Kongo demokratik respublikasi Xalqaro valyuta fondi ma’lumotlariga ko‘ra dunyoning eng qashshoq mamlakatlaridan biri hisoblanadi. Kongo aholisi kun kechirish maqsadida jungli o‘rmonlarida yovvoyi hayvonlarni ovlashga majbur bo‘ladi. Davlat xizmatchilari, talabalar va qishloqlar aholisi ov mahsuli bo‘lgan o‘ljalarini mahalliy bozorlardagi “olib-sotarlar”ga pullaydi. Go‘sht timsoh yoki echkemardan barbekyu tayyorlashni hush ko‘radigan shahardagi boyvachchalarga sotiladi. Yangi boylarni ular tanovul qilayotgan hayvonlarning “Qizil kitob”ga kiritilgani va xalqaro miqyosda himoya qilinishi aslo tashvishga solmaydi. Fotograf Tomas Nikolon Mbandaka shahridagi bozorda bo‘lgan va Reuters uchun ovchilar hayotidan fotoreportaj tayyorlagan.
Matongu va uning do‘stlari tungi ovdan quruq qo‘l bilan uyga qaytmoqda
Muhammad Esimbo Matongu oyda bir marta ovga chiqadi. Erkak davlat korxonasida ishlashiga qaramay, u olayotgan maosh oilasini boqish uchun kamlik qiladi. U qo‘shimcha daromad topish uchun ovchilik qiladi.
Ovchilar o‘ldirilgan qizil dumli maymunchani chumolilar yeb ketmasligi uchun osib qo‘ygan
Tabiat qo‘riqchilari Matongu kabi ovchilar hayvonlarga qiron keltirgan holda Markaziy Afrika o‘rmonlarida yashaydigan jonivorlarning tez qirilib ketishida aybdor bo‘layotganini aytib jamoatchilik e’tiborini tortishga urinmoqda.
Bonobo maymuni go‘shti bozorda sotilmoqda
1990-yillarga qadar Matonguga o‘xshash ovchilar faqat oziqlanish maqsadida hayvon ovlagan. Ammo katta shaharlardagi odamlar tansiq taomlarni yeb ko‘rgach, yovvoyi hayvonlar go‘shtiga bo‘lgan talab keskin ko‘tarildi, taklif ham o‘sdi — ovchilik ham ommaviy kasbga aylandi.
Ov o‘ljalari ortilgan qayiqlar bozor hududiga kirib kelmoqda
Matongu va yuzlab boshqa ovchilarning o‘ljalari Mbandakidagi bozorlarning biriga olib kelinadi. Bu yerda har haftaning jumasida minglab odamlar kemalarda olib kelingan tansiq go‘shtlarni tomosha qilish va sotib olish uchun yig‘iladi.
Matongu uyga qaytishda maymun tanasining yarmini eshkakchilarga sotib olishni taklif qilmoqda
“O‘smirlik vaqtimda o‘lja topish uchun daryodan o‘nlab kilometr yuqoriga ko‘tarilishimga to‘g‘ri kelgan. Hozir yovvoyi hayvonlar kamida 40 kilometr uzoqlikda yashirinib yuradi”, — deydi 61 yoshli kongolik ovchi.
Timsohlar va echkemarlarning go‘shti bozor rastalarida
Mbandaki savdo rastalari atrofini yovvoyi hayvonlar go‘shtining hidi tutib ketadi. Bu yerda timsoh, echkemar, maymun go‘shtlari va o‘rmon antilopalarining oyoqlarini xarid qilish mumkin.
Restoranga kelgan xo‘randa piton go‘shtidan tayyorlangan taomni tanovul qilmoqda
Kamyob hayvonlarning go‘shti odatda hamma ko‘rishi mumkin bo‘lgan joyda sotilmaydi. Biroq sotuvchidan bonobo maymunining nimtalangan go‘shti bormi deb so‘ralishi bilan u rasta ostidan chelakda ushbu mahsulotni chiqarib namoyish qilishni boshlaydi.
Bozordan timsoh sotib olgan erkak uning boshini olib, barbekyuda jizg‘anak qilishga tayyorlamoqda
Kongo o‘rmonlarida yashaydigan yovvoyi hayvonlarning ko‘p turlari, masalan, bonobo yoki pangolini maymunlari xalqaro jamoatchilik vakillari tomonidan qo‘riqlanadi. Ammo mamlakat hukumati ushbu kamyob turlarning himoyasiga jiddiy e’tibor qaratmaydi. Oqibatda ovchilar ularni o‘ldirib, go‘shtini pullashda davom etaveradi.
O‘ljalar sotiladigan bozor yaqiniga o‘rnatilgan Butunjahon yovvoyi tabiatni asrash fondi plakati
Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ovchilar har yili Kongo daryosi bo‘yidagi suv havzalari atrofida olti million tonna yovvoyi hayvonlar go‘shtini qo‘lga kiritadi. Ushbu ulkan o‘rmonlar qit’adagi olti mamlakat hududini egallagan. Ular kattaligi borasida faqat Braziliyadagi Amazonka o‘rmonlaridan ortda qoladi.
Ovchi Selestin, uning rafiqasi va qizi
Mbandakeda hayvonlarni chin dildan yaxshi ko‘radigan mehribon insonlar ham gohida qo‘liga qurol olib, ov qilishiga to‘g‘ri keladi. Selestin ekolog-talaba va u ham oilasini boqish uchun o‘lja izlashga majbur.
“Ayrim hayvonlarni ov qilish taqiqlangan. Buni juda yaxshi tushunaman, lekin menga universitetdagi o‘qishimni davom ettirish va oilamga yordam berishim uchun pul zarur”, — deydi u. Selestin fotografdan to‘liq ismini oshkor etmaslikni iltimos qilgan.
Matonguning xotini o‘ldirilgan maymun go‘shtidan taom tayyorlamoqda
O‘rmonda o‘tgan bir necha kunlik ovdan keyin Matongu qo‘lida o‘lja ko‘tarib qishloqqa qaytdi. U bozorga borishdan avval oilasiga o‘ljadan muayyan qismdagi go‘sht qoldiradi. Bir urinishning o‘zida 5 dan 100 ming kongo frankigacha (o‘rtacha 30 ming so‘mdan 580 ming so‘mgacha) daromad ko‘rish mumkin.
Matonguning oilasi ota ovlab kelgan maymun go‘shtidan tayyorlangan taomni tanovul qilmoqda
Matongu ishxonasida 125 ming kongo franki miqdorida oylik oladi (qariyb 740 ming so‘m). Ushbu pullar Matonguning xotini, to‘rtta bolasi, ikkita ukasi va jiyanidan iborat katta oilani boqish uchun kamlik qiladi.
“Ho‘sh ularni yana qanday yo‘l bilan boqishim mumkin? Gohida oy oxirida maosh olishim ham kechikib ketadi. Bu yer Kongo, biz bu yerda yashab qolish uchun har qanday yo‘lni tanlashga majbur bo‘lamiz”, — deydi ovchi.
Paskal ismli ovchi maymunni nishonga olmoqda
“Tadqiqotlarimiz natijasi qishloq atrofida yashovchi yovvoyi hayvonlarning deyarli qirilib ketganligini ko‘rsatdi”, — deydi Butunjahon yovvoyi tabiatni asrash fondi vakili Mikel Bakanza.
Milliy park reynjerlari brakonyerni qo‘lga olmoqda
Milliy parklarda ov qilish qonun bilan taqiqlab qo‘yilgan, biroq kongoliklar mo‘may pul topish ilinjida qo‘riqlanadigan hududda yovvoyi hayvonlar jungli o‘rmonlaridagiga nisbatan ko‘proq ekani va ov qilish osonroqligi uchun tez-tez bunday jinoyatlarni sodir qilib turadi.
Bozorda sotilayotgan qizil dumli maymun bolasi
Ovchilar odatda daryo bo‘yida tunda yoki kunduz kuni kichik lager quradi va chakalakzorlardagi ovdan keyin u yerga qaytadi. Quruq qo‘l bilan ortga qaytib bo‘lmaydi, sababi barcha ovchilar oila boqish ilinjida sayyodlik yo‘lini tanlagan. Ular qiyinchilik bilan qo‘lga kiritgan go‘sht yakunda boylar tomonidan iste’mol qilinadi.
Matongu uyi yonida xotini bilan
Matongu ovga ketayotgan vaqtida ijaraga qayiq olib, ikkita eshkak, qo‘lbola miltiq, bir nechta patron o‘qlar va maniok o‘simligidan tayyorlangan non zaxirasini oladi.
Maktab o‘quvchisi brakonyerlardan qutqarilgan bonobo maymuni bolasini kuzatib turibdi. Lola ya Bonobo qo‘riqxonasi
Davlat yo‘qolib borayotgan yovvoyi hayvonlarni saqlab qolishga jiddiy kirishdi, lekin amaldorlar ham xalqning kamyob go‘shtga qiziqishi to‘kis hayot kechirish oqibatida bo‘lmayotganini yaxshi tushunadi.
Paskal o‘ldirilgan qizil dumli maymuncha va uning bolasi bilan tunda lagerga qaytmoqda
Qashshoq ovchilar har qanday o‘lja bilan uyga qaytadi, maymun, o‘rmon antilopasi, timsoh, bo‘g‘ma ilon yoki daryo to‘ng‘izi. Eng muhimi bozorda ushbu mahsulotni pullash imkoniyatining bo‘lishi.
Izoh (0)