Yer shari aholisi teng yarmining boyliklari 8 kishining qo‘lida saqlanayotgan ekan. Mana shu 8 kishining qo‘lida 3 milliard 600 million kishi egalik qiladigan mablag‘ bor. Bu haqda Oxfam xalqaro xayriya tashkiloti o‘tkazgan tadqiqotlardan ma’lum bo‘ldi. Bu haqda O‘zA xabar bermoqda.
Tadqiqotlarga ko‘ra, yaqin 25 yil mobaynida birinchi trillioner paydo bo‘lishi mumkin. Bu kabi boylikni tugatish uchun boyvachcha 27 asr mobaynida har kuni bir million dollardan sarflashi kerak bo‘ladi.
2010-yilda dunyo qashshoqlarining boyliklari miqdoricha boylik 43 kishining qo‘lida saqlanishi aytilgan edi. Oradan o‘tgan olti yil mobaynida vaziyat keskin o‘zgarib ketgani oydinlashdi. Oxfam’ning ma’lumotiga ko‘ra, yuzaga kelgan tengsizlik oqibatida yuz millionlab kishilar qashshoqlik iskanjasiga tushib qolgan. Bu o‘z navbatida jamiyatni vayron qilib, demokratiyaga putur yetkazadi.
Bugungi kunda har o‘n kishining yettitasi so‘nggi 30 yilda daromad masalasida tengsizlik kuzatilayotgan mamlakatlarda istiqomat qiladi. Bundan tashqari, xotin-qizlarga erkaklar bilan bir xil maosh bermaydigan mamlakatlar ham bor. Bu kabi tengsizlikka barham berish uchun yana 170 yil kerak bo‘ladi.
Tahlilchilarning fikricha, yer yuzi aholisining 10 foizi qashshoqlikda, har to‘qqiztasidan bittasi ochlikda kun kechirmoqda. 3 milliard kishi hayot kechirish uchun daromadga ega emas.
Oxfam hisobotida aytilishicha, badavlat aksionerlarga pul berish maqsadida yirik korporatsiyalar soliqlardan bo‘yin tovlamoqda, xodimlarining maoshlarini qisqartirib yubormoqda. Korporatsiyalarning soliq to‘lamasligi natijasida qashshoq mamlakatlar bir yilda kamida 100 milliard dollar miqdorida ziyon ko‘radi. Bu mablag‘lar bugungi kunda maktabga borish imkoniyatidan mahrum 124 million bolaga ta’lim berishga yetadi yoki har yili 6 million bolaning o‘limining oldi olinardi.
Kuzatuvchilar jahondagi farovonlik darajasini tahlil qilar ekan, so‘nggi olti yil davomida boyvachchalarning boyliklari ikki barobar ko‘paygan bo‘lsa, qashshoqlar soni oshib, ular yanada qashshoqlashib ketganini aytishmoqda.
Bugungi kunda jahonda 1 milliard bola qashshoqlikda yashaydi. YUNISEF ma’lumotiga ko‘ra, bir kunda o‘rtacha 22 ming bola ochlik tufayli vafot etadi. 805 million kishi oziq-ovqat mahsulotlaridan mahrum bo‘lsa, 750 million kishi toza ichimlik suvidan bebahra yashamoqda. Har yili suv yetishmasligi, antisanitariya va gigiyena yomonligi sabab 842 ming kishi vafot etadi. Bu har kuni o‘rtacha 2 ming 300 kishining bevaqt ko‘z yumishini anglatadi. Yer yuzi aholisining chorak qismi, taxminan 1 milliard 600 million kishi elektr manbaidan mahrumligicha qolmoqda.
Yer yuzidagi qashshoqlikni yo‘qotish uchun bir yilda 60 milliard dollar kerak bo‘ladi. Jahon Oziq-ovqat dasturida ta’kidlanganidek, “Kambag‘allar och qolmoqda, ularning ochligi esa qashshoqlikka sabab bo‘lmoqda”.
Ochlik yer yuzidagi o‘lim holatlarining asosidir. Ochlik tufayli OITS, OITV, bezgak, sil kasalliklarni qo‘shib hisoblagandan ham ko‘ra ko‘proq insonlar hayotdan ko‘z yummoqda.
Tahlilchilarning fikricha, jahon moliya institutlari turli mamlakatlarni hech qachon chiqib bo‘lmaydigan qarz botqog‘iga botirmoqda. Hatto iqtisodi taraqqiy etgan AQShning ham qarzi shu yilning mart oyida 21 trillion dollarga yetdi. Jahondagi umumiy qarz miqdori 152 trillion dollarni tashkil qiladi.
Jahon iqtisodiyotida boylik to‘plashning eng oson tarmog‘i modalar dunyosi va savdo ekani tan olinadi. Bu tarmoqda savdo aylanmasi 1 trillion dollarni tashkil qiladi. Bu milliarderlar daromadining 15 foizi demakdir.
Yuqori texnologiyalar tarmog‘i esa ikkinchi o‘rinda turadi. Bu sohadagi milliarderlarning daromadi 989 milliard dollar yoki umumiy daromadning 14 foizini tashkil qiladi. Uchinchi o‘rinda moliyachilar turadi. Ularning daromadi 962 milliard dollarga teng. Tabiiy boyliklar (neft, energetika, metall) sohasidan tushadigan daromad 623 milliard dollar bo‘lgani bois to‘rtinchi o‘ringa loyiq ko‘rildi. Beshinchi o‘rinda turadigan avtomobilsozlikdan 561 milliard dollar foyda ko‘riladi. Birinchi to‘rt soha bilan jahondagi milliarderlarning yarmidan ko‘pi shug‘ullanadi.
Oxfam (Oxford Committee for Famine Relief) 1942-yilda och qolganlarga yordam berish maqsadida Oksfordda tashkil etilgan. Uning maqsadi – yer yuzidagi qashshoqlik bilan bog‘liq muammoga barham berish va adolatsizlikka chek qo‘yishdan iborat. Xalqaro tashkilot ayni damda 90 mamlakatdagi 17 ta tashkilotni o‘z atrofida birlashtirib turadi.
Izoh (0)