Hip-hop dunyo bo‘yicha eng ommabop musiqiy janrlardan biri hisoblanadi. Bu janr allaqachon global madaniyatga aylangan — milliardlab strimlar, to‘lib toshgan stadionlar va cheksiz muxlislarni yig‘a olgan kuch. Maqolada ushbu janrning eng yetakchi yulduzlaridan iborat, eng ko‘p tinglangan beshlik jamlandi.
50 Cent — 40 milliondan ortiq sotilgan audioyozuvlar
50 Cent hech qachon o‘ziga sun’iy imij yaratmagan. U o‘z hayoti bilan afsonaga aylangan. Uni shunchaki reklama emas, balki Nyu York ko‘chalari, narkotiklar, otishmalar va yuziga teggan o‘q shakllantirgan.
Get Rich or Die Tryin (2003) — oddiy debyut emas, bu madaniyatga urg‘u bergan ijro edi. Dr. Dre va Eminem yordamida yaratilgan In Da Club butun dunyoda jarangladi. Albom 12 milliondan ortiq sotildi va 50 Cent’ni o‘z davrining eng kuchli reperlaridan biriga aylantirdi.
Keyingi albomi The Massacre (2005) esa 11 millionta sotildi. Ammo u nafaqat reper, balki biznesmen ham. U Power serialiga prodyusserlik qildi va haqiqiy media imperatoriga aylandi.
Bugungi kunda 50 Cent dunyo bo‘ylab 40 milliondan ortiq audioyozuv sotgan. Endi u oddiy yulduz emas — u butun bir davr ramziga aylangan.
Jay-Z — 55 milliondan ortiq sotilgan audioyozuvlar
Jay-Z — repni strategiyaga aylantirgan inson. Shon Karter karyerasini oddiy yo‘ldan boshlagan — CD disklar sotgan, chunki hech bir leybl unga ishonmagan. Bugun esa u — birinchi milliard dollarlik boylikka erishgan rep artisti, Roc Nation kompaniyasi egasi, Armand de Brignac shampanlari, Uber va boshqa yirik loyihalarga investor hamda 13 ta platina albom muallifi.
Uning ilk albomi — Reasonable Doubt (1996) — og‘ir hayot haqida aytilgan ijro edi. U o‘z musiqasida hayotni chuqur anglashga harakat qildi. Jay-Z har yangi albomda yanada kuchli va dono bo‘lib bordi.
Jay-Z’ning uslubi o‘zgacha: bir jumlada u narkotik savdosi haqida gapirsa, keyingisida falsafiy fikrlar keltiradi. Aynan shu jihati uni boshqalardan ajratib turadi.
2001-yilda chiqargan The Blueprint albomi — rep olamida haqiqiy mahorat namunasi bo‘ldi. The Black albomi esa xayrlashuv bo‘lishi kerak edi, lekin aslida yangi davrni boshlab berdi.
Bugungi kunda Jay-Z:
• 55 milliondan ortiq audioyozuv sotgan
• Tirik afsonaga aylangan
• 2021-yilda Rok-n-roll shon-shuhrat zaliga kiritilgan birinchi tirik reper bo‘lgan
Eazy-E — 60 milliondan ortiq sotilgan audioyozuvlar
Erik “Eazy-E” Rayt — gangsta-repning poydevoriga birinchi g‘ishtlarni qo‘ygan inson. Bo‘yi kichik bo‘lsa-da, obro‘si baland edi. Aynan Eazy-E N.W.A guruhini tuzdi. Bu guruh rep tarixida birinchi bo‘lib senzurasiz haqiqatni aytishga jur’at qildi.
Yuqori va keskin ohangdagi ovozi uning quroli edi. Eazy-E’ning qo‘shiqlarida romantika yo‘q edi. Uning qo‘shiqlari odamni tinglashga majbur qilardi.
Reperning Eazy-Duz-It (1988) nomli albomi ilk katta yutug‘i bo‘ldi. Keyinchalik Straight Outta Compton albomidagi ishtiroki uni butun mamlakatga tanitdi.
Aniq raqamlar sir bo‘lib qolgan, ammo umumiy hisobda Eazy-E dunyo bo‘ylab 60 millionga yaqin audioyozuv sotgan deb taxmin qilinadi. U nafaqat ijodkor, balki biznesmen ham edi. U Ruthless Records leyblini boshqargan, Bone Thugs-N-Harmony kabi guruhlarning karyerasini yo‘lga qo‘ygan.
Eazy-E 1995-yilda OIV bilan bog‘liq asoratlardan vafot etdi. Bu o‘sha davr rep sahnasi uchun katta zarba bo‘ldi. Chunki bu kabi mavzular haqida u paytlarda ochiq gapirilmasdi. Ammo oradan deyarli 30 yil o‘tsa ham, Eazy-E ovozi hanuz jaranglaydi.
2Pac — 75 milliondan ortiq sotilgan audioyozuvlar
Tupak Amaru Shakur shunchaki reper emas. Bu — dard, g‘azab va adolatsizlik haqida hayqirgan ovoz. U krossovkada mikrofon bilan chiqqan Martin Lyuter King edi.
U siyosiy faollar oilasida tug‘ilgan, o‘smirligida Shekspirni o‘qigan, aktyorlik mahoratini o‘rgangan, ammo o‘zining asosiy “quroli” sifatida repni tanlagan. U irqchilik, politsiya zo‘ravonligi, qashshoqlik, xiyonat va, albatta, muhabbat haqida yozgan. Brenda’s Got a Baby, Changes, Keep Ya Head Up — bu shunchaki qo‘shiqlar emas, bu qora tanli Amerikadagi XX asr oxirining hayotiy tarixi edi.
Uning All Eyez on Me (1996) albomi tarixiy voqeaga aylandi. Bu hip-hopdagi birinchi ikki diskli albom bo‘lib, darhol platinaviy maqomga ega bo‘ldi. AQSHda u 5,8 milliondan ortiq nusxada sotildi. Bu orada Tupakning hayoti qamoq, otishmalar va politsiya bilan to‘qnashuvlar o‘rtasida o‘tgan. U xuddi vaqti oz qolganini bilgandek, tez ijod qilardi.
U atigi 25 yoshida Las-Vegasdagi otishmada halok bo‘ldi. Bu voqeaning rasmiy sabablari hanuzgacha aniqlanmagan. Ammo uning o‘limi ijodini to‘xtatmadi. Vafotidan keyin chiqqan The Don Killuminati: The 7 Day Theory, Until the End of Time va boshqa (vafotdan keyingi) albomlari har biri voqea sifatida qarshi olindi.
Eminem — 220 milliondan ortiq sotilgan audioyozuvlar
Agar hip-hop — ko‘chalar ovozi bo‘lsa, unda Eminem bu ovozni butun dunyoga yetkazgan reper. Uning to‘liq ismi Marshall Bryus Meters III, u Detroyt shahrining eng qashshoq ko‘chasida ulg‘aygan. Reper oq tanli yigit sifatida qora tanli hududlarda tazyiqlarga uchragan. Ammo u shunchaki omon qolmadi — u dunyodagi eng mashhur reperga aylandi. Bu mubolag‘a emas: 220 milliondan ortiq sotilgan audioyozuv hip-hop tarixidagi mutlaq rekord bo‘ldi. U butun musiqiy tarixdagi eng ko‘p audioyozuvi sotilgan 10 san’atkor qatoriga kiradi — The Beatles, Maykl Jekson va Elvis Presli bilan bir qatorda.
2000-yilda chiqqan The Marshall Meters LP butun rep sanoatini larzaga soldi. Albom 25 milliondan ortiq nusxada sotildi va AQSH tarixidagi eng tez sotilgan rep albomi bo‘ldi. Bu san’atning nishoni edi: shafqatsiz, samimiy, ba’zida shok holatiga tushiradigan darajada. Eminem hech kimning asariga o‘xshatmasdan yozar edi — filtrsiz, og‘riq, sarkazm bilan.
Eminem shunchaki reper emas, balki so‘z ustasi. 2015-yilda, Rap God trekida u 6 daqiqa 4 soniyada 1560 ta so‘z aytib, dunyo rekordini o‘rnatdi — bu har soniyada 4,28 ta so‘z degani. Bu shunchaki rep emas — bu so‘zlar orqali matematik san’at.
U 15 ta “Gremmi” mukofoti, “Oskar” va Billboard tomonidan berilgan “O‘n yillik san’atkor” unvoniga ega hip-hop ijrochisi. Uning ta’siri musiqadan ancha uzoqqa borib yetgan — u depressiya, giyohvandlik va o‘z-o‘zini senzura qilishga qarshi kurash ramziga aylangan. Uni podvallardagi bezorilar ham, Garvard professorlari ham tinglaydi — hatto Garvardda uning she’riyati haqida ma’ruzalar ham o‘qilgan. Eminem hip-hopni yerto‘ladan “Oskar” sahnasiga olib chiqqan ijodkor hisoblanadi.
Izoh (0)