“Islom.uz” Shayh Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning qizi Odinaxonning otasi haqidagi xotiralarini chop etdi.
Bir necha yil Vatandan yiroqda yashaganimizning hikmatlaridan biri akam ikkovimizning xorijda tahsil olganimiz bo‘ldi. Ne baxtki, biz otamiz o‘qigan ilm diyorida o‘qishni tamomlashga muvaffaq bo‘ldik. Biz uchun ikkinchi vatan bo‘lib qolgan Libiya haqida, unda kechirgan kunlarimiz haqida alohida bir kitob ta’lif qilsa arziydi.
“Islomga da’vat kulliyasi” faqat ajnabiylar uchun ixtisoslashgan ilm maskani edi. Bu o‘quv maskaniga dunyoning turli nuqtalaridan tolibi ilmlar oilasiz, yolg‘iz o‘zlari o‘qish uchun kelgan edilar. Biz esa oilamiz bilan, ota-ona bag‘rida yashab turib o‘qish baxtiga muyassar bo‘ldik. Hazratim bilan bir necha yil davomida talabalar maskanida talabalar bilan birga yashadik. Shuning uchun talabalar u kishini yaxshi tanishar edi. Ular: “Shayx nihoyatda ulug‘ odam. U Allohning yo‘lida yuribdi. Har bir bosgan qadami savob. Uning tarixini eshitganmiz. Shu sabab u kishiga bo‘lgan hurmatimiz cheksiz”, deyishardi.
Hazratimiz sport bilan shug‘ullanishni hech qachon kanda qilmaganlar. O‘sha paytlarda ham talabalar bilan basketbol o‘ynardilar. Shuning uchun talabalar hazillashib: “Shayxga ko‘z tegmasin, mashaalloh! U kishining yoshlariga yetganimizda biz hassaga suyanib qolsak kerak”, deb qo‘yishardi. Mabodo talabalar bilan tortishib, xafalashib qoladigan bo‘lsak, darrov o‘rtaga tushib, isloh choralarini ko‘rardilar. Har kuni o‘qishdan qaytganimda, Hazratim mendan yangiliklarni so‘rardilar. Men bo‘lgan ishlarning hammasini birma-bir gapirib berardim. Quvonchli hodisalar bo‘lsa, mendan ham ko‘proq suyunardilar. Ba’zida oshib-toshib o‘qishning qiyinligidan, ustozlarning qattiqqo‘lligidan, talabalarning ba’zi tasarruflaridan shikoyat qiladigan bo‘lsam, tasalli berardilar, nasihat qilardilar. Eslasak, eslaydigan gaplar ko‘p...
Boshimizga tushgan og‘ir judolik munosabati ila ko‘pgina sobiq talabalar ta’ziya maktublarini yo‘llashdi. Ularning deyarli barchasida Hazratimizni “Validunash-shayx” deb tilga olishgan edi. Bu “Shayx otamiz” deganidir. Men o‘sha paytda bu atamadan ajablandim ham. Lekin og‘ir ayriliq dardida yonib turganim uchun chuqurroq o‘ylay olmagandim. Mana, bir oz muddat o‘tib, xotira sahifalarini varaqlash asnosida buning ma’nosini tushunib yetgandek bo‘lyapman.
Har bir insonning hayotida unutilmas quvonchli damlar bo‘ladi. Men uchun shunday damlardan biri o‘qishni tamomlab shahodat olgan kunimdir. O‘shanda 2000-yilning iyul oyi edi. Bitiruv kechamiz bo‘ladigan kun. Bitiruv libosi qo‘limda, uydan shoshib chiqdim-da, uchinchi qavatdan pastga tushayotib, zinadan yuqoriga ko‘tarilayotgan Hazratimga yo‘liqib qoldim. U kishi yuzlarida tabassum ila yo‘limni to‘sib, meni gapga tutdilar. Kutilmaganda peshonamdan o‘pdilar. Hazratim hayotim davomida juda kam marta peshonamdan o‘pganlar. Shuning uchunmi, bunday onlarning har biri yodimda muhrlanib qolgan. Men shoshayotganimni ham unutib, turib qoldim. U kishi menga: “Roppa-rosa yigirma yil oldin xuddi shu kunda men o‘qishni bitirib, shahodat olgandim. Mana, yigirma yildan keyin sen olib turibsan. O‘sha yili sen tug‘ilgan eding. Endi kap-katta qiz bo‘lib, mana, o‘qishni ham bitirding”, dedilar. Bu so‘zlardan yuragim tog‘dek ko‘tarilib, hatto qadam bosib yurayotganimni ham sezmay qoldim. Go‘yo osmonda uchib borardim...
Zal odamlarga to‘la, turli elchixona-yu konsulxonalardan mehmonlar kelgan, ustoz-u ulamolar, taniqli kishilar tashrif buyurgan. Hazratim ham hozir bo‘lib, orqaroqdan joy oldilar. Boshqa talabalardan ko‘ra mening imtiyozim shunday quvonchli kunda otamning yonimda yutug‘imga shohid bo‘lishlari edi. Boshqalar esa bunday baxtdan benasib. Axir hamma ham bunday baxtli onlarida oilasi, ayniqsa, ota-onasi ishtirok etishini xohlaydi-ku. Men dam-badam orqaga o‘girilib, ko‘zlarim yonib otajonimga qarab qo‘yardim.
Bizning guruhimiz eng katta guruh edi. Odatda guruhlar oltmish kishidan tashkil topgan bo‘lardi. Biz esa yuz kishiga yaqin edik. Bizning guruh barokatli edi. Bu esa bitirish damlarimizda yana bir bor namoyon bo‘ldi. Bizga boshqalardan ko‘ra ko‘proq imtiyozlar nasib qildi. Hech kimga ochib berilmagan zal bitiruv kechasidan bir hafta oldin biz uchun ochib berildi va bezatish ishlari o‘z ixtiyorimizga topshirildi. Har yilgi talabalar esdaligi oq-qora rangda nashr qilinardi. Bu yilgisi rangli bo‘lib chiqdi va bu xizmat akam Ismoiljon boshchiligida amalga oshdi. Akam o‘sha paytlarda ham kishilarga ko‘p xizmatlarni taqdim qilar, texnika bilan bog‘liq ishlarda mohir edi.
Xuddi shu kuni kechki payt yana bir bayram uyushtirdik. Bu bayram guruhimiz uchun xos bo‘lib, bitirishimiz munosabati bilan qilinayotgan edi. Shu bilan birga, o‘ziga xos xayrlashuv kechasi ham edi. Ushbu kechani uyushtirish taklifi Hazratimdan chiqqan bo‘lib, unga o‘zlari bosh-qosh bo‘ldilar. U kishi: “Hammani men mehmon qilaman”, dedilar. Lekin o‘zlarining tashrifi qudumlarini kutmagan edik.
Biz talabalar zalni tayyorlab, hozirlik ko‘rdik. Dasturxon tuzadik. Akam ham mezbonlik ishlari bilan mashg‘ul. Talabalar yig‘ilishdi. Xursandchilik sabab shovqin-suron avjida. Hamma olti yillik mehnat mahsulidan o‘zida yo‘q xursand. Kechamiz juda fayzli o‘tmoqda edi. Bir payt kutilmaganda zalga Hazratim kirib keldilar. O‘zim ham hayron qoldim. Men talabalar shovqini, beboshligi tufayli u kishidan xijolatda edim. U kishining tashriflari ila majlisimiz fayziga fayz qo‘shildi.
Kecha diniy odatlarimizga ko‘ra Qur’oni Karim tilovati bilan ochildi. Talabalar raisi Muhammad Umar chiqib nutq so‘zladi, ko‘z yoshi qildi. Keyin Hazratim so‘zga chiqdilar. Eh, attang!!! Nima uchun bu chiqishlarni suratga tushirib olmagan ekanmiz?! U kishi shunday chiroyli xutba qildilarki... So‘zni tabrik bilan boshlab, barchamizni bu quvonchli munosabat bilan qutladilar. Keyin ushbu ilm dargohining boshida turgan, talabalarning tahsil olishiga sababchi bo‘lgan kishilarning barchasiga tashakkur izhor qilib, ular haqida maqtov so‘zlari aytdilar, xizmatlarini munosib taqdirladilar.
Shundan so‘ng bizning guruhimiz haqida so‘z aytdilar: “Men o‘zim bir necha yil avval shu dargohda o‘qiganman. O‘qish dargohi va talabalar haqida ko‘p mulohazalarga egaman. To‘g‘risi, shu paytgacha sizlarning guruhingizga o‘xshash guruhni ko‘rmadim. Men sizlarning boshqalardan ajrab turadigan xususiyatlaringizni qisqa qilib, asosiy uch narsada jamladim. Shulardan biri: sizlarning ichingizdan “mumtoz” taqdirini olganlar ko‘p bo‘ldi. (“Mumtoz” – eng oliy baho). Odatda, har guruhdan bitta, ikkita, boring, eng ko‘pi bilan uchta mumtoz chiqardi. Sizlardan o‘nta chiqdi. Shu bilan birga, ichingizda hofizlar ko‘p. Ikkinchisi: sizlar bir-birlaringiz bilan juda ahil bo‘ldinglar. Ahillik, birdamlik va hamjihatlik yaxshiliklarning boshidir. Men sizlarning o‘zaro bunday munosabatingizdan juda quvondim. Uchinchisi – orangizda opa-singil tolibalarimizning borligi juda katta yutuq bo‘ldi. Qizlarimiz xayr-barakadir. Ular sizlarni yaxshiliklarga undab turishdi. Ularning bori baxtdir. Ular o‘z mehrlarini, mehnatlarini taqdim qilib charchashmadi. Hammangizning zafarlaringizda ularning o‘rni katta ekanligida hech shubha yo‘q”.
So‘ng biz bitiruvchilarga nasihatlar qildilar: “Biz din g‘ami bilan yashashimiz kerak. Asosiy maqsadimiz dinga, elga xizmat bo‘lishi kerak. Biz harakat qilmasak, kim harakat qiladi?”, “Sizlar din kishilarisiz. Odamlar dinlarini sizlardan oladilar. Ular sizlarga ergashadilar. Agar siz to‘g‘ri yo‘ldan yurmasangiz, ular ham sizning ortingizdan borib, adashib ketadilar. Shunday ekan, ularga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatuvchi bo‘linglar”. Ba’zi bebosh talabalar ham bu gaplardan keyin boshlarini quyi egib qoldilar. Zalda sukut hukm surardi. Hamma chuqur o‘yga toldi...
Bu xotiralar xuddi kino tasmasidek ko‘z oldimdan o‘tar ekan, nima sababdan Hazratimni “ota” deyishganini anglagandek bo‘ldim. Bizning ko‘zimizga ko‘proq o‘zlari bilan mashg‘uldek ko‘ringan otajonim hammaga va har bir narsaga e’tiborli bo‘lganlarini bugun anglab turibman. Sirtdan ha deb tashqi ishlarga aralashavermaydigan odam bo‘lib ko‘rinsalar-da, Hazratim talabalar bilan birga yashagan ekanlar. Ularning hollaridan xabardor ekanlar. Bo‘lganda ham, yaxshigina xabardor ekanlar. Yo‘qsa, yuqorida zikr etilgan uchta nuqtani bu darajada nozik jihatlarigacha bayon qilib bera olmasdilar. Ta’bir joiz bo‘lsa, otalik ham qilgan ekanlar. Men “faqat mening otam yonimdalar” deb shodlanganimda, u kishi boshqalarni ham o‘ylagan ekanlar. Ularning shuurlarini inobatga olib, ularga g‘amxo‘rlik qilgan ekanlar. Mehmon qilib, boshlarini silagan ekanlar. Tabrik va taqdir ila ko‘ngillarini ko‘targan ekanlar. Otalarcha nasihatlarini ayamagan ekanlar. Shu sabab hamma u kishini “shayx otamiz” deyishar ekan.
Men yosh bo‘lganimdanmi, bularning mag‘zini chaqmagan ekanman. Kunda bo‘lgan ishlarni yosh bir qizchaning tilidan eshitib yurib, kerakli xulosalarni olib ulgurgan ekanlar. Yana men bilmagan, eshitmagan va ko‘rmagan narsa qancha ekan.
Bugungi kunda kursdoshlarimizning ko‘plari katta olim, taniqli kishilar bo‘lib ketishdi. Bu guruhga Hazratimizning nazarlari tushgan edi. Ancha yillar o‘tganiga, oradagi masofalar uzoqligiga qaramay, yurakka mador bo‘ladigan ta’ziyalarni izhor qilishdi. Ko‘ngilga tasalli beradigan maktublarni yozib, holimizdan xabardor bo‘lib turishibdi.
Hazratimizning birov bilgan va bilmagan xususiyatlari hali bisyor. Dunyoga ezgulik urug‘ini sepib ketgan bu ulug‘ zotni Alloh rahmat aylasin. Son-sanoqsiz kishilarning qalbidan joy olgan mushfiq Ustozimizni Alloh o‘z muhabbati bilan siylasin.
Hazratimizni va u kishiga o‘xshash olimlarni yetishtirgan, Islomga behisob xizmatlarini taqdim etgan Libiya ulug‘laridan o‘tganlarini Alloh rahmat aylasin, amali solihlarini o‘zlariga hamroh qilsin. Qolganlarini salomatlikda, ofiyatda aylasin! Bu aziz diyorga avvalgi tinchlik va xotirjamlikni qaytarsin, omin!
Izoh (0)