat’iy nazar insonlik huquqlarini barcha uchun ibrat bo‘ladigan asosini yaratish haqida gap ketayotgan edi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Natijada, 30 ta moddadan iborat deklaratsiyaning qabul qilinishida 23 ta modda barcha ishtirokchilar tarafidan bir ovozdan qabul qilindi. 7 modda borasida turli qarama qarshi fikrlar yuzaga keldi. Bahslar jarayonida “Geneva draft” deb nom olgan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining yangi muqobili ham paydo bo‘ldi. Ammo bu variant bahslashuvchi taraflarga yoqmadi. Deklaratsiya ishlab chiqilgan aksar mamlakatlar deklaratsiya qabul qilinishi uchun tayyor, biroq Sovet Ittifoqi mafkurasidagi Belorus, Ukraina, Sovet Ittifoqi, Polsha hamda  Saudiya Arabistoni  deklaratsiyani qabul qilishdan voz kechdi.

    Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining maqomi

    Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi umum qabul qilingan huquqiy norma bo‘lsa-da, uning shartlarini ko‘p mamlakatlar tarafidan buzib kelinmoqda. Bu mamlakatlar qatorida Xitoy, Rossiya, sobiq sovet respublikalari, Hindiston, Filippin, Afrika davlatlarini misol qilib ko‘rsatish mumkin. Nega? Sababi bu deklaratsiya moddalari barcha davlatlar tayanishi mumkin bo‘lgan huquqiy asosni keltirib chiqarsa-da, ma’lum bir jinoiy javobgarlik yoki boshqa ma’muriy javobgarlikni belgilamasdan, mazkur xalqaro huquqqa hurmat yuzasidan qarashni anglatishidir. Shunday bo‘lsa-da, o‘zini demokratik davlat sifatida e’tirof etgan mamlakatlar bu xalqaro huquq normasiga amal qilib kelmoqda.

    Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi hozirda 100 dan ortiq mamlakatlarda o‘z inson huquqlari qonunchiligini yaratishda asos bo‘lib xizmat qilmoqda. Bu xalqaro huquq normasida “jamiyatning har bir a’zosi irqi, jinsi, kelib chiqishi, moliyaviy ahvolidan qat’iy nazar erkin tarzda tibbiyot, ilm-fan, madaniyat yutuqlaridan foydalanishi mumkinligi” belgilab berildi. Shuningdek, mazkur huquq normasida insonlarning e’tiqodi, siyosiy mansubligi va irqidan kelib chiqqan holda noqonuniy tarzda ta’qib qilinishi alohida ta’kidlanadi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Deklaratsiya qabul qilinar ekan, uning asosini Xalqaro siyosiy va vatandoshlik borasidagi pakt va Xalqaro ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy huquqlar borasidagi pakt tashkil qiladi. 2018-yildagi ma’lumotlarga ko‘ra, mazkur xalqaro huquq normasi dunyoning 500 tiliga tarjima qilindi.  Sobiq Sho‘ro mamlakatida mazkur deklaratsiyaning asosiy matni 1958 yilda nashrdan chiqqan “Yunesko kuryeri” byuletenida chop etildi.

    Bugun xalqaro huquq normasining 72 yillik yubileyi nishonlanar ekan, uning hamon inson qadr-qimmati, sha’ni, iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy huquqlari dolzarbligicha qolmoqda. BMT, Ombudsman, Yevropa Ittifoqi va boshqa xalqaro tashkilotlar dunyoning turli mintaqalaridagi inson qadr-qimmatining toptalayotgani borasida turli daraja va maqomdagi hisobotlarni hamda reytinglarni e’lon qilmoqda. Maqsad esa jinsi, irqi, kelib chiqishi, siyosiy qarashlari turlicha bo‘lgan insonlarning Inson ekanini unutmaslikka chaqirish, ularning huquqlari buzilishiga qarshi turish, vijdon va so‘z erkinligini ta’minlashda yagona huquqiy asos bo‘lib xizmat qilishda.

    Jahongir Ergashev tayyorladi.

    11.12.2020, 10:12   Izoh (0)   44558
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Donald Tramp Marokash va Isroil o‘rtasida diplomatik aloqalar o‘rnatilganini ma’lum qildi

    11.12.2020, 08:42

    Albaniyada politsiyachi komendantlik soatini buzgan erkakni o‘ldirdi

    11.12.2020, 08:26

    Finlyandiyadagi AESda yuz bergan hodisa sababli stansiyada radiatsiya darajasi ko‘tarildi

    11.12.2020, 08:11

    Afrika rivojlangan davlatlardan koronavirusga qarshi vaksinalarning ortiqchasini berishni so‘radi

    11.12.2020, 07:56

    Meksika qirg‘oqlarida kitning yangi turi aniqlangani taxmin qilinmoqda

    11.12.2020, 07:09

    Xitoy Tashqi ishlar vazirligi AQSh dunyoda COVID-19’ning eng asosiy manbaiga aylanganini ma’lum qildi

    11.12.2020, 06:22
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    CAEx Mebel & Decor 2025 ko‘rgazmasi 13-15-sentyabr kunlari Toshkentda bo‘lib o‘tadi


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Kapitalbank Top Employers Institute talqini bo‘yicha O‘zbekistonning eng yaxshi ish beruvchisi maqomini yana bir bor tasdiqladi


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    Chiroyli davlat raqami va 1 yillik transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urtasiga ega HAVAL


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    riitm aqlli platformasi O‘zbekiston tinglovchilariga 30 million trek taklif etmoqda


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi

     

    Tavsiya etamiz

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Klublar o‘rtasidagi JCh. “PSJ” “Real”ni tor-mor etib, musobaqa finaliga yo‘l oldi (video)

    Sport | 10 iyul, 08:01

    “Joriy yil oxirigacha issiq suv va issiqlik taʼminoti to‘lovlari bir martadan ortiq oshirilmaydi” — Ilhom To‘rayev

    O‘zbekiston | 10 iyul, 08:00

    Latviya davlat xizmatchilarining Rossiya va Belarusiyaga borishini taqiqladi

    Dunyo | 10 iyul, 00:05

    Ozarbayjon va Rossiya o‘rtasidagi mojaro: nega bu ikki tomonlama ziddiyat Markaziy Osiyoda aks-sado bermoqda?

    Dunyo | 9 iyul, 23:45

    Joze Mourinyo sobiq shogirdini “Fenerbahche”ga olib kelmoqchi

    Sport | 9 iyul, 23:30

    “Ikki marta ko‘rgan insonimga turmushga chiqqanman”. Shahzoda Muhammedova oilasi, farzandlari va biznesi haqida gapirdi

    Shou-biznes | 9 iyul, 23:25
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.