Dunyoda yolg‘on xabarlar yo‘qoladi, shaharlar qarovsiz qoladi, qaytaga ishlash shart bo‘lmaydi. Saxo Bank 2021-yil uchun “hayratga soluvchi bashoratlar”ni e’lon qildi

Daniyaning Saxo Bank investitsiya banki 2021-yil uchun “hayratga soluvchi prognozlar”ni e’lon qildi. 18 yildan buyon e’lon qilib kelinadigan bashoratlarni bankning o‘zidagilar “moliyaviy bozorlarga katta ta’sir o‘tkazishi mumkin bo‘lgan ehtimoldan uzoq hodisalar” deb ataydi. Bank an’anaviy tarzda 10 ta prognozni e’lon qiladi, Meduza ulardan e’tiborga eng loyiq bo‘lganlarini tanlab oldi.

Blokcheynning rivojlanishi soxta yangiliklarga nuqta qo‘yadi

2021-yilda hatto yaxshi obro‘ga ega yangilik yetkazuvchilarga nisbatan ishonchning yo‘qolishi darajasi ham keskinlashadi, buning natijasida yirik mediakompaniyalar va ijtimoiy tarmoqlar yolg‘on xabarlarga qarshi jiddiy choralar ko‘rishga majbur bo‘ladi. Yangiliklar kontenti umumiy blokcheyn-tarmoqqa birlashtiriladi, u yangiliklarning ishonchliligini asl manbaning o‘ziga qadar tekshirish imkonini beradi. Ko‘chirib yozishda mazmunga kiritilgan har qanday o‘zgarishlarni ham tekshirish mumkin bo‘ladi. Twitter va Facebook o‘zlarini tekshiruvchi organlar tomonidan bo‘ladigan tanqid va qo‘shimcha nazoratdan himoya qilish uchun yangi texnologiyaga anchagina mablag‘ kiritadi. Shu sababli QAnon kabi fitna nazariyalari yoki koronavirus pandemiyasi haqidagi dezinformatsiya bu platformalardan tezlikda yo‘qoladi.

Amazon Kiprga ko‘chib o‘tadi

2021-yil yirik texnologik kompaniyalar hamda korporatsiyalar tobora ko‘proq qudratga ega bo‘lib, o‘ta kam soliq to‘layapti, degan fikrda bo‘lgan hukumatlar o‘rtasidagi ishonchsizlikni chuqurlashtiradi. Amerikalik mansabdorlar tomonidan ziddiyat o‘sib borishi tufayli Amazon bosh qarorgohini Kiprga ko‘chiradi. Yalpi ichki mahsuloti Amazon’ning AQShdan tashqaridagi daromadlaridan to‘rt marta kamroq bo‘lgan orolning hukumati mamlakat tashqi qarzini kamaytirishga yordam beradigan katta-katta soliq tushumlaridan mamnun bo‘ladi. Hatto Kipr hukumati Amazon maslahatchilari rahbarligida soliq qonunchiligini qayta yozib, daromad solig‘i stavkalarini pasaytirishi mumkin, bu esa aholi tomonidan ijobiy qarshi olinadi. Ammo Yevropa regulyatorlari Amazon’ni o‘z xatti-harakatlarini qayta ko‘rib chiqishga, Kiprni esa soliq qonunchiligini Yevroittifoq me’yorlariga muvofiqlashtirishga majbur qiladi. Ayni vaqtda AQSh va boshqa mamlakatlar ham onlayn-monopoliyaga hujum boshlaydi.

Shartsiz tayanch daromad megapolislarning qarovsiz qolishiga olib keladi

Pandemiyaning iqtisodiyotga ta’siri tengsizlikning kuchayishiga va inqiroz tufayli ish o‘rinlarining ommaviy yo‘qotilishiga olib keldi. Jamiyatning turli qatlamlari orasidagi aloqaning butunlay yo‘q bo‘lishiga hamma joyda umumiy tayanch daromadni joriy qilish orqali yo‘l qo‘ymaslik mumkin, ya’ni pandemiya paytida hukumatlar tomonidan fuqarolarga vaqtinchalik ko‘rsatiladigan moliyaviy ko‘mak yangi doimiy voqelikka aylanadi. Bu hamma joyda uydan ishlashning keng tarqalishi bilan birgalikda ishchi kuchining geografik jihatdan qayta taqsimlanishiga olib keladi: odamlar endi pul orqasidan katta shaharlarga ko‘chib o‘tishi kerak bo‘lmaydi. Buning natijasida ofis binolari narxi keskin tushib keta boshlaydi — ayni vaqtda avval ofis ishchilariga xizmat ko‘rsatgan do‘kon va restoranlarga ehtiyoj ham pasayadi. Professional ishchilar shaharlarni tark eta boshlaydi, chunki ishga joylashish imkoniyati kamayadi. Shu bilan birga, uy-joylarning baland narxlari va jinoyatlar sababli megapolislarning jozibadorligi ham kamayadi.

COVID-19’ga nisbatan muvaffaqiyatli emlash ko‘plab kompaniyalarni yo‘q qilib yuboradi

Korporativ qimmatli qog‘ozlarning daromadliligi so‘nggi yillarda tarixiy minimumda turibdi — bunga AQSh va Yevroittifoq tomonidan olib borilayotgan past foiz stavkalari siyosati sabab bo‘ldi. Shu tufayli investorlar serdaromadroq va albatta riski ko‘proq aktivlarga o‘tishni boshladi. Koronavirusga nisbatan samarali vaksinani kutish riskka moyillikni qo‘llab-quvvatlamoqda — iqtisodiyot juda tez qayta tiklanishi va o‘sishi taxmin qilinmoqda. Ammo bu juda tezlik bilan bozorning ortiqcha qizib ketishiga va inflyatsiya o‘sishiga olib keladi, buning natijasida AQSh Federal zaxira tizimi moliyalashtirish shartlarini keskin kuchaytiradi. Bu ko‘p sonli korporativ defoltlarga sabab bo‘ladi. Birinchi bo‘lib chakana oflayn-savdo sektoridagi eng ko‘p qarzga botgan kompaniyalar jabr ko‘radi.

Termoyadro energetikasidagi inqilob butun dunyoda yashash darajasining keskin o‘zgarishiga olib keladi

2021-yilda sun’iy aqlning takomillashtirilgan algoritmlari plazma fizikasi sohasidagi eng murakkab masalalarni yecha olish darajasiga yetadi, bu yadroviy sintezdan tijorat maqsadida foydalanishni boshlash imkonini beradi. Sun’iy aql sharofati bilan Massachusets texnologiya instituti tadqiqotchilari energetika sohasida so‘nggi o‘n yillikdagi eng katta yangilikni amalga oshiradi. Ommaviy investitsiyalar atigi bir necha yil ichida termoyadro sintezi konstruksiyasini amalga oshirish imkoniyatini yaratadi. Yangi energiya manbai suv va oziq-ovqat yetishmovchiligi muammosini hal qiladi, transport va avtomatlashtirish texnologiyalarini arzonlashtiradi, bu esa shunga olib keladiki, keyingi yosh avlodda ishlashga bo‘lgan katta ehtiyoj yo‘qoladi. Termoyadro energiyasidan foydalanish har bir mamlakatga oziq-ovqat va energetika jihatidan mustaqillikni ta’minlash imkonini beradi, bu insoniyat tarixida yashash darajasining eng katta ko‘lamda oshishiga turtki bo‘ladi.